Úrval - 01.04.1977, Blaðsíða 72

70
URVAL
var í eðli sínu hæggengur veirusjúk-
dómur.
Gajdusek og samverkamenn hans
sýndu fram á að í heila Kuru-sjúkl-
inga var óhemjumikið smitmagn.
Töldu þeir að fólk á Nýju-Guineu
hefði aðallega smitast þegar það af
trúarástæðum langði sér til munns
heila og önnur líffæri úr látnum
Kuru-sjúklingum en Fore-fólkið hef-
ur verið mannætur til skamms tíma.
UM CREUTZFELDT-JAKOB VEIKI.
Annar taugasjúkdómur sem um
margt líkist Kuru er svonefndur
Creutzfeldt-Jakob sjúkdómur. Hann
er þekktur víða um lönd enda þótt
hann sé hvergi algengur. Þessi
sjúkdómur hefst oft með óeðlilegri
þreytu og kvíða, fljótlega koma fram
truflanir á tali og hreyfingar verða
óstyrkar, einkum gangur. Veikin
ágerist jafnt og þétt, samhæfingu
vöðva hrakar, truflun á jafnvægis-
skyni verður áberandi og stundum
verður vart ósjálfráðra hreyfinga og
krampa. Veikin dregur sjúklinginn
til dauða á nokkrum mánuðum.
Árið 1968 sýndu Gibbs og
Gajdusek fram á að hægt var að flytja
þennan sjúkdóm yfír í simpansa á
svipaðan hátt og Kurur. Rúmu ári
eftir sýkingu fóru að koma í ljós
einkenni í öpum sem mjög Iíktust
Creutzfeldt-Jakob sjúkdómi og dró
veikin apana til dauða á fáum
mánuðum. Síðar tókst þeim félögum
að flytja sjúkdóminn yfir í aðrar
apategundir og húsketti.
Frekari rannsóknir Gajdusek og
samstarfsmanna hans hafa leitt í ljós
að þessir tveir taugasjúkdómar í
dýrum virðast haga sér á ýmsan hátt
öðru vísi en aðrir þekktir smitsjúk-
dómar, t.d. hefur ekki verið hægt að
sýna fram á að sjúklingar myndi
mótefni gegn smitefninu sem sjúk-
dómi veldur og sjálft smitefnið virðist
mjög ólíkt þeim veirum sem nú eru
þekktar.
NÝ VIÐHORF.
Hinar umfangsmiklu rannsóknir
Gajdusek og félaga hans urðu að
sjálfsögðu hvatning til þess að kanna
rækilega hvort aðrir hægfara tauga-
sjúkdómar, svo sem lamariða, heila-
og mænusigg, heilahrörnun o.fl.
ættu sér svipaðar orsakir. Þær
rannsóknir hafa leitt ýmislegt óvænt I
ljós sem eigi eru tök á að rekja hér.
Enginn vafí er á því að Gajdusek
og samstarfsmenn hans hafa með
störfum sínum glætt rannsóknir á
þessu sviði nýjum þrótti og þeir
menn víða um heim sem fást við
rannsóknir á langvinnum sjúkdóm-
um ganga nú til starfa með nýjar
hugmyndir og ný viðhorf.
Við íslendingar getum einnig verið
Gajdusek þakklátir fyrir það að hann
hefur manna best og mest haldið á
lofti hugmyndum Björns Sigurðs-
sonar um eðli annarlegra hæggengra
smitsjúkdóma í fjölmörgum ritgerð-
um og fyrirlestrum og hefur hann
með rannsóknum sínum rennt frekari
stoðum undir þær hugmyndir.