Goðasteinn - 01.03.1969, Page 17

Brynjólfur Úlfarsson í Stóru-Mörk:
Um skóg og skógarferðir
Birkiskógar á íslandi hafa verið nytjaðir allt frá landnámstíð, til
kolagerðar, eldiviðar, húsagerðar og ýmissa búshluta. Mér eru í
minni nokkrir hlutir smíðaðir úr íslenzku birki, svo sem klyfberar,
taðkvíslar og heykrókasköft. 1 spunarokka var birki nokkuð notað.
Heymeisa sá ég, sem eingöngu voru úr birki. Á húsþekjur var birki
nokkuð mikið notað. Mér er það undrunarefni nú, hvað þökin
gátu haldið vatninu vel úti, jafnvel í stórrigningum, þegar þau
voru nógu slétt og risið gott (bratt). Birkiviður var notaður kring-
um útihey í görðum, í senn til að verja þau veðrum og ágangi bú-
fjár. Hann var cinnig notaður í sófla, til að sópa með bæjargólf og
hreinsa í kringum hey um gjafatíma. Líka mætti minnast á vöndinn,
sem hafður var til að ógna krökkum með. Ég þekkti eitt heimili,
þar sem vöndurinn var látinn standa í einu rúmshorninu hjá hús-
freyju, en minnist þess ekki, að hann væri látinn gegna því hlut-
verki, sem hann í upphafi var ætlaður til.
Þcgar þetta er hugleitt, er ekkert undur, þó menn hafi lagt nokk-
urt kapp á að afla skógar. Eftir að skógræktarstjóri var skipaður,
fór þetta nokkuð að breytast. Hann sá fljótt nauðsyn þess, að grisja
skógana í stærri stíl og undir betra eftirliti. Var þá hin forna regla
niðurlögð í Fljótshlíð, þar sem ég þekkti bezt til, að deila skóg
niður á jarðir. Fór tala hestburða af skógi eftir jarðastærð. Skógur
á Þórsmörk var um skeið nýttur í stærri stíl, þegar farið var að
grisja hann.
Nokkuð var ég við grisjun skóga á Þórsmörk, sem framkvæmd
var undir stjórn Kofoed Hansen skógræktarstjóra og Einars Sæ-
Goðasteinn
15