Morgunblaðið - 17.06.1981, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1981
37
HJÓLREIÐAR Á GANGSTÉTTUM
Bílbelti lögskylduð frá 1. október
Sextán atkvæði með, tólf á móti. Þar með
sendi neðri deild bílbeltin í lagasafnið
Engum
refsiákvæðum
beitt
Stjórnarfrumvarp um breyt-
inKU á umferóarlöKum (notkun
hilhelta löKskylduð) var sam-
þykkt sem lög frá Alþingi 25.
mai sl. með 16 atkvæðum Ke«n
12 — í neðri deild. Áður höfðu
farið fram miklar umræður um
frumvarpið, þar sem þingmenn
vóru ekki á einu máli fremur en
fyrri datjinn. Hér á eftir verða
rakin örfá orð úr ræðum þin»-
manna.
Jón I. Ingvarsson (F) mælti
fyrir áliti allsherjarnefndar
þingdeildarinnar, sem lagði til
að frumvarpið yrði samþykkt.
Hann vakti sérstaka athygli á
því að lögin taki ekki gildi fyrr
en 1. október 1981 og að refsi-
ákvæðum verði ekki beitt fyrr en
að lokinni heildarendurskoðun
umferðarlaga. Þrír nefndar-
menn skrifuðu undir nefndará-
litið með fyrirvara.
Sigurlaug Bjarnadittir (S).
sem var flutningsmaður að hlið-
stæðu frumvarpi fyrir 5 árum,
sagði að það væri ekki einkamál
manna, hvort komið yrði í veg
fyrir slys, örkuml og dauða í
umferðinni, en reynslan hefði
fært þjóðunum heim sanninn um
að notkun bílbelta hefði verulega
lækkað slysatíðni. Hinsvegar dró
hún í efa að það að leyfa
hjólreiðar á gangstéttum virkaði
til sömu áttar, enda geti þá
gangandi vegfarendum, sér-
staklega eldra fólki, orðið hætt.
Karvel Pálmason (A) las um
svohljóðandi frumvarpsgrein:
„Heimilt er að aka á reiðhjóli og
leiða reiðhjól á gangstígum og
gangstéttum, ef það er ekki til
hættu og óþæginda fyrir aðra
vegfarendur." Hverjum dettur í
hug, að sé hjólað á gangstéttum,
þá sé það ekki til óþæginda eða
jafnvel hættu fyrir gangandi
fólk? Karvel taldi reynslu af
bílbeltum erlendis ekki alfarið
koma heim og saman við íslenzk-
ar aðstæður, t.d. á fjallvegum,
enda dæmin nokkur hérlendis í
útafkeyrslum, ef fólk sé rígbund-
ið í bílbeltum, að verr hefði farið
en ella. Hér á því frjálst val að
ráða, þar sem tekið er tillit til
aðstæðna hverju sinni, en ekki
að beita lögskyldu.
Sverrir Hermannsson (S)
sagði rannsóknir í tugum landa
hafa fallið í sama reynslufarveg,
að Iögleiðing bílbelta væri stór-
kostleg öryggisaðgerð, sem
bjargað hafi mannslífum í stór-
um stíl. Island er í hópi þeirra 5
landa, sem hafa flestar bifreiðir
á íbúa, sem undirstrikar þörfina
á samskonar varúð hér og hvar-
vetna er að komast á þar sem
umferðarmenning er þróuð.
Varðandi hjólreiðar á gangstétt-
um væri rétt að taka fram, að
frumvarpið fæli aðeins í sér
heimild, sem mjög óvíða kann að
verða notuð.
Friðrik Sophusson (S) sagði
það aðalatriði málsins að fólk
noti þau öryggistæki sem fyrir
hendi eru í bílum. Ég er þeirrar
skoðunar, sagði hann, að nauð-
synlegt sé að setja ákvæði um
bílbelti og notkun þeirra í lög.
Pálmi Jónsson (S) sagði að
ýmsir ráðherrar hefðu haft uppi
fyrirvara í ríkisstjórninni gagn-
vart þessu stjórnarfrumvarpi.
Ég lýsti andstöðu minni þar við
þetta frumvarp. Ég þykist þess
fullviss að bílbelti komi að miklu
haldi við að draga úr slysum við
árekstra, en hinsvegar sé vafa
undirorpið, að bílbelti verði mik-
ill bjargvættur við útafkeyrslur,
t.d. í fjalllendi.
Ólafur Þ. Þórðarson (F) sagði
dánartíðni í umferðarslysum
hafa farið hækkandi á íslandi en
lækkað á hinum Norðurlöndun-
um eftir lögleiðingu öryggis-
belta. Allar erlendar skýrslur
um umferðarrannsóknir hníga í
sömu átt. Ég viðurkenni, að mér
er frekar illa við bílbelti, en ég
vil ekki leggjast gegn öryggis-
ákvæðum, sem rannsóknir benda
svo sterklega til að dragi úr
slysatíðni í umferðinni.
Vilmundur Gylfason (A)
sagði að við stæðum andspænis
þeirri tölfræði erlendra kann-
ana, sem feli í sér óyggjandi
niðurstöður og réttlæti fullkom-
lega að gera þá tilraun sem í
þessu frumvarpi felist til að
breyta hegðunarmunstri fólks.
Hér er og hægt farið í sakir,
lögin taka ekki gildi fyrr en eftir
nokkra mánuði og sektarákvæð-
um verður ekki beitt, en síðar
má svo við prjóna eftir því sem
reynslan segir til um.
Ilalldór Ásgrímsson (F) fag-
naði frumvarpinu og kvaðst ein-
dreginn stuðningsmaður þess.
Löghlýðnir menn, sem ekki vilja
nota bílbelti, geta notfært sér
Þrír þingmenn. Jóhanna Sig-
urðardóttir (A). Alhert Guð-
mundsson (S) og Karvel Pálma-
son (A) fluttu tillögu til rök-
studdrar dagskrár, er stjórnar-
frumvarp um bilbelti og fleira
var í meðferð neðri deildar:
heimild í 64. grein, en þar
stendur að eigi sé skylt að nota
öryggisbelti við akstur aftur á
bak, enda tel ég það vel henta,
slík hegðan, til að gæta sam-
ræmis við afstöðu vissra manna
í þessu máli, þ.m.t. fyrrverandi
lögregluþjónar (hér mun vegið
að Karvel Pálmasyni, andófs-
manni bílbelta, sem mun hafa
verið sumarlögregluþjónn í
heimasveit áður fyrri).
Friðjón Þórðarson. dóms-
málaráðherra, sagði þetta frum-
varp það fyrsta sem fram hafi
komið frá hendi umferðar-
laganefndar. Ég taldi skyldu
mína að leggja það hér fram, þó
einstakir ráðherrar hafi haft
fyrirvara um stuðning við það.
Það er síðan Alþingis að taka
ákvörðun um hvort og þá hve-
nær þessi ákvæði skuli í lög
bundin. Ég hefi ekki sett neina
hraðapressu á þetta frumvarp og
„ÞaR sem æskilegt er að vita
nánar um vilja þjóðarinnar i
þessu máli áður en Alþingi
tekur endanlega ákvörðun um
það. — og í trausti þess að
afstaða hennar verði könnuð
með þjóðaratkvæðagreiðslu
það er ekki á lista þeim sem
ríkisstjórnin setti fram með ósk
um forgang á afgreiðslu fyrir
þinglok.
Árni Gunnarsson (A) sagðist
ekki yfirleitt talsmaður þess að
lögþvinga fólk til að hegða sér á
einn hátt fremur en annan. Það
er hinsvegar ekkert einkamál,
hvort menn spenna á sig bílbelti
eða ekki. Ástæðan er m.a. sú,
hver kostnaður samfélagsins er
vegna slysa. Hann vitnaði og til
persónulegrar reynsiu í slysi,
sem hafði alvarlegar afleiðingar
í för með sér, afleiðingar sem
komast hefði mátt hjá, ef bíl-
belti hefði verið notað.
Garðar Sigurðsson (Ahl.)
sagði m.a. að umferðarslys væru
mikið böl í þessu þjóðfélagi, yllu
mörgum dauða, enn fleirum ör-
kumlum og hefðu reynzt þjóðfé-
laginu mjög dýr. Vafalaust þurfi
að grípa til margra ráðstafana
til úrbóta, en ég er sannfærður
um, að engin ein aðgerð, sem
gerð væri, gerði meira gagn en ef
notkun bílbelta yrði almenn.
Þetta frumvarp er því spor í
rétta átt.
Karvel Pálmason (A) sagði
ekki við hæfa að setja löggjöf
scm ekki væri ætlazt til að væri
framfylgt, meira að segja þeir,
sem brjóta löggjöfina, eiga engin
viðurlög í vændum. Enginn vafi
er á því að notkun bílbelta
kemur víða að gagni en ég hygg,
að þeir vegir séu og ófáir hér á
landi, t.d. í bröttum fjallshlíðum,
þar sem bílbelti geta verkað
gagnstætt við tilgang, ef útafk-
eyrsla verður, þannig að leiði
jafnvel til bana. Ég spyr og, hvað
réttlætir það að t.d. leigubíl-
stjórar séu undanþegnir þessari
lagaskyldu, ef hún á á annað
borð rétt á sér?
Bílbelti á að nota þar sem þau
henta en þegar landfræðilegar
aðstæður gera þau beinlínis
hættuleg er ábyrgðarhluti að
lögskylda fólk til notkunar
þeirra.
samfara næstu almennum kosn-
ingum tekur deildin fyrir
næsta mál á dagskrá.“
Þessi dagskrártillaga náði
ekki fram að ganga.
Þjóðaratkvæði um bílbeltin:
Frestun fékk ekki hljómgrunn
Eggert
þeim skatti af sem verið var að
innheimta — og það munar hvorki
meira né minna en einni milljón
nýkróna, hefði kjarnfóðurgjaldinu
verið aflétt í aprílmánuði einum.
Þó menn voni í lengstu lög að
sárin séu ekki eins stór og útlit er
Steinþór
fyrir á þessum tíma, er þess að
vænta, að það verði brugðizt við
með þeim hætti, að að gagni megi
koma. En það er að sjálfsögðu
mjög erfitt að fara út í stórar
nýræktir, þegar grænfóðurræktin
er skert samkvæmt lagaheimild.
Pálmi
Það er einnig erfitt að fara í það í
stórum stíl þegar áburður hefur
hækkað jafn geysilega í verði og
nú hefur orðið, og það er erfiðara
við að fást þegar tekjur bænda
hafa verið skertar eins og verið
hefur, bæði með því að setja á
kjarnfóðurgjaldið og með þeirri
takmörkun á framleiðslu, sem
verið hefur um skeið.
Ráðuneytið mun fjalla um
málið að könnun lokinni
Pálmi Jónsson, landhúnaðar-
ráðherra. sagði m.a. að þau við-
brögð, sem bent hefur verið á af
ráðunautum og forystumönnum
Búnaðarfélags íslands væru í
fyrsta lagi að bera á kalskellurn-
ar, auka grænfóðurrækt og auka
endurræktun túna. Það hefur ekki
verið kannað, hvort unnt er að
auka sáðvöruinnflutning, en það
tekur um hálfan mánuð að fá flutt
fræ inn, sem nú væri pantað.
Ráðherra sagði að það væri „eftir
venju", að þá verði leitað til
Bjargráðasjóðs til úrbóta, ef veru-
legur skortur er á heyforða miðað
við það sem venjulegt er. Það er
þess vegna ljóst að það verður ekki
leitað til Bjargráðasjóðs fyrr en á
haustdögum, eftir að forðagæzlu-
menn hafa kannað fóðurbirgðir
frá sumrinu.
„Ég hefi þegar átt viðtal við
búnaðarmálastjóra, að það verði
fellt niður á þessu ári sú skerðing
Heyfengur af
slíkum túnum
50-60% af
meðalheyfeng
sem jarðræktarlög gera ráð fyrir
að sé á grænfóðurframlagi. Enn er
ekki formlega frá gengið, en lögin
gera ráð fyrir því að ráðherra sé
heimilt að fella slíka skerðingu
niður að fenginni umsögn Búnað-
arfélags. Ég vænti þess að stjórn
þess fjalli um málið næstu daga.
Ráðuneyti mitt mun síðar, þeg-
ar könnun á þessum kalskemmd-
um hefur farið fram, með ítarlegri
hætti en þegar er orðið, taka þessi
mál til nánari athugunar," sagði
ráðherra að lokum.