Morgunblaðið - 29.01.1980, Blaðsíða 1

48 síður með 8 síðna íþróttablaði
23. tbl. 67. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 29. JANÚAR 1980
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Andrei Sakharov:
„Ég er reiðubúinn að
standa fyrir máli mínu"
Sovéskir hermenn leita
vars bak við herjeppa
eftir að afganskur upp-
reisnarmaður hafði
skotið félaga þeirra til
bana, — við öllu búnir
og munda rifflum
sínum.
Simamynd AP.
Moskvu. 28. janúar. AP.
NÓBELSVERÐLAUNAHAFINN og andófsmaðurinn Andrei Sakharov gaf
í dag út sína fyrstu yfirlýsingu eftir að hann var handtekinn og sendur til
borgarinnar Gorky á bökkum Volgu. Það var kona hans, Yelena Bonner,
sem las yfirlýsingu Sakharovs í Moskvu fyrir vestræna fréttamenn.
„Aðgerðir sovéskra stjórnvalda eru gróft brot á réttindum minum til þess
að taka við og miðla uppiýingum,“ sagði Sakharov í yfirlýsingu sinni. Og
hann hélt áfram: „Sovésk yfirvöld reyna að milda almenningsálitið í
heiminum með því að segja, að ég sinni áfram visindastörfum mínum og að
ekki séu bornar á mig glæpsamlegar sakir. En ég er reiðubúinn að standa
fyrir máii minu fyrir opnum réttarhöidum. Ég mótmæli því að vera settur
í einangrun. Ég krefst réttar míns til þess að fá að halda fram
sannfæringu minni.“
Yelena Bonner sagði við frétta-
menn að hún hefði samið yfirlýsingu
manns síns eftir fyrirmælum hans í
Gorky. Þau hefðu óttast að öll skjöl,
sem hún hefði á brott frá Gorky
yrðu tekin af henni. En hún bætti
við: „Ég óttast að þessi yfirlýsing í
dag verði hin síðasta." Hún sagðist
efast um að hún fengi að lesa fleiri
slíkar en skýrði það ekki nánar. Hún
sagði að Sakharov væri meinað að
fara út fyrir borgarmörk Gorky;
honum væri meinað að hitta útlend-
inga og „glæpamenn“, meinað að
skrifa bréf og hringja úr landi. Þá
væri honum gert að tilkynna' sig
þrisvar á mánuði til yfirvalda.
í yfirlýsingu sinni sagði Sakharov
Anwar Sadat Egyptalandsforseti:
„Þekkið vini ykkar44
Kairó. 28. janúar. AP. í tÍIefllÍ fæðÍBgar MÚ-
ANWAR Sadat, forseti Eg- hammeðs spámanns. Hann
yptalands, hélt í dag ræðu hvatti Araba til að þekkja
vini sína, eins og hann
orðaði það og sagði að
Bandaríkin væru helsta
von friðar í Mið-Austur-
löndum. „Öryggi Araba er
í Washington,“ sagði Sa-
dat.
Hann gagnrýndi leiðtoga Araba
harðlega og sagði: „Er það ekki
kaldhæðni örlaganna, að um leið
og þeir saka Washington um
óvináttu þá merja sovéskir
skriðdrekar konur og börn í
Afganistan. Þetta ætti að kenna
Aröbum að þekkja vini frá
óvinum." Sadat hét Bandaríkja-
mönnum aðstoð í formi bæki-
stöðva er Sovétríkin eða erlend
ríki ógnuðu Arabaríki. Hann
gagnrýndi Araba harðlega fyrir
andstöðu við friðarsamninga við
Khomeini i hjólastól — trúarleið- ísrael en sagðist mundu ótrauður
toginn var í dag fluttur úr halda áfram að finna lausn á
hjartadeild sjúkrahússins i Te- deilumálum ísraels og Egypta-
heran á almenna deild í sjúkra- lands.
hÚSÍnU. Símamynd AP.
að hann teldi, að fordæming hans á
innrásinni í Afganistan væri megin-
ástæðan fyrir ofsóknunum á hendur
sér nú. „Ofsóknir á hendur mér eru
hertar þegar ástand alþjóðamála er
sérlega viðsjárvert og þegar ofsóknir
á hendur öðrum andófsmönnum í
Sovétríkjunum hafa aukist,“ sagði
hann. Hann kenndi sovéskum
stjórnvöldum viðsjárvert ástand al-
þjóðamála. í því sambandi tiltók
hann Mið-Austurlönd, Kúbu, Afríku,
íran og innrásina í Afganistan, þar
sem „sovéskir hermenn heyja misk-
unnarlaust stríð á hendur afgönsku
þjóðinni".
Aðgerðirnar
gegn Sakharov gefa
sovéskum yfirvöldum
frjálsar hendur gegn
öðrum andófsmönnum
Hann sagði að ofsóknirnar nú á
hendur sér væru til að þagga niður í
sér og gæfu sovéskum yfirvöldum
frjálsar hendur til að ofsækja and-
ófsmenn í landinu án þess að
umheimurinn fengi fréttir af þeim.
Hann nefndi 10 nöfn manna, sem
sovésk yfirvöld hefðu handtekið upp
á síðkastið.
Yelena Bonner sagði áð hin
skyndilega útlegð hefði bitnað á
heilsu manns hennar og hann tæki
nú meira af lyfjum vegna hjarta-
sjúkdóms síns. Hún sagði að fara
yrði allt aftur til Stalínstímabilsins
til að finna fordæmi fyrir svipuðum
aðgerðum og gegn Sakharov nú, þar
sem hann hefði verið sendur í útlegð
innanlands án dóms.
N íðingslegt br ot
á alþjóðalögum
Innrás Sovétmanna í Afganistan harðlega
utanríkisráðherra múhameðstrúarríkja
Islamahad. 28. janúar. AP.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR mú
hameöstrúarríkja fordæmdu í
kvöld harðlega innrás Sovétríkj-
anna i Afganistan og kölluðu
hana „níðingslegt brot“ á al-
þjóðalögum. Ráðherrar rikjanna
34 ráku Afganistan úr samtökum
Sendiráði Kanada
í Teheran lokað
Ottawa, Teheran, 28. janúar. AP.
KANADÍSKA stjórnin tilkynnti í
kvöld að sendiráði landsins i
Teheran hefði verið lokað um
óákveðinn tíma. Sendiherrann,
Ken Taylor, hefði farið frá Teher-
an í morgun og 50 starfsmenn
sendiráðsins leitað til ný-sjá-
lenska sendiráðsins. Talsmaður
utanríkisráðuneytisins í Ottawa
sagði að sendiráðinu hefði verið
lokað, þar eð starfsmenn þess
hefðu ekki getað unnið störf sín
eðlilega vegna hins slæma
ástands í borginni. íranska
stjórnin hefði ckki getað tryggt
sendiráðsmönnunum eðlilega
vernd. Hann sagði að lokun
sendiráðsins þýddi ekki að Kan-
ada væri að rjúfa stjórnmálasam-
band við íran.
Abol Hassan Bani-Sadr hlaut
yfirgnæfandi meirihluta atkvæða í
forsetakosningum í íran. Talningu
atkvæða lauk í kvöld. Bani-Sadr
hlaut rétt um 10,7 milljónir at-
kvæða. Alls kusu liðlega 14 milljón-
ir manna, en 22 milljónir voru á
kjörskrá. Næstur að atkvæðum var
Ahmad Madani, flotaforingi með
2,2 milljónir atkvæða. Mennta-
málaráðherrann Hassan Habibi
hlaut tæplega 700 þúsund atkvæði.
Bani-Sadr sagði í dag í viðtali að
írönum stafaði nú mest hætta af
Sovétmönnum. „Sovéskir hermenn
eru við þröskuld okkar,“ sagði
hann, og bætti við: „Ef þeim tekst
að komast að Persaflóa þá ráða
þeir ekki aðeins Iran heldur öllum
Mið-Austurlöndum og Indlands-
skaga.“ Hann sagði að íranir
myndu styðja við bakið á afgönsk-
um uppreisnarmönnum með
vopnasendingum og fjárhagsstuðn-
ingi.
Þá sagði Sadr að auðvelt væri að
finna lausn á framsali bandarísku
gíslanna í Teheran. „Bandarísk
stjórnvöld verða að viðurkenna
glæpi keisarastjórnarinnar, sem
ríkti með stuðningi þeirra. Þá
verða þeir að viðurkenna rétt okkar
til að hefja undirbúning málshöfð-
unar gegn keisaranum og stuðn-
ingsmönnum hans.“
fordæmd á fundi
múhameðstrúarríkja. í yfirlýs-
ingu fundarins er krafist „tafar-
lausrar og skilyrðislausrar brott-
farar allra sovéskra hermanna af
afgönsku landi“. Þá hvetja ráð-
herrarnir öll ríki heims til að
stuðla að brottflutningi sovéskra
hermanna með öllum ráðum.
Sex fylkingar uppreisnarmanna
tilkynntu í Islamabad að myndað
hefði verið bandalag til að berjast
gegn sovéska innrásarhernum.
Markmiðið væri að samstilla
krafta uppreisnarmanna, svo að
sovéskir hermenn yrðu hraktir frá
landinu. I v-þýzka tímaritinu
Stern var í gær viðtal við tvo
háttsetta sovéska embættismenn.
Þeir lýstu því yfir að sovéskir
hermenn yrðu í landinu þar til
allri „utanaðkomandi hættu“ hefði
verið bægt frá. Þeir ítrekuðu
skýringar um, að Sovétmenn
hefðu verið beðn'ir að skerast í
leikinn í landinu. Varnarmálaráð-
herra Afganistans, Mohammad
Rafi, sagði í viðtali við austur-
evrópska blaðamenn í dag, að
engir afganskir hermenn hefðu
hlaupist undan merkjum, og afg-
anskir hermenn væru þakklátir
Sovétmönnum fyrir hjálpii^.