Læknaneminn - 01.04.2016, Blaðsíða 12

Ri
trý
nt
e
fn
i
12
Sjúklingur er 25 ára gömul kona
með sögu um þunglyndi, kvíða
og persónuleikaröskun með
óstöðugum geðbrigðum. Hún var
beitt ofbeldi í æsku og greindist
með áfallastreituröskun í kjölfar
nauðgunar fyrir nokkrum árum.
Hafði verið í stuðningsviðtölum
hjá hjúkrunarfræðingi á göngudeild
geðsviðs og tekið flúoxetín í
háum skömmtum og quetiapín fyrir svefn. Sjúklingur lauk
stúdentsprófi með góðum árangri um tvítugt og reyndi sig
í framhaldinu á nokkrum námsbrautum á háskólastigi en
flosnaði upp úr námi. Er nú atvinnulaus og fær örorkubætur
vegna vefjagigtar. Var í sambúð og hafði nýlega eignast sitt
fyrsta barn með valkeisara vegna sitjandi stöðu. Meðgangan
var erfið, fyrst vegna morgunógleði og síðar vegna slæmrar
grindargliðnunar sem olli því að hún var meira og minna
rúmliggjandi á meðgöngunni. Hún hætti töku allra lyfja í
aðdraganda meðgöngu en var í tengslum við FMB-teymið
auk þess sem hún hitti reglulega sinn meðferðaraðila á
göngudeild geðsviðs. Framan af gekk ágætlega án lyfja en
svo fór að bera á vaxandi kvíða og þunglyndi. Á 17. viku
meðgöngu var hafin meðferð með sertralín sem var aukið
jafnt og þétt og við fæðingu barnsins tók konan 150 mg á
dag.
Barnið reyndist vera með meðfætt mjaðmavandamál
og fæddist með aðra mjaðmakúluna úr lið og þurfti því
meðferð með spelku. Nokkrum dögum eftir fæðinguna
fékk sjúklingur sýkingu í skurðsár eftir keisaraskurð. Fyrstu
dagana eftir fæðinguna gekk þó að mestu ágætlega hjá
fjölskyldunni en síðan fór að bera á auknu ójafnvægi sjúklings
og lýsti hjúkrunarfræðingur í ungbarnaeftirliti áhyggjum
af geðheilsu hennar og foreldrahæfni. Barnið hafði þá
endurtekið komist úr spelkunni auk þess sem það var ekki að
þyngjast sem skyldi. Tveimur vikum eftir fæðinguna leitaði
móðirin með barnið á bráðamóttöku Barnaspítala Hringsins
og sagðist hafa áhyggjur af því að barnið svæfi of mikið og
erfitt væri að vekja það. Hún lýsti því jafnframt að barnið væri
afburðaduglegt og gáfað. Hún var talin í miklu ójafnvægi
auk þess sem áhyggjur af foreldrahæfni hennar höfðu farið
vaxandi. Því var fengið mat geðlæknis á vakt.
Í viðtali við geðlækni var sjúklingur áttaður og skýr, með
aukinn talþrýsting, hraða og losaralega hugsun. Hún var
ósamkvæm sjálfri sér í frásögn og gaf misvísandi svör um
eigin líðan frá fæðingu barnsins, sagðist annars vegar hafa
verið með mikinn sængurkvennagrát og hins vegar sagðist
hún hafa verið óendanlega hamingjusöm og glöð. Neitaði
ofskynjunum en ýmsar ranghugmyndir um getu tveggja
vikna gamals barnsins komu fram. Hún sagði meðal annars
að barnið gæti snúið sér, skriðið og farið í armbeygjustöðu og
auk þess að það hefði drukkið ilmvatn nokkrum dögum áður.
Innsæi í ástandið var lítið. Í samtali við ættingja kom fram að
hún hefði verið mikið á ferðinni síðastliðna daga, farið með
nýfætt barnið í verslanir og keypt „ýmislegt og ekkert“ fyrir
háar upphæðir. Hún var metin örlynd, með geðrofseinkenni
og í brýnni þörf fyrir innlögn. Var í fyrstu ekki til samvinnu
um það og því flutt með aðstoð varnarteymis geðsviðs á
móttökugeðdeild 33C. Við komu á deild kom til greina að
beita 48 klukkustunda nauðungarvistun en hún samþykkti að
lokum að leggjast sjálfviljug inn á deildina með barnið.
Hún var meðhöndluð með perphenazín 4 mg á dag og tók
áfram sertralín 150 mg á dag. Líðan var mjög breytileg og
skipti hún sífellt um skoðun á því hvort hún vildi vera á
deildinni eða útskrifa sig. Hún var til lítillar samvinnu við
starfsfólk, reyndi mikið á þau mörk sem henni voru sett, var
ögrandi og tók samtöl við starfsfólk upp á símann sinn. Var í
tvígang nauðungarvistuð í 48 klukkustundir. Í seinna skiptið
var hún mjög æst og ógnandi, öskraði hástöfum, berháttaði
sig og réðist á starfsfólk. Þá var gripið til nauðungarsprautu
og hún róaðist og sofnaði. Morguninn eftir var hún rólegri
og viðræðubetri. Var metin af læknum deildarinnar og talið
að hvorki væri um örlyndi né geðrof að ræða heldur alvarlega
persónuleikaröskun með aðlögunarröskun í kjölfar erfiðrar
meðgöngu og fæðingar. Ekki var forsenda fyrir áframhaldandi
nauðungarvistun en sjúklingi boðið að vera áfram á deildinni
sem hún hafnaði og útskrifaði sig gegn læknisráði. Hún var
ekki talin hæf til að sinna barni sínu og var það í framhaldinu
vistað á Vistheimili barna að höfðu samráði við Barnavernd.
Geðrof í kjölfar
fæðingar
Tilfelli af geðdeild
Erna Hinriksdóttir
fimmta árs læknanemi 2015-2016
Halldóra Jónsdóttir
yfirlæknir á bráðageðdeild