Úrval - 01.04.1977, Side 51

ÖSHÓLMAR DÖNÁR
49
staðhæfði Alexandru. „Reyrtakan
hefur verið takmörkuð verulega.
Veiðimennirnir hafa orðið að beygja
sig undir strangan kvóta, og
hrygningarsvæði fiskstofnanna hafa
verið friðuð. Dóná er kannski
mengaðasta fljót heimsins, áður en
hún nær hingað,” sagði hann um
leið og hann teygði höndina út yfir
borðstokkinn til þess að fá sér slurk af
vatni, ,,en hér getur maður óhrædd-
ur drukkið vatn hennar. Vatnajurt-
irnar eru afkastamestu hreinsitæki
heimsins.”
Yfir okkur hnituðu fuglarnir
hringa, gramir yfir trufluninni.
Háfættir silfurhegrar stóðu milli
vatnaliljanna, og þegar þeir tóku til
flugs breiddu þeir tígulega úr
vængjunum. Hópar af skörfum,
storkum og fiskihegrum hófu sig til
flugs með miklum látum. Hér og þar
sást lóuþræl bregða fyrir milli
reyrstráanna, og hátt uppi sveif hinn
sögufrægi íbisfugl á leið til Nílar-
landa. ,Já, hér eru yfir 300
fuglategundir,” sagði Alexandru.
,,Ef óshólmarnir væru ekki griðland
og klakstaður ættu margir þessara
fugla á hættu að deyja út.”
Besta dæmið þar um er pelíkan-
inn. Hefðu óshólmarnir ekki verið
til, hefði þessi risafugl með allt upp í
þriggja metra vænghaf sennilega dáið
út í Evrópu. Þótt þeim hefði nærri
verið útrýmt í heimsstyrjöldinni
síðari, má nú sjá þykk ský af þeim á
flugi í mars og april hvert ár, þegar
þeir koma hingað frá Afriku til að
fjölga sér. Þeir þurfa langa flugbraut
— helst vatn — til þess að hefja sig á
loft, en þeir eru duglegir að veiða
fisk. Ég horfði á þá með undrun,
þegar þeir syntu fram í skipulegri röð
og ráku fiskitorfu á undan sér inn á
grynningar. Við og við stungu þeir
allir í senn hausunum ofan í vatnið
og skóku þá, eins og þeir væru að
reyna að dáleiða fiskinn, sem þeir
ætluðu að fara að gæða sér á.
Allt í einu myndaðíst renna í sefið
og í Ijós kom lítið bæjarsamfélag í
miðjum sólböðuðum óshólmunum.
Þarna var hópur yfirlætislausra
smáhúsa og frjósamir akrar umhverfis
kirkju með háum, lauklaga kúpli.
Þetta var hið afskekkta óshólmaþorp
Periprava á eynni Leteu, sem er
tiltölulega stór.
En þetta er ekki dæmigert,
rúmenskt sveitaþorp. Það voru
rússneskir frumbyggjar, sem skipu-
lögðu það á dögum Péturs mikla.
Þeir voru af sértrúarsöfnuði, sem
byggði á grein af grísk-kaþólskri trú
og kölluðust lipovenere. Þeir flúðu út
á óbyggða eyna til þess að sleppa
undan trúarofsóknum heima fyrir. f
margar kynslóðir hafa þeir orðið að
láta sér duttlunga fljótsins lynda.
Hús þeirra eru gerð úr sefi og
sólþurrkuðum leir og skreytt með
rússneskri skreytilist. Margir íbúanna
hafa aldrei séð bíl eða lest, og þekkja
flugvélar aðeins sem fiarlæg furðu-
verk í loftinu. En þótt þessi börn
fljótfins búi í samvinnu í kommún-
istaríki lítur ekki út fyrir, að sú