Morgunblaðið - 13.10.1985, Blaðsíða 9

TIMABÆH
HUGVEKJA
MORGUNBLADIÐ, SUNNUDAGUR13. OKTÓBER1985
9
Barnatrú
eftir séra HEIMI STEINSSON
„Þess vegna hefur einkareynsla barna-
trúarinnar almennt gildi og varðar sann-
lega það œvilanga uppgjör andspœnis
lífsgátunni, sem þér og mér og öllum
öðrum er fyrir búið. Styrkur þessarar
reynslu er fólginn í innileika hennar.
Ogávöxtur hennar er tré, sem teygir lim
sitt um veröld víða og lœtur enga heima
ókannaða. “
í erli daganna er mönnum
tamast og hentast að bregðast
við aðsteðjandi vandkvæðum frá
stund til stundar, en fagna svip-
ulum gleðiefnum jafnframt. Við
erum önnum kafin við mikla
þjónustu og gefum okkur lítt að
öðru en því, sem ekki verður
undan vikizt.
Þau andartök renna þó í ævi
allra manna, að þeir nema staðar
og spyrja: Hvert er innihald lífs
míns? Hvar er tilgangurinn?
Hver eru hin endanlegu mark-
mið? — Eftir renna hliðstæðar
spurningar varðandi samfélag
manna og tilvist jarðarbúa upp
til hópa. Trúlega seilast menn
misjafnlega langt í fyrirspurnum
sínum. En enginn er ósnortinn
af vangaveltu um hinztu rök.
Eitt sinn var sagt: „Ég hugsa,
þar af leiðandi er ég til.“ — Þar
var mælt fyrir munn allra
manna frá upphafi vega til efsta
dags. Maðurinn er hugsandi vera
og lætur ekki staðar numið við
það eitt, sem hann hnýtur um á
hlaupum sínum eftir skeiðvelli
hversdagsleikans.
Miklu skiptir um svörin. Þau
geta raunar ráðið úrslitum um
það, hvort maðurinn ævilangt er
veill og hálfur ellegar heill og
sterkur andspænis lífinu og
dauðanum, gleðinni og þjáning-
unni. Líklegt verður að teljast,
að famaður þinn á fyrr greindum
skeiðvelli sé að verulegu leyti
undir því kominn, hvort þú kannt
einhver þau svör, er nægja þér.
Kunnir þú þau ekki, verður botn-
inn ótryggur og skreipt undir
fæti.
Hvad ungur nemur...
Þegar ofangreind efni verða
uppi á teningi, birtist ein stað-
reynd öðrum fyrr og framar:
Burðarásar persónuleikans,
hyrningarsteinar sálarlífsins,
ráðast í bernsku. Hefir þú ekki
á barnsaldri þegið markmið, til-
gang og innihald ævi þinnar að
viðspyrnu og vegarnesti, mun þér
reynast örðugra en skyldi að afla
þessara verðmæta síðar meir.
Um þetta munu þeir flestir á
einu máli, sem gjörla teljast
þekkja til þróunar, er verður í
hugskoti manna frá vöggu til
grafar.
Þar með er ekki sagt, að fyrstu
áhrif endist óbreytt endilöng
fullorðinsár. Þess konar stöðug-
leiki væri reyndar ekki æskileg-
ur. Honum hlyti að svipa meir
til steinruna en heilbrigðrar
varðveizlu. Um hitt er ekki að
villast: Alla daga þína átt þú að
bakhjarli þá máttarviði, er reist-
ir voru um þig í öndverðu. Þú
kannt að kjósa ævihúsi þínu
öldungis framandi búnað að öllu
öðru leyti. En orsök þess, að hús-
ið stendur, er sú, að aðrir menn
steyptu grunninn og reistu
grindina í fyrstunni. Þetta
veiztu, jafnvel þótt þú reynir að
fela hvort tveggja, grunninn og
grindina.
Þetta eru gömul sannindi:
„Hvað ungur nemur, sér gamall
temur," segir hið fornkveðna.
Þar er á ferð lífsreynsla kynslóð-
anna. Við höfum ekki burði til
að kasta því viðhorfi á glæ, enda
hefur það verið áréttað af síðari
tíma rannsóknum á mótun
mannssálar.
Ef þú því vilt, að barn þitt
hafi eitthvað nýtilegt um að
hugsa, þegar það nemur staðar
við vörður á æviveginum, skaltu
hyggja vendilega að því, hvað þú
gróðursetur í hugskot barnsins á
unga aldri.
Við móðurkné og
á kirkjubekk
Það mun samdóma álit flestra
þeirra, er notið hafa, að fátt
reynist mönnum heilladrýgra en
trúaruppeldi, sem þeir hlutu á
barnsaldri. Kvöldbænir og morg-
unvers við móðurkné og í föður-
faðmi verða síðar á ævinni hin
dýrasta eign. Mynd Guðs og
endurminningin um ástvini
skapa samstæða heild. Hlýja og
öryggiskennd þeirrar endur-
minningar tengjast honum, sem
við fullvaxta látum okkur skilj-
ast, að gjört hafi himin og jörð.
Af öllu því, sem ég geymi í
huga mér frá frumbernsku, ber
hæst bænagjörð að kvöldi dags:
Móðir mín situr í rökkrinu og
heldur um hendur mínar. Lítill
náttlampi slær geislabaugi um
andlit hennar. Hún lýtur ofan
að mér, og við biðjum saman:
„Láttu nú ljósið þitt loga við
rúmið mitt.“ — „Nú legg ég
augun aftur". — „Faðir vor“. —
Ekkert er til nema hún og ég og
Guð, Jesús Kristur, bróðirinn
bezti, hollvinur hennar og minn.
Síðar meir skildi leiðir á
marga vegu og í hvers konar
tilliti. En aldrei var hann með
öllu á brottu sá leyndardómsfulli
vinur. Enn síðar vitjaði hann
mín á ný undir öðrum formerkj-
um. Ég var tæpur í hollustunni
og veikur að trúa. En ævinlega,
þegar kurlin komu til grafar, var
hann hinn sami og í rökkrunum
fyrr meir. Og hún, sem nú er
löngu liðin, er ekki fjær honum
en forðum.
Þetta er ekkert einsdæmi.
Sömu sögu geta margir sagt,
vonandi allir í einhverri mynd,
nokkrum skilningi. Svo er Guði
fyrir að þakka.
Yfir kirkjugöngur bernskunn-
ar bregður sömu birtu: Húsið þar
sem Guð býr. Altarisbrík. Lotn-
ingarfullir tónar. Þokkafull at-
höfn. Prestur í skrúða les af
helgri bók og fer með torræð
orð, sem ögra og laða í senn.
Kirkjan er vettvangur allra stór-
viðburða í gleði og í sorg. En
umframt allt er hún húsið, sem
fjölskyldan sækir með reglu-
bundnu millibili. Þar um gilda
engar málalengingar, hvorki á
undan né eftir. Kirkjugöngur
bernskunnar verða einfaldlega
að óslitinni festi, sem síðar meir
getur vissulega tognað og undizt
á alla vegu, en rofnar aldrei að
fullu. Til æviloka veit kirkjugest-
urinn, sem eitt sinn var ungur,
hvað gjöra ber, þegar helgur
dagur rennur og klukkurnar
kalla.
Sjálfur bý ég að þess konar
samfelldu óviðjafnanlegra
kirkjuminninga.
Ekki er mér ljóst, hve mikið
gott presturinn minn gjörði mér
á þessum árum. Sjálfsagt veit
hann það ekki heldur, — og
enginn nema Guð. En æ síðan
hef ég vitað, hvaða hús mér er
kærastájörðu.
Einkareynsla og
almennt gildi
Spurningar vakna: Hvers virði
eru lýsingar af framangreindu
tagi? Gjöra þær annað en í bezta
falli að draga upp óljósa sjálfs-
mynd einstaklings? Hafa þær
nokkurt almennt gildi? Á hvern
veg geta þær talizt framlag til
heilabrota um hinztu rök tilver-
unnar?
Svörin eru innan seilingar:
Eins og þegar hefur verið bent á,
er barnatrúin hverjum þeim holl,
er henni fagnar. Þeirri stað-
hæfingu er hægt að skjóta til
lesenda upp til hópa. Vissulega
vaxa menn frá barnatrúnni hver
á sinn máta. En hún býr með
þeim allt að einu og getur orðið
uppistaða lífsskoðunar, sem unnt
er til að taka ævilangt.
Barnatrú á fátt eitt sameigin-
legt með barnaleikum. Þegar upp
er staðið, snýst hún um annað
og meira en unaðsstundir í faðmi
foreldra ellegar ævintýraleg
kynni við heillandi helgisiði. Eins
og öll kristin trú önnur, beinist
barnatrúin að skapara og endur-
lausnara mannanna, föðurnum á
himnum, syni hans Jesú Kristi
og þeim heilaga anda, er tendrar
sérhvern trúarneista á jörðu.
Þess vegna hefur einkareynsla
barnatrúarinnar almennt gildi
og varðar sannarlega það ævi-
langa uppgjör andspænis lífs-
gátunni, sem þér og mér og öllum
öðrum er fyrir búið. Styrkur
þessarar reynslu er fólginn í
innileika hennar. Og ávöxtur
hennar er tré, sem teygir lim
sitt um veröld víða og lætur enga
heima ókannaða.
Opinberun
leyndardóms
í dag er 19. sunnudagur eftir
Þrenningarhátíð. í einum af
textum dagsins ræðir Páll post-
uli um það hlutverk sitt „að flytja
Guðs orð óskorað, leyndardóm-
inn, sem hefur verið hulinn frá
upphafi tíða og kynslóða; en nú
hefur hann verið opinberaður
Guðs heilögu" (Kól. 1:25-26). í
fyrsta pistli sama dags talar
postulinn til þeirra, er kynnzt
hafa Kristi: „Því að ég veit, að
þér hafið heyrt um hann og hafið
verið um hann fræddir eins og
sannleikurinn er í Jesú.“ (Ef.
4:21).
Allt of oft tökum við lífs-
gátunni og Guði sjálfum eins og
örðugri byrði. Hitt gjörist miklu
sjaldnar, að við fögnum skil-
málalaust þeim gjöfum, sem
okkur hafa verið gefnar. Guð
hefur lokið upp leyndardómi,
sem allar tíðir og kynslóðir
brjóta heilann um. Mér og þér,
sem skírð erum og leitumst við
að trúa, heimilast að kanna þann
leyndardóm. Við höfum verið
frædd um sannleikann. Fræðar-
inn er Jesús Kristur, hann sem
sjálfur er vegurinn, sannleikur-
inn og lífið. Okkur sæmir bezt
að gleðjast í honum.
Gleðin sú er hamingja barns-
ins, sem trúir án skilorðs, veit,
að „það er leikur að læra“ og ber
takmarkalaust traust til fræðar-
ans, er mun leiða það í allan
sannleikann um síðir. „Ég hugsa,
þar af leiðandi er ég til.“ Þú átt
þér leiðsögumann, er mun betr-
umbæta barnatrú þína og efla
einbeitnina, unz hinztu rök hafa
verið þér opinberuð, þessa heims
og annars.

V.
SÖLUGENGIVERÐBRÉFA 14. OKT. 1985
Sparijkulelnl, hap M „1,1 tL-li jaiœrasicm oy TeroDroi V»4ttoildabr*l - wítrrggð
Sötug«>gi Avðxturv Dagaf)ötdl LAnst Nafn- Sötugangl m.v.
Ar-flokkur pr.kr.100 wkrata Wlnnt.d. 2afb. vaxtlr mtam. ávöxtunar-
1971- 1 1972- 1 23.762*) 21.462*9 áári HLV krofu
7*0% 101 d. 12% 14% 18%
1972-2 17.186,51 Inntv. f S*6tab. 15.09.65 1 Ar 4% 95 93 92
1973-1 12.514*6 Inntv. f S*6tab. 15*9*6 2Ar 4% 91 90 8ð
1973-2 11.892,87 7,50% 101 d. 3Ar 5% 90 87 85
1974-1 7*64,97 kmtv. f Saðtab. 15.09*6 4ár 5% 88 64 82
1975-1 6*98,94 7*0% 86 <L 5Ar 5% 85 82 78
1975-2 4.656,32 7*0% 101 d. 6ár 5% 83 79 76
1976-1 4.181,00 7*0% 146 d. 7ár 5% 81 77 73
1976-2 3.467,82 7*0% 101 d. 8ár 5% 79 75 71
1977-1 2.968,72 7*0% 161 d. 9Ar 5% 78 73 68
1977-2 2.605,31 Inntv. f Saötab. 10.09.85 10 Ar 5% 78 71 66
1976-1
1976-2 1.664*4 Inntv. f Saötab. 10.09.85
1979-1 1*64*9 1.065,03 961*0 7*0% 131 d. Inntv. f Saötab 15.09*5 < s. i >T0iðtiy99ð
1960-1 7*0% 181 d. Söiugangl m.v.
1960-2 788,42 Inntv. f Saötab. 25.10.85 LAnat 1 afb-AArl 2 afb A Arl
1961-1 MOU 7,50%
20% 28% 20% 28%
1961-2 1982-1 7*0% 7*0%
441,79 137 d. 1 Ar 79 64 85 89
1962-2 332,09 Inntv f Saötab. 1.10.85 2ár 66 73 73 79
1963-1 256,67 7,50% 137 d. 3 Ar 56 63 63 70
1963-2 163.06 7,50% 1 ár 17 d. 4Ar 49 57 55 64
1964-1 158,78 7,50% 1 Ar 107 d. 5Ar 44 52 50 59
1964-2 150,73 7*0% 1 Ar 326 d
1964-3 145,66 7,50% 2 Ar 28 d.
1966-1 130*6 7,50% 2 Ar 86 d I)arabrtf Verðbretas]oðsln5
1975-G 197644 3*42*4 3.479,60 6,00% 8,00% 47 d 166 d.
19764 2.667,83 8,00% 1 Ar 46 d. Qangt pr. 11710 -1*54
1977-J 1961-1FL 2.391,92 512*4 8,00% 8,00% 197 d. 5.000 Söluvarö 6.270
1965-1 IB 85,86 11,00% 10 4r, 1 afb. á irt 50.000 62.700
1985-2IB 88.86 10,00% 5 ár, 1 afb. A Arl
1986-3IB 86*6 10,00% 5 ár, 1 afb. A árl
Orðsending tíl eigenda
Sparískírteina Ríkissjóðs:
Nú er enn komið að innlausn Spariskírteina
10. og 15. sept..-l. og 25. okt.
Við bendum á tvo góða ávöxtunarkosti
sem geía 13 - lö% vexti umíram verðtryggingu.
Kjarabréí Verðbréíasjóðsins
og verðtryggð veðskuldabréí.
Veróbréfamarkaóii r
Fjárfestingarfélagsins
Fjárhúsinu, Hafnarstræti 7.
101 Reykjavík, sími 28566.