Skírnir - 01.01.1911, Side 15

Leo Tolstoj.
hana hvort hana fýsti eigi að breyta til um ráð sitt og
taka eitthvað annað fyrir, — t. d. matartilbúning. Hún
hló við. »Matartilbúning?« sagði hún. »Eg kann ekki
einu sinni að baka brauð«. En út úr svip hennar las
hann megna fyrirlitningu. »Þessi kvenmaður«, segir hann,
»sem fórnaði hiklaust öllu sem hún átti fyrir dauðvona
manneskju, hafði sama álit á líkamlegri vinnu sem aðrar
lagskonur hennar, taldi hana lítilmótlega og fyrirlitlega.
I þessu var ólán hennar fólgið. En hver af oss, karl eða
kona, fær leiðrétt þenna misskilning hjá henni? Hver er
sá af vorri stétt, er telji stritvinnuna sómasamlegri en
iðjuleysið og lifi eftir því og meti menn og málefni eft-
ir því?«
Aðra vændiskonu hitti hann á leið sinni, er alið hafði
upp dóttur sína 13 vetra gamla við sömu atvinnugrein.
Hann einsetti sér að bjarga telpunni og koma henni fyrir
hjá góðu fólki, en eigi fekk hann með nokkuru móti kom-
ið móðurinni í skilning um annað, en að hún hefði vel í
haginn búið fyrir dóttur sína, er hún beindi henni á þessa
braut. Hann komst því að þeirri niðurstöðu, að meiri
væri þörfin á að bjarga móðurinni og uppræta hjá henni
þá röngu lífsskoðun, að konum væri það sæmandi að lifa
án þess að geta börn og starfa eingöngu i þjónustu losta-
girndarinnar. »Þegar eg hugleiddi þetta betur«, segir hann,
»komst eg að þeirri niðurstöðu, að sami hugsunarhátturinn
ríkti jafnt hjá æðri og lægri. Góðkvendi þau, er eg ætl-
aðist til að tæki telpuna að sér og leiddi hana á rétta
braut, töldu sér sæmandi að hliðra sér hjá barneignum
og vinnu og ólu dætur sínar upp í sama anda. önnur
móðirin sendir dóttur sína á pútnahúsið, hin á dansleikinn,
það er allur munurinn.. Báðar mæðurnar byggja á röng-
um hugmyndum, sem sé þeim, að dæturnar beri að fæða,
klæða og ala upp eingöngu til að svala og fullnægja losta-
girnd karlmannanna. Hvernig gat eg þá vænst þess, að
hefðarfrúrnar kynnu nokkur tök á því að leiða mæðgur
þessar á rétta braut?«