Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Qupperneq 86

84 Tímarit hjúkrunarfræðinga | 2. tbl. 100. árg. 2024
Meðferðarform
Allir þátttakendur tóku lyf að staðaldri. Flestir tóku blóð-
sykurslækkandi lyf (93,2%) og tæplega helmingur (44,3%) tók
GLP-1 hliðstæðulyf til að styðja við blóðsykurslækkun. Þátt-
takendur sem eingöngu notuðu Metformin voru 31,8% en 6,8%
notuðu engin blóðsykurslækkandi lyf og enginn einstaklingur
var eingöngu á insúlíni (tafla 1). Alls tóku 80,7% þátttakenda
blóðþrýstingslækkandi lyf og um helmingur tók blóðfitulækkandi
lyf (54,5%). Algengustu fylgikvillar voru hjartasjúkdómar (84,1%).
Þjónusta
Í 80,7% tilvika veittu hjúkrunarfræðingar fræðslu til þeirra
sem mættu í móttöku en mæting í móttöku var um 81,8%. Um
þriðjungur átti tilvísun til næringarfræðings (30,7%), 8% áttu
tilvísun í hreyfiseðil. Reglubundin fótaskoðun var framkvæmd í
62,5% tilvika (tafla 2).
Mat á árangri og samanburður við alþjóðleg viðmið
Við samanburð á T1 og T2 með pöruðu t-prófi kom í ljós að
marktækur munur var á milli mælinga á HbA1c gildi (p=0,049),
LÞS (p=0,013) og slagbilsþrýstingi (p=0,040) (tafla 3). Tilgátan um
að lækkun verði á seinni mælingum er staðfest á ofangreindum
þremur mælingum en ekki öðrum.
Tafla 4 sýnir hlutfall einstaklinga sem náðu alþjóðlegum við-
miðum við T2 á HbA1c gildi og öðrum mælingum. Í 72,7%
tilfella var alþjóða viðmiðum náð í HbA1c gildi en einungis
31,6% náðu markmiðum með LÞS. Einnig náðu 56% viðmiðum
slagbilsþrýstings.
Við T1 var fylgni á milli hærra HbA1c gildis og þess að nota insúlín
ásamt töflum (p=0,036), hærra HbA1c gildis og hlébilsþrýstings
(p=0,010). Einnig var fylgni á milli hærra HbA1c gildis og þess að
reykja (p=0,036). Ekki mældist fylgni milli þessara breyta á T2.
Aðhvarfsgreiningarlíkan yfir spábreytur fyrir HbA1c á T2 er að
finna í töflu 5. Heildarlíkanið var marktækt með F=3,102,
df=6, (p<0,001). Líkanið skýrir 17% (leiðrétt R2 er 0,171) af
breytileika HbA1c gildis við spábreytur; GLP-1 hliðstæðulyf, LÞS,
hjartasjúkdóma, reykingar, sjúkdómslengd og kyn. Sterkasta
spábreytan var GLP-1 hliðstæðulyf sem sýndi hærra HbA1c gildi
ef notaður er GLP-1 hliðstæðulyf (B=-1,502) og ef LÞS er lægri er
HbA1c gildið hærra en þau tengsl voru ekki sterk (B=-0,070).
Eftirfylgni og árangur meðferðar hjá fólki með sykursýki gerð 2 innan tveggja sykursýkismóttaka á heilsugæslustöðvum
Tafla 2. Skráð þjónusta sykursýkismóttöku (n=88)
Þjónusta n (%) Vantar upplýsingar
(%)
Fræðsla hjúkrunarfræðings 71 (80,7) 15 (17)
Tilvísun til næringarfræðings 27 (30,7) 18 (20,5)
Tilvísun í hreyfiseðil 7 (8) 17 (19,3)
PAID lagður fyrir 1 (1,1)
Mæting í móttöku 72 (81,8)
Fótaskoðun framkvæmd 55 (62,5) 18 (20,5)
Augnskoðun hjá augnlækni 49 (55,7) 18 (20,5)
*P-gildi parað t-próf, marktækni miðuð við p<0,05.
Tafla 3. Niðustöður tveggja mælinga (T1 og T2) á HbA1c,
kólesteróli, HDL, þríglýseríð, kreatín, gaukulsíunarhraða (Gfr),
líkamsþyngdarstuðli og slagbils- og hlébilsþrýstingi
Meðal-
tal±Sf Spönn Meðal-
tal±Sf Spönn P-
gildi*
N T1 T2
HbA1c (mmól/mól) 88 50,9
(16,5)
27,9-
105,5
47,8
(14,8)
23,5-
93,4 0,049*
Kólesteról (mmól/l) 72 4,47
(1,09) 2,3-7,5 4,41
(1,04) 2,3-7,6 0,257
HDL (mmól/l) 72 1,2
(0,37) 0,7-3,2 1,16
(0,34) 0,6-2,5 0,104
Þríglýseríð (mmól/l) 72 2,09
(1,3) 0,5-9,3 2,23
(1,57)
0,4-
10,8 0,111
Kreatín 76 85,82
(33,66) 49-296 85,88
(36,94) 30-311 0,484
Gfr 72 74,79
(16,34) 18-90 74,04
(18,09) 17-90 0,293
Slagbilsþrýstingur
(mmHg) 66 143
(19,35)
105-
198
138
(15,5)
112-
184 0,040*
Hlébilsþrýstingur
(mmHg) 66 81
(9,17) 62-105 81
(9,55) 60-103 0,500
LÞS (kg/m2) 60 33,52
(5,93)
21,8-
47,6
32,79
(6,1)
21,8-
49,7 0,013*
Tafla 4. Hlutfall einstaklinga sem ná alþjóðlegum
viðmiðunarmörkum á mælingum við T2
n (%)
HbA1c <53 mmól/mól (n=88) 64 (72,7)
Kólesteról <5,0 mmól/l (n=73) 57 (78)
HDL >1,3 mmól/l (n=73) 22 (30,1)
Þríglýseríð <1,7 (n=73) 33 (45,2)
Slagbilsþrýstingur <140 mmHg (n=66) 37 (56)
Hlébilsþrýstingur <80 mmHg (n=66) 32 (48,6)
LÞS <30 kg/m2 (n=60) 19 (31,6)
Leiðréttur R2 stuðull fyrir líkanið yfir breytileika HbA1c er 0.171.
F breyting er marktækt við marktækni p<0,05.
Tafla 5. Aðhvarfsgreiningarlíkan yfir helstu spábreytur
HbA1c á T2
HbA1c
Vik-
mörk
n B t Neðri
mörk
Efri
mörk
P-
gildi*
(Fasti) 72 13,189 6.984 9.404 16.973 <0,001*
GLP-1 88 -1,502 -3.860 -2,281 -0,722 <0,001*
LÞS 76 -0,070 -2.048 -0,138 -0,002 0,045*
Hjartasjúk-
dómar 84 -0,729 -1.328 -1,828 0,371 0,190
Reykingar 67 -0,291 -1.167 -0,792 0,209 0,248
Sjúkdómslengd 88 -0,017 -0.560 -0,076 0,43 0,578
Kyn 88 -0,205 -0.529 -0,982 0,572 0,599