Morgunblaðið - 16.12.1984, Blaðsíða 46

.46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. DESEMBER 1984
Hann fékk mig
til að hlæja
Bókmenntír
Jóhanna Kristjónsdóttir
Gylfi Gröndal:
VIÐ ÞÓRBERGUR
Margrét Jónsdóttir, ekkja Þórbergs
Þórðarsonar, segir frá.
Útb. Setberg 1984.
Gylfi Gröndal hefur sýnt í ýms-
um fyrri bókum sínum, að honum
er lagið að fá fólk til að tjá sig, svo
að úr verði einlæg og áferðargóð
frásaga. Til að ná þeim árangri
þarf bæði mannlegan skilning og
hæfni til að koma sem sannast til
skila þeirri persónu, sem trúir
honum fyrir sér. Honum bregst
ekki bogalistin í þessari bók, hvað
þetta varðar sem að ofan er nefnt.
Hér ræðir hann við Margréti
Jónsdóttur, þekkt með þjóðinni
sem Mammagagga síðan Þórberg-
ur skrifaði Sálminn um blómið.
Margrét Jónsdóttir þótti að
margra dómi á yngri árum
óvenjulega gustmikil kona, sem
var ekki að klípa utan af því sem
hún vildi sagt hafa. Um hana
spunnust ýmsar sögur, misjafn-
lega sannar en flestar skemmti-*
legri en ekki.
Hér væntir maður þess, að
Margrét segi frá samskiptum
þeirra Þórbergs, eins og titillinn
gefur til kynna. Að þjóðlegum sið
er byrjað á að segja deili á Mar-
gréti og hún rifjar upp sitthvað
frá bernskuárum sem margs kon-
ar fróðleikur er í. Hún greinir frá
kynnum þeirra Þórbergs og löng-
um samvistum. En þar fer svo aft-
ur á móti að vanta meira kjöt á
beinið. Þó er tæpt á ýmsu, en ekki
farið nógu djúpt, svo að bókin skil-
ur ekki eftir það sem vonir stóðu
til í upphafi ferðar.
Inn á milli eru samt ágætir
kaflar, bráðgaman að lesa um
samskipti Þórbergs og Matthíasar
Johannessen, þegar „1 kompanii
við allífið" varð til. Um séra Arna
og Þórberg hefði mátt skrifa
meira og ítarlegar. Samvinna
þeirra félaga stóð árum saman og
maður leyfir sér að álykta, að
heimilislífið hafi dregið dám af
Gylfi Gröndal
því. Margrét segist áreiðanlega
hefði orðið betri manneskja ef hún
hefði verið lengur á Ítalíu. Mig
hefði langað til að heyra útlistanir
hennar á því. Skottukaflinn er
hlýr og spaugilegur, dulrænar
frásagnir fyrirferðarmiklar og
sumar ágætlega fýsilegar. En víða
vantar einhvern herzlumun.
Frásagnir eins og af Baltika-
ferðinni eru góðar og gildar, svo
langt sem þær ná. Langt er um
liðið síðan sú fræga ferð var farin
og kynslóð hefur vaxið úr grasi
síðan sem ekkert hefur af því
heyrt. En það hefði gert kaflann
fyllri og áhugaverðari ef einhverj-
ar lýsingar á ferðalaginu sjálfu og
því sem fyrir augu bar hefðu verið,
en ekki aðeins talað um aðbúnað
eða aðbúnaðarleysi á skipinu. 1
þeim kafla og víðar glyttir í skap
Margrétar, og vissulega er þetta
ágætt aflestrar. Það er bókin um
flest. Hún er þekkileg aflestrar.
Nefna má einnig kaflann um Jón
Engilberts. Margrét Jónsdóttir
situr á friðarstóli, sátt við sjálfa
sig og flesta samferðamenn. Þessu
kemur Gylfi Gröndal smekklega
til skila. Aftur á móti ætti hann
að stilla í hóf, ef svo má orða,
stuttum setningum og uppsetn-
ingu þeirra í línum. Það nær til-
gangi á stundum, en er vandmeð-
farið og skyldi ekki ofnotað.
Bókina prýða ágætar myndir og
teikningar og hún er ágætlega úr
garði gerð af hálfu útgefanda.
Saga Ólafsfjarðar
ÚT ER komin bókin „Hundrað ár í
Horninu" eftir Friðrik G. Olgeirsson
sagnfræðing. Þetta er saga Ólafs-
fiarðar 1883—1944 og útgefandi er
Olafsfjarðarkaupstaður. Bókin er
340 blaðsíður með um 160 Ijósmynd-
um, kortum og teikningum.
í frétt frá útgefanda segir, að
landsvæðið þar seem ólafsfjarð-
arkaupstaður stendur nú hafi áð-
ur fyrr verið kallað Ólafsfjarðar-
horn eða aðeins Horn. Það var
fyrir eitt hundrað árum að byggð
hófst þar fyrst með byggingu
þurrabúðar sem kölluð var Sand-
hóll. Árið 1905 varð Ólafsfjarðar-
horn löggiltur verslunarstaður en
1. janúar 1945 fékk bærinn kaup-
staðarréttindi. Bæjarfélagið
minnist nú hundrað ára afmælis
byggðar í Ólafsfjarðarhorni með
útgáfu þessarar bókar en þetta
bindi nær þó aðeins til kaupstað-
arréttinda áramótin 1944—1945.
Bókin Hundrað ár í Horninu
skiptist í fjóra hluta sem svo aftur
skiptast í smærri kafla, alls 17.
Fyrsti hlutinn ber heitið Stað-
hættir og landlýsing. Þar er lýst
landsháttum í Olafsfirði og jörð-
um í sveitinni frá fyrri tíma og
fram á miðja þessa öld. Annar
hluti er Fiskveiðar og aðdragandi
þéttbýlismyndunar, en þar er m.a.
sagt frá atvinnuháttum á 18. og
19. öld og rætt um orsakir
þorpsmyndunar á síðari hluta ald-
arinnar sem leið. Frumbýlingar
heitir þriðji hluti bókarinnar og
þar er rakin atvinnusaga og
byggðarþróun frá 1883—1930 og
koma þar við sögu allar þær fjöl-
skyldur sem byggðu sér torfbæi
eða hús á þeim tíma. í fjórða og
síðasta hluta bókarinnar, Skipu-
lagstími og aukinn framfarahug-
ur, er sagt frá upphafi skipulags
bæjarins á fjórða áratugnum, at-
vinnulífi frá 1931—1944, verslun
og viðskiptum, Vatns- og hitaveitu
Leiðrétting
NOKKURRAR ónákvæmni gætti í
frétt Morgunblaðsins á föstudag
um mótmæli viðskiptaráðherra ís-
lands og Noregs við fyrirhuguðum
tollum á saltfisk og skreið í lönd-
um Evrópubandalagsins. Var þar
sagt, að til þessa hefðu hvorki ver-
ið í gildi tollar á saltfiskinnflutn-
ingi til landa bandalagsins né
Spánar og Portúgals. Hið rétta er
að í Portúgal hafa til skamms
tíma verið í gildi 2,5% tollar og á
Spáni 7,5%. Alls hafa gjöld vegna
innflutnings saltfisks til Spánar
numið um 15%.
Friðrik G. Olgeirsson
Ólafsfjarðar, Rafveitu Olafsfjarð-
ar, samgöngumálum, hafnar-
framkvæmdum, kaupstaðarrétt-
indum í janúar 1945 og þeim
ástæðum sem þar lágu að baki,
stjórnun sveitarfélgsins frá 1883
til 1944 o.fl.
Hundrað ár í Horninu var unnin
í Steinholti hf., Viðey offsett, og
Prentþjónustunni hf. Kápu hann-
aði Guðrún Þorsteinsdóttir,
prentsmiðjan Rún prentaði. Bók-
band annaöist Bókfell hf.
Ævintýra-
legt-
sumar
FfLADELFÍA — Forlag hefur
gefið út bókina „Ævintýralegt
sumar“ sem er sjálfstætt fram-
hald bókarinnar „Sveitastrákur —
borgarbarn".
í frétt frá útgefanda segir m.a.:
„I „Ævintýralegu sumri“ segir
frá Mark, sem er að komast á
unglingsár. Hann hefur aðlagast
sveitalífinu eftir flutning úr
stórborg. Fjölskylda hans býr við
krappari kjör en áður, vegna þess
að faðir Marks missti atvinnuna.
Hann verður nú að vinna hörðum
höndum við að sjá heimilinu far-
borða.“
Bókin er myndskreytt af Carl
Hauge. Hún er 128 bls. Prentun
annaðist Prentstofa G. Bene-
diktssonar og bókband Arnarberg.
Matthías Ægisson þýddi bókina.
akkmn
SPILIÐ
Spennandi fjölskylduleikur
Eykur oröaforöann
Þjálfar lestrarkunnáttuna
Eflir ímyndunarafliö
Skerpir hugsunina
ðlÁLÖ'G
Slmi 91-73411
ina auglysingastotan hf