Morgunblaðið - 16.12.1984, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLADIÐ, SUNNUDAGUR 16. DESEMBER 1984
Giraud
Franskir hægriöfgamenn mótmæia í París. Lögregla hleypir upp fundi „Action Francaise".
Erfingjar frönsku
krúnunnar þræta
Greifinn af París sviptir son sinn ríkiserfðum
Greifinn af París i yngri irum.
DEILUR hafa risið inn-
an frönsku konungs-
fjöiskyldunnar vegna
þess að 78 ára gamall
lögborinn erfingi krún-
unnar, greifinn af París,
hefur ákveðið að svipta
elzta son sinn, Henri
d’Orleans prins, greifa
af Clermont, ríkiserfð-
um.
Nýi ríkisarfinn verður
næstelzti sonur greifans
af Clermont, Jean dórle-
ans prins, sem er 19 ára gamall og
stundar nám í heimspeki í háskól-
anum í Sorbonne.
Ákvörðun greifans af París átti
rætur að rekja til þess að Henri
prins, greifi af Clermont, skildi
við konu sína, Marie-Therese fyrr-
um hertogafrú af Wurtemberg, og
kvæntist konu frá Chile af
spænskum aðalsættum, Micaela
Cousino Quinones de Lion.
Greifinn af Clermont hafði ekki
búið með fyrri konu sinni, sem er
strangkaþólsk, síðan 1977. Hann
heldur því fram að faðir sinn hafi
þvingað sig til að kvænast henni á
sínum tíma til að treysta stöðu
ættarinnar.
Hertogafrúin fór nýlega í mál
við greifann af Clermont þar sem
hann hafði ekki greitt uppihald
hennar og fimm barna þeirra og
vann. Elzti sonur hjónanna,
Francois, er þroskaheftur. Fyrir
þremur árum ákvað afi hans að
svipta hann möguleika á ríkiserfð-
um.
Greifinn af Clermont mótmælti
þessari ákvörðun og sagði að með
henni tæki faðir sinn sér vald, sem
forfeður hans, konungar Frakk-
lands, hefðu ekki talið sig hafa.
Greifinn hélt því fram að einungis
franska þingið gæti úrskurðað
hvenær erfingi krúnunnar væri
vanhæfur.
SVIPTUR
GREIFATIGN
Það hefur gert deiluna flóknari
en ella að greifinn af Clermont
neitar að falla frá kröfu sinni til
krúnunnar. Vegna andstöðu sonar
síns ákvað greifinn af Paris að
veita honum aðra ráðningu og til-
kynnti opinberlega:
„Upp frá þessu er sonur minn
ekki þess verður að bera titilinn
greifi af Clermont, sem ég sæmdi
hann þegar hann varð fullveðja.
Héðan í frá mun hann bera titil-
inn greifi af Mortain. Þegar ég dey
verður sonarsonur minn, Jean,
greifi af París. Hann verður per-
sónugervingur hefða konungsætt-
arinnar."
Jean prins hefur hátíðlega sam-
þykkt þá ákvörðun afa síns að
hann verði arftaki hans. Hann
gagnrýndi síðara hjónaband föður
síns í fréttatilkynningu.
„Ég hafði vonað af öllu hjarta
að því yrði ekki þröngvað upp á
okkur,“ sagði hann. „Þetta veldur
klofningi í fjölskyldunni, sem sær-
ir trú okkar, fjölskyldu okkar og
alla meðlimi hennar."
Þar sem lýðveldi stendur föst-
um fótum í Frakklandi er ólíklegt
að nokkur hinna þriggja prinsa
komist nálægt hásætinu, en
Frakkar eru hreyknir af sögu
sinni.
Henri prins bendir á að síðan
annar konungur Frakklands, Rob-
ert hinn guðhræddi, kvæntist öðru
sinni fyrir tæpum 1000 árum án
leyfis kirkjunnar hafi slíkt aldrei
verið talið brot á konungssiðum.
Hann segir að þrir aðrir kon-
ungar, Loðvík VII, Filippus Ágúst
og Loðvík XII, hafi gengið að eiga
tvær konur meðan fyrri konur
þeirra voru á lífi án leyfis frá
Róm.
Prinsinn hefur árangurslaust
reynt að fá fyrra hjónaband sitt
ógilt í Róm. Aðalröksemd hans
hefur vakið nokkurn styrr.
Hann heldur því fram að Charl-
es de Gaulle hershöfðingja hafi
verið kappsmál að ríkisarfinn
kvæntist þýzkri prinsessu, þar
sem það gæti orðið liður í þeirri
viðleitni hans að bæta sambúðina
við Vestur-Þjóðverja. Þess vegna
segir hann að hann hafi verið
beittur óeðlilegum þrýstingi, bæði
af hálfu föður síns og de Gaulles.
Nýlega viðurkenndi Henri prins
í viðtali við „Paris Match" að mál-
ið hefði valdið erfiðleikum í sam-
búð hans og barna hans. „Sagt er
að ef Róm ógildi hjónaband mitt
muni börn mín ekki eiga rétt á
ríkiserfðum — en það er ekki
rétt,“ sagði hann.
Prinsinn er vinstrisinnaðri í
skoðunum en við mætti búast af
manni í hans stöðu. Hann rekur
tízkufyrirtæki, sem vinnur mark-
að fyrir ilmvatn, skartgripi og
þess háttar. Hlutirnir bera upp-
hafsstafi hans og frönsku kon-
ungsliljuna, „fleur de lys“. „Ég
verð að eiga peninga til að lifa
eins og aðrir í heiminum," sagði
hann.
VON UM ENDUR-
REISN
De Gaulle virtist gefa greifan-
um af París ástæðu til að ætla að
nokkur von væri til þess að kon-
ungdæmið yrði endurreist í
Frakklandi eftir að hann kom til
valda 1958. Greifinn var ýmsum
góðum kostur búinn: greindur,
velmenntaður, hafði trausta skap-
gerð til að bera og víðtæka reynslu
að baki.
Hann er fæddur í Nouvion-en-
Thierache, litlum bæ í Norður-
Frakklandi, 1908. Hann er af
yngri grein frönsku konungsætt-
arinnar: afkomandi Filippusar
hertoga af Orleans, sem var bróðir
Loðvíks XIV. Langalangafi hans
var siðasti konungur Frakklands,
Loðvík Filippus, sem hrökklaðist
frá völdum 1848.
Tilkall greifans til frönsku
krúnunnar hefur ekki notið stuðn-
ings allra konungssinna. Nokkrir
þeirra hafa stutt spænsku Búrb-
ónana, sem eru beinir afkomendur
Loðviks XIV. Stuðningsmenn
Búrbóna hafa bent á að einn for-
faðir greifans greiddi atkvæði með
aftöku Loðvíks XVI og hafa kallað
Loðvík Filippus valdaræningja.
Þó hefur hann notið fylgis
meirihluta konungssinna og þegar
hann kvæntist Isabellu d’Orle-
ans-Bragance, sem var einnig af-
komandi Loðvíks Filippusar, í Pal-
ermo á Sikiley 1931 flykktust þeir
þangað og hrópuðu „Vive la Roi!“ á
kirkjutorginu. Skrásettir stuðn-
ingsmenn hans í Frakklandi voru
þá aðeins um 100.000.
Samkvæmt útlegðarlögum frá
1886 var þeim sem gerðu tilkall til
krúnunnar og afkomendum þeirra
bönnuð landvist í Frakklandi.
Greifinn og faðir hans, hertoginn
af Guise, bjuggu aðaUega í Belgíu
eftir 1926.
Það ár eygðu konungssinnar
nokkra von um að ná völdunum:
ríkiskassinn var tómur, frankinn
fallinn, erlend lán voru gjaldfallin
og æstur múgur hrópaði fyrir utan
þinghúsið. En Raymond Poincaré
bjargaði lýðveldinu með myndun
þjóðstjórnar og afstýrði þjóðar-
gjaldþroti.
„ACTION '
FRANCAIS“
Konungssinnar úr hreyfingunni
„L’Action Francais" voru hávær
hópur á árunum fyrir stríð. Helzti
leiðtogi þeirra var rithöfundurinn
Charles Maurras, heyrnarlaust
skáld frá Provence, sem var vel
heima í grískri og rómverskri
menningu, hataði byltinguna, lýð-
veldið, lýðræði, þingið, múginn, al-
þýðumenntun og mannréttindi.
Maurras hélt uppi áróðri fyrir
hertoganum af Guise, sem hann
kallaði „erfingja 40 franskra kon-
unga, sem í 1000 ár hafa gert
Frakkland mikið". Hann taldi
byltinguna 1789 „mistök" og vildi
að ríkið réði yfir fjármagninu i
sterku konungsríki tveggja póla:
konungsins og þjóðarinnar. Aróð-
ur hans féll í góðan jarðveg meðal