Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.2016, Qupperneq 66

Skraptúrinn á togaranum Má SH
Viðtal við Svan Tómasson fyrrum sjómann
Svanur og Stefán sonur hans við vinnu í Sjómannagarðinum árið 2013.
„Já, þetta var á páskum vorið 1983, árið sem ég varð sautján
ára," segir Svanur Tómasson vinnuvélasérfræðingur og fyrrum
sjómaður er við rifjum upp túrinn góða sem hann fór á togaranum
Má SH 127. „Ég ætlaði að taka bílpróf eftir páskana þetta vor en ég
var að læra undir það hjá Bárði Jenssyni, já, honum Badda Jens, á
Saabnum hans P 99. Þetta var SAAB turbo og einn af fyrstu svona
bílunum sem komu til landsins. Þá kom þessi túr upp en ég var þá
líka i vélvirkjanámi í Iðnskólanum í Reykjavík. Þetta bar þannig að
að ég hitti framkvæmdastjórann, Kristján Pálsson, niðri á sjoppu og
þetta var á laugardeginum fyrir páska. Ég sá að togarinn var í höfn
og ég spyr hann hvort ekki vanti mann í næsta túr. Nei, nei, hann
hélt nú ekki og eiginlega hló hann bara að mér," segir Svanur og
brosir. „Kristján sagði að það væri biðlisti svo langt sem hann sæi.
„Mér datt nú bara svona í hug að spyrja þig um það," segi ég við
hann. Svo er ég ekkert að spá í þetta meira."
Núna strax
„En kl. 14:00 á sunnudeginum er hringt í mig og þá er það Kristján
framkvæmdastjóri og spyr hvort ég sé til í að koma. „Hvenær'" segi
ég? „Núna strax," segir hann. Ég rýk inn og hendi ofan í svartan
ruslapoka: sængurfatnaði, stígvélum, síðum nærbuxum, peysu og
eitthvað af öðrum fötum sem ég þurfti í túrinn. Ég flýti mér eins og
ég gettil að missa ekki aftúrnum og ég hoppa um borð. Þegarvið
komum útfyrir þá er stefnan tekin til Keflavíkur til að ná í tvo menn,
kokkinn og annan vélstjórann. Þeir áttu að vera komnir vestur en
það var eitthvað vesen á þeim og þeir komu aldrei vestur. Er við
komum til Keflavíkur þá var stefnið rétt sett að bryggjunni og þeir
teknir um borð. Þeir voru eitthvað hífaðir blessaðir og voru með
bokku með sér sem var nú tekin af þeim strax og þeir reknir í koju
og þeir jöfnuðu sig nú fljótlega."
Ferðir með Akraborginni
„Af áhöfninni man ég eftir Ingó, Jóa silung, Örra, Garðari
vélstjóra og svo var skipstjórinn hann Siggi Pé. Jói gætti mín allan
túrinn og sá um mig og varað kenna mér," segirSvanur. „Þeirvoru
svo að spyrja mig um sjómennsku mína og hvort ég væri sjóveikur
og ég hélt það nú að ég væri vanur. Ég væri búin að fara margar
ferðir með Akraborginni og það væri mín sjómennska. Það varð
alveg þögn er ég sagði þeim þetta. Það yrði bara að reyna á þetta.
Við fórum eitthvað vestur og lentum fljótlega í brjáluðu veðri og
urðum að fara uppundir í var við Stigahlíðina og lágum þar í hálfan |
sólarhring. Það var heilmikill floti sem þar var og gaman að sjá Ijósin
á öllum skipunum í myrkrinu er ég kom upp í brúna um kvöldið.
Siggi skipstjóri sagði við mig að nær allur íslenski togaraflotinn væri
þarna en ég taldi a.m.k. sextíu Ijós."
Var ekki í kerfinu
„Jæja, svo byrjuðu nú veiðarnar og ég var settur í lestina þ.e. að
raða fiskinum í kassana, ísa og stafla og þar var ég í marga daga
allar mínar vaktir eða alls sex daga. Svo uppgötvaðist það að ég
var ekki í „kerfinu" sem var þannig að það átti alltaf að skiptast á
verkum og víxla því að vera í lestinni og öðrum verkum. Eftir þetta
þurfti ég aldrei að fara í lestina það sem eftir var af túrnum. Það var
vitlaust að gera í lestinni en þetta var skraptúr og mikið veiddist af
karfa og ufsa. Karfinn kom beint niður og var settur beint í kassana.
Svo varð að hlaupa upp og banka í ísvélina til að koma henni af
stað. Þegar allt var kjaftfullt þá komu fleiri niður og þetta hafðist
allt saman."
Hlíf af herflugvél
„Ég verð að segja þér eitt, að fyrstu nóttina á veiðum var ég í
koju. Allt í einu vakna ég við þessi helvítis læti fyrir ofan mig alveg
eins og allt væri að hrynja en ég svaf í efri koju. Þá var enginn búinn
að segja mér frá því að þegar bobbingarnir drægjust eftir dekkinu
að þá skapðist svona svaka mikill hávaði. Ég sofnaði nú fljótlega
aftur eftir að ég vissi hvers kyns var og vandist þessu. Það var alltaf
nóg að gera er við vorum á veiðum, eins þegar verið var að bæta
þá setti ég í nálarnar og reyndi eitthvað að bæta sjálfur sem Jói
var að reyna að kenna mér. í eitt skiptið er ég kom út á dekk þá
sé ég svaka mikla hlíf sem lá þar og hafði komið upp í trollinu.
Þegar við fórum að skoða þetta betur kom í Ijós að þetta var utan af
flugvélamótor úr herflugvél. Hlífin var örugglega ca 2,5m í þvermál
og það voru einhverjar tölur utan á hlífinni sem við sáum er við
Um borð í Agli SH. Frá vinstri er Trausti Ægisson sem er að tuska Rúnar Má Jóhannsson eitthvað til.
Með þeim er Svanur og Hafsteinn Kristinsson.
64