Morgunblaðið - 28.09.1986, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1986
► n
TVEIR þýskir myndlistarmenn eru nú staddir hér á landi og
ætla að sýna verk sín í Nýlistasafninu við Vatnsstíg. Annar þeirra,
Wolfgang Preilowski, er borinn og barnfæddur í Austur-Þýska-
landi. Hann komst upp á kant við yfirvöld þar í landi og gerði
tilraun til að flýja land, en var gómaður. Hinn heitir Volker Nik-
el og kveðst vera listamaður í eðli sínu, fæddur til þess arna.
Nikel vill koma pinu verka sinna fyrir við Hallgrímskirkju og
tengir ísland Adolf Hitler, leiðtoga þriðja ríkisins, með rúnagaldri.
-m
Þýsku listamennirair Wolfgang Preilowsld og Volker Nikel.
að gefa mig listinni. En vendipunkt-
urinn í lífi mínu var á Friðartvíær-
ingnum í Hamborg í ár. Þar sýndi
ég verk, sem ég kalla „Der Sender“
og hann vil ég setja upp á Hailgríms-
kirkju. í verkinu kemur fram
samhengi listar, vísinda og heim-
speki.“
Ætlunin að draga fram
sálrænt vandamál
Nikel færist kapp í kinn þegar
„sendinn“ ber á góma: „Verkið er
sett saman úr reglulegum lengjum
og minnir formið mest á swastiku
eða nánar tiltekið hakakross, sem
hefur verið leystur upp. Verkið er
ljósblátt, vegna þess að þetta form
og liturinn samtvinnast og hafa
mikið aðdráttarafl. Blár litur eykur
einbeitinguna og er tákn djúpra til-
finninga. Við athugun virðist
áhorfandanum sem línur verksins
skerist, þótt í raun skerist þær ekki.
Þetta er ætlunin: að draga sálrænt
vandamál fram á sjónarsviðið."
— Og hvaða erindi á „sendirinn"
upp á Hallgrímskirkju?
Astral-sendir á Hallgrímskirkju
Rætt við myndlistarmanninn Volker Nikel
„„LISTIN er fólgin í því að gera
sjáanlegt," sagði Paul Klee. „Ég
-**, er ekki samþykkur því að allt sé
list: list er list og allt annað er
annað. Listamenn verða að vísa
veginn og vera á undan samtím-
anum,“ segir Volker Nikel og
kinkar kolli þegar hann er spurð-
ur hvort mælikvarðinn á lista-
menn sé fólginn í því að þeir
öðlist viðurkenningu þetta þrjátíu
árum eftir andlát sitt. Nikel er
Vestur-Berlínarbúi og dregur
ekki dul á metnað sinn.
„Ég hef lagt stund á stjömuspeki
og komist að því að Marcel Duchamp
fæddist sama dag og ég; við erum
báðir svín (svo!). Eg hef alltaf ætlað
„Hakakrossinn er tákn frá Ind-
verjum: sólarhjólið eða fótspor
Búdda,“ segir Nikel og vitnar í
„Lexikon der Zeichen und Zym-
bole“. „Pimm sólarhjól, sem stand-
ast á, merkja fimmfalda gæfu.
Uppruni merkisins er því af hinu
góða. í þriðja ríkinu var hakakross-
inn misnotaður og rifínn úr
samhengi. Hitler var grænmetis-
æta, mystíker og fékkst við rúnir.
Hann lét letra rúnir á skriðdreka
hersins. Þessa togstreitu vil ég sýna
og skýra. Þar sem ísland er norð-
lægasti staður hins aríska kyn-
stofns og rúnahljóðin eiga rætur í
fom-íslensku vil ég að þessi vandi
verði ræddur opinberlega útfrá því
að verkið verði sett upp.“
— Ertu ekki að sækja vatnið
yfir lækinn? Heldur þú að fikt Hitl-
ers við rúnaletur forfeðranna
tengist íslendingum á vorum dög-
um vegna letursins einungis?
Listamaður í leiðslu
„Já, það er beint samhengi milli
rúnagaldurs og uppgangs og hruns
Hitlers. Einnig ráðfærði Hitler sig
við stjömuspekinga fyrir ormstur
rétt eins og Napóleon.“
— Vendum okkar kvæði í kross
og víkjum að málverkinu.
„Ég fæst aðallega við að mála.
og vinn verkin úr undirmeðvitund-
inni. Ég er í leiðslu meðan ég mála
og þar er fundin leiðin að ómeng-
uðu og upprunalegu málverki.“
— Með öðmm orðum: þú veist
ekki hvemig verkin líta út fyrr en
þau em fullgerð og þú vaknar til
meðvitundar?
„Laukrétt."
thomson • ZEROWATT • œaosCQoiBÆifld] • Frigor • Westinghouse • Bauknecht •