Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.2016, Qupperneq 49

Gísli Kristjánsson skipstjóri
Grundarfirði
Gísii Kristjánsson fyrrum sjómaður og skipstjóri úr
Grundarfirði er heimilsmaður á Dvalarheimilinu Jaðri í
Ólafsvík ásamt konu sinni Lilju Finnbogadóttur. Ég hitti þau
hjón oft er ég kem á Jaðar og eitt sinn spurði ég Gísla hvort ég
mætti ekki taka við hann viðtal fyrir Sjómannadagsblaðið. „Jú, jú,
það er í lagi. Ég get örugglega sagt þér eitthvað en ég er ekkert
að mikla mig af þessum sögum en þú mátt ekkert hafa eftir mér,"
sagði Gísi og hló. Það var mjög gaman af því að ræða við Gísla en
hann kann svo ótal margar sögur um liðna daga, bæði reynslusögur
og einnig um aðra menn og málefni. Hann er mikill spaugari og
oft hlógum við dátt meðan við ræddum saman. Ef við byrjum á
upphafinu þá er Gísli fæddur 21. janúar 1928 í bænum Móabúð
í Grundarfirði. Hann er fjórði yngstur af þrettán alsystkinum og
einn af fjórum bræðrum úr þeim hópi. Foreldrar Gísla voru Kristján
Jónsson sjómaður en hann var fæddur 1874 og er því orðin 54 ára
þegar Gísli fæðist. Móðir Gísla var Kristín Gísladóttir. Af þessum
stóra systkinahópi eru tvö á lífi en auk Gísla lifir ein systir hans.
Gísli átti einnig hálfsystkini og var elst þeirra fætt 1908.
Kræklingurinn settur á flúrur
„Ég er fæddur í torfbæ og ólst þar upp en svo byggði pabbi
nokkuð stórt hús, a.m.k. á þessum tíma, fyrir fjölskylduna en það
var um 80 fm að stærð. Pabbi átti árabát sem hét Dísa og var svo
með nokkrar kindur. Þetta var bara spurning um að komast af á
þessum árum og ekki síst fyrir svona stóra fjölskyldu. Þú getur nú
Ifka ímyndað þér að það hefur verið mikil vinna hjá húsmóðurinni á
svona heimili. Það varð t.d. að ná í allt vatn en ekkert rennandi vatn
var að húsunum á þessum árum. Pabbi var á línu á bátnum sínum
og alltaf var beitt kræklingi sem sóttur var inn í Kolgrafarfjörð.
Það var farið á bátnum og honum mokað í poka og önnur ílát í
fjörunni. Ólsararnir fóru mikið eftir kræklingi inn að Búlandshöfða.
Til að geyma kræklinginn þegar heim var komið var hann settur á
svokallaðar flúrur í fjörunni en það er þar sem sandurinn endar og
mölin tekur við. Þar var hann látinn festa sig eina til tvær flæðir.
Svo vorum við Kristján bróðir, bara guttar, látnir skera úr til að fá
beitu meðan pabbi var á sjónum." Það var ekki mikil skólaganga
hjá börnum á þessum tíma er Gísli var að alast upp. „Ég lærði þó
að lesa og skrifa og ég hef alla tíð haft gaman af bókum og ég les
mikið og ég á fjölda bóka," segir Gísli er hann rifjar upp þessa litlu
skólagöngu sína.
Gísli Kristjánsson og kona hans Lilja Finnbogadóttir en myndin er tekin í einni af sólarlandaferð
þeirra hjóna.
Fyrsta greiðslan fyrir fisk
„Sjómennskan byrjar hjá mér 1936 er ég var átta ára en þá dró
ég tuttugu og átta fiska. Þetta voru bara tittir en ég fór þá með
föður mínum á sjó. Ég réri með honum í mörg skipti. Ég get sagt
þér frá öðrum róðri á þessum tíma en þá fékk ég í fyrsta sinnið
greitt fyrir aflan sem ég veiddi. Þá var ég einu sinni í fjörunni með
systur minni og þá var þar trilla og ég bið systur mína að hjálpa mér
að koma henni á flot. Hún gerði það og svo var lúðulóð í skúr þar
hjá sem faðir minn átti. Ég tek lóðina, nokkra króka og set á hana
karfa og steinbít sem ég fann í fjörunni og fer svo út með línuna og
legg hana. Ég átti reyndar í smá vandræðum því báturinn lak svo
mikið er ég var á leiðinni út og þar var soldið kul. Fljótlega þéttist
báturinn. Svo kemur pabbi eftir að ég kem í land og sér að lóðin er
ekki á sama stað og spyr mig um hana. Ég segi honum hvers kyns
var að ég hafi beitt hana og lagt hér stutt undan. Hann lét það gott
heita og sagði lítið. Hann fer svo daginn eftir og dregur lóðina og á
henni er 74 kílóa lúða. Hann selur hana í Nesi og kemur svo til mín
með 50 kall sem ég var að sjálfsögðu mjög ánægður með það,"
segir Gísli.
Sjómennskan byrjar
Árið 1945 þegar Gísli er sautján ára fer hann á síldveiðibát sem
hét Olivette SH 3 og var úr Stykkishólmi. Þetta var41 brl lesta bátur
og var hann í eigu Bergsveins Jónssonar og Sigurðar Ágústssonar.
Til gamans má geta þess að þessi bátur var einn elsti bátur við
veiðar á íslandsmiðum á þessum árum, smíðaður í Englandi 1883.
Hann var keyptur til Stykkishólms árið 1936 og ný 80 ha Alphavél
var sett í bátinn 1937. Árið 1944 láta þeir félagar lengja bátinn
og skipta um vél og setja í hann 170ha Buda díselvél. Þeir selja
bátinn 1952 til Skagastrandar og þar heitir báturinn Auðbjörg HU 7.
Báturinn er svo tekin af skrá árið 1964 og þá orðin 81 árs og ónýtur
en báturinn hét þá Gullbjörg KÓ 60. „Það var lítil veiði þetta sumar
1945," segir Gísli. Hann fer svo til Reykjavíkur um haustið og dvelur
hjá systur sinni sem þar bjó. Hann ræður sig þá í steypuvinnu hjá
manni sem hét Þórður Jasonarson en mikið var að gera í Reykjavík
í byggingarvinnu á þessum tíma en Þórður var með nokkra flokka í
Gísli ásamt systkinum sínum.
47