Læknaneminn - 01.04.2016, Blaðsíða 75

Fr
óð
le
ik
ur
75
Ein helsta gagnrýnin við heimsmarkmiðin er
að þau gangi of langt og ekki sé hægt að upp-
fylla þau öll. Til dæmis mætti nefna markmið
eitt og tvö, að útrýma fátækt og hungri alls
staðar alltaf sem gæti orðið erfitt að afgreiða6.
Gífurlegur fjöldi undirmarkmiða fjallar um
hvernig skuli ganga til verks í hinum ýmsu
málum. Sum atriði eru sértækaria en önnur
al mennarib. Skýrt er hvort sértæku mark-
miðunum sé náð eða ekki en óljósari með þau
almennu.
a. Grein 3.2. Eigi síðar en árið 2030 verði
bundinn endir á dauða nýbura og barna
undir 5 ára aldri sem hægt væri að koma
í veg fyrir og stefni öll lönd að því að
lækka tíðni nýburadauða að minnsta
kosti niður í 12 af hverjum 1.000 lifandi
fæddum börnum og dánartíðni barna
undir 5 ára aldri að minnsta kosti niður
í 25 af hverjum 1.000 lifandi fæddum
börnum.
b. Grein 3.5. Forvarnir og meðferð vegna
vímuefnamisnotkunar, meðal annars
misnotkunar fíkniefna og skaðlegrar
notkunar áfengis, verði efldar.
Markmið sem ekki er hægt að upp fylla
með vissu eiga það til að falla í skuggann
af markmiðum sem stefna að einhverjum
mælanlegum áfanga. Almennari markmiðum
til varnar geta þau þó tekið til breytinga eða
nýrra tækifæra á tilteknu sviði á meðan hin
sértæku ná því ekki. Sem dæmi mætti nefna
breytingar í fíkniefnalöggjöf gætu kallað á
breytta markmiðasetningu í baráttunni við
eiturlyfjanotkun, spillingu og skipulagða
glæpastarfsemi.
Til þess að uppfylla öll þessi markmið þurfa
allar þjóðir skýra aðgerðaráætlun til næstu ára
og áratuga. Í því ljósi ber að líta á mikilvægi
markmiðs 17 um nauðsyn samvinnu allra
þjóða, að öðrum kosti verður markmiðunum
ekki náð. Ekki hefur verið fullgengið frá
fjármögnun slíkrar áætlunar. Meiri útgjöld
gætu farið í að meta og mæla sum atriðin sem
nefnd eru í heimsmarkmiðunum heldur en
þarf til að uppfylla þau.
1. Útrýma fátækt í allri sinni mynd alls staðar.
2. Útrýma hungri, tryggja fæðuöryggi og bætta
næringu og stuðla að sjálfbærum landbúnaði.
3. Stuðla að heilbrigðu líferni og vellíðan fyrir
alla frá vöggu til grafar.
4. Tryggja jafnan aðgang allra að góðri menntun
og stuðla að ævimenntun fyrir alla.
5. Jafnrétti kynjanna verði tryggt og völd allra
kvenna og stúlkna efld.
6. Tryggja aðgengi að og sjálfbæra nýtingu,
allra á hreinu vatni og hreinlætisaðstöðu.
7. Tryggja öllum aðgang að öruggri og sjálfbærri
orku á viðráðanlegu verði.
8. Stuðla að viðvarandi sjálfbærum hagvexti og
arðbærum og mannsæmandi atvinnutækifærum
fyrir alla.
9. Byggja upp viðnámsþolna innviði fyrir alla, stuðla
að sjálfbærri iðnvæðingu og hlúa að nýsköpun.
10. Draga úr ójöfnuði innan og á milli landa.
11. Gera borgir og íbúðasvæði öllum mönnum
auðnotuð, örugg, viðnámsþolin og sjálfbær.
12. Sjálfbær neyslu­ og framleiðslumynstur verði tryggð.
13. Grípa til bráðra aðgerða gegn loftslagsbreytingum
og áhrifum þeirra.
14. Vernda og nýta hafið og auðlindir þess á sjálfbæran
hátt í því skyni að stuðla að sjálfbærri þróun.
15. Vernda, endurheimta og stuðla að sjálfbærri
nýtingu vistkerfa á landi, sjálfbærri
stjórnun skógarauðlindarinnar, berjast gegn
eyðimerkurmyndun, stöðva jarðvegseyðingu og
endurheimta landgæði og sporna við hnignun
líffræðilegrar fjölbreytni.
16. Stuðla að friðsælum og sjálfbærum samfélögum fyrir
alla menn, tryggja öllum jafnan aðgang að réttarkerfi
og byggja upp skilvirkar og ábyrgar stofnanir fyrir
alla menn á öllum sviðum.
17. Efla framkvæmd og blása lífi í alþjóðlegt
samstarf um sjálfbæra þróun.
Mynd 1. Heimsmarkmið Sameinuðu Þjóðanna um sjálfbæra þróun.