Goðasteinn - 01.09.2013, Síða 98

96
Í sumar voru 90 ár liðin frá gerð fyrirhleðslunnar við
djúpós. Verkið hófst af fullum krafti hinn 26. maí 1923
og því lauk 4. júlí þá um sumarið. Aðdragandi þessa
mikla verks hafði verið langur og strangur. Þegar að því
kom var Þykkvibær sem eyja þar sem djúpós braut sér
leið til vesturs út í Þjórsá og engjar í Safamýri voru lagðar
undir vatn þannig að ekki var lengur hægt að heyja þar.
Vatnsgangurinn í djúpós var orðinn það mikill, að í það
stefndi að byggð í Þykkvabæ legðist af.
Talið er að um aldamótin 1800 hafi Safamýri að mestu verið beitiland, vaxin
mosa og lyngi en þá rann ytri-Rangá óskipt til sjávar. Eftir að Þverá fellur í
hana heitir hún Hólsá en áður fyrr hét hún djúpá.1
Snemma fer Markarfljót að liggja út í Þverá en uppúr aldamótunum 1800
kemur mikið hlaup í Þverá og í bandalagi við ytri-Rangá ná þær að brjóta sér
leið sem vatnsfallið djúpós, út í Fiskivatn fyrir ofan Þykkvabæ, og þaðan út í
Þjórsá.
Ennfremur barst í Hólsá vikur og sandur af Rangárvöllum og frá Heklu, en
eins og fyrr segir voru það hlaup sem bárust úr Markarfljóti sem mestan skaða
Ingibjörg Ólafsdóttir, sagnfræðingur
Fyrirhleðslan við djúpós
níutíu ára