Félagsbréf - 01.05.1959, Síða 55

PÉLAGSBRÉP
53
annarra. „Ekkert getur þvingað mig til þess að breyta gegn sam-
vizku minni“, stendur í bréfinu og: „Ég var ekki ofurseldur nein-
um hótunum og engri þvingun“ og: „Ég hef hafnað verðlaununum
án þess að hafa verið þvingaður til þess“.Það er hart fyrir frjálsan
mann í frjálsu umhverfi að verða að lesa þessu líkt.
Annað einkenni við bréf Pasternaks vakti athygli mína og meira
að segja á mjög óþægilegan hátt, það skal játað: Lofsöngur hans
um ættjörðina, sem honum finnst hann vera svo samgróinn. Þetta
minnir mig alltof mikið á hina vesælu „Föðurlands- og fóstur-
jarðar“-óra, sem voru svo einkennandi fyrir rithöfunda annars
einræðisríkis.' Þar að auki er þetta í andstöðu við alþjóðlega erfða-
venju leiðtoga hins rússneska kommúnisma, sem næstum allir hafa
lifað landflótta, og er einnig í andstöðu við skáldverk Pasternaks.
Enginn yfirgefur ættlandið í léttu skapi. En sé ekki um annað
að ræða, þá verða menn að flýja land. Fyrst og fremst erum við
menn — og síðan Rússar, ítalir eða Þjóðverjar.
Við skulum virða Pasternak það til vorkunnar, að þessa dag-
ana hafi móðursýkisgjamm bókmenntatilberanna í Moskvu alger-
lega gert hann ringlaðan og að hann hafi ekki gert sér grein fyrir
hinum miklu yfirburðum sínum gagnvart andstæðingunum, er her-
blástur almenningsálitsins um víða veröld leiddi í ljós. Og við
skulum hugga okkur við það, að skáldsaga hans „Sívagó læknir“
mun lifa allar ritdeilur. Það er hefnd, sem enginn einræðisherra
getur hindrað.
Ingvar G. Brynjólfsson þýddi úr þýzku.
Fjöldinn er fjöldinn
kg hafði borið fram þessa spurningu: Ef Sputnik sannar svo greinilega, að mynd
budintsevs af sovézku lífi sé fölsk, livers vegna er fjöldanum þá ekki treystandi
til að mynda sér sínar eigin skoðanir án opinlierrar fordæmingar á skáldsögu ltans?
Surkov vísaði spurningu minni á bug með óþolinmóðri bandalireyfingu — „Fjöld-
inn er fjöldinn, og það þarf alltaf einhver að stjórna honum ....“
Úr viðtali Gerd ltuge við Alexei Surkov, ritara rithöfunda-
sambands Sovétríkjanna (Encounter, okt. 1958).