Morgunblaðið - 28.09.1986, Blaðsíða 58

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1986
Svavar A. Jónsson
Kirkja, sókn o g
söfnuður í Danmörku
Ur blaði Norrænu samkirkjustofnunarinnar
Nordiska Ekumeniska Institut-
et, Norræna samkirkjustofnunin,
í Sigtúnum í Svíþjóð sendir frá
sér ritið Ekumenisk Orientering.
Þar er fjallað um samkirkjustarf,
einkum það, sem fram fer á Norð-
urlöndum, og ritað um margt
það, sem efst er á baugi í um-
ræðu kirlcjunnar víða um heim.
Júnfheftið á þessu ári segir frá
kirkjulífi í Danmörku. Þar er
grein, sem heitir Kirkja, sókn og
söfnuður og mér fannst hún eiga
vel við þá umræðu, sem heyrist
hér á landi vera innlegg í um-
fjöllun okkar hér á síðunni um
þjóðkirkjusöfnuðinn. Ég þýddi því
úr henni giefsur sem birtast hér
í dag. Greinin er eftir Erik Nor-
man Svendsen.
Breytt þjóðfélag-
— breytt kirkja
í kjölfar iðnvæðingarinnar í
Danmörku á fyrri öld og þessari
urðu til nýir þjóðfélagshópar. Þeir
áttu ekki rætur sínar í þeim hefð-
um, sem tíðkuðust í fortíðinni, og
voru því heldur ekki rótfestir í
kirkjum foreldra sinna.
Bæjarlífið var svo allt öðruvísi
en sveitasamfélagið. Möguleikar
voru svo miklu fleiri og áhrif
margvíslegri. Eins urðu möguleik-
ar til kirkjusóknar fjölbreyttari.
Kirkjurnar í bæjunum eru ekki
sóknarkirkjur á sama hátt og var
í sveitasamfélaginu. Presturinn í
bænum er ekki „presturinn okk-
ar“, heldur er oftast óþekktur
embættismaður, sem fólk kynnist
þá fyrst persónulega þegar það
velur hann til að vinna fyrir sig
embættisverk.
Það dregur líka úr safnaðarvit-
undinni að fólk er alltaf að fara
eitt eða annað, í vinnuna, heim,
til innkaupa, til sérfræðings, til
vina, á skemmtanir, í íþróttir eða
í sumarbústaðinn. Fólk vinnur
ekki í hverfinu, sem það býr í,
og eyðir sumarfríinu enn annars
staðar. Við þetta bætist svo að
hver Dani flytur að meðaltali á 7
ára fresti. Það er því liðin tíð í
bæjarsamfélagi nútímans að fólk
búi, vinni og eyði frítíma sínum,
þar sem sóknarkirkja þess stend-
ur.
En nýjar kirkjur hafa risið með
nýja og §ölbreytta möguleika til
kirkjusóknar. Þær fylgja þörfum
samtímans, hafa húsnæði til þess
safnaðarlífs, sem hentar borg-
arlífínu. Og í grennd við gömlu
kirkjumar em byggð safnaðar-
heimili til að styrkja safnaðarlífíð.
Allir skírðir tilheyra
þjóðkirkjunni
Samkvæmt hefðinni í dönsku
þjóðkirkjunni tilheyra henni þau
öll, sem skírð eru og hafa ekki
sagt sig úr kirkjunni. Öll borga
þau kirkjugjöld, hvort sem þau
koma oft eða sjaldan. Og öll mega
þau kjósa sóknamefndir og vera
í kjöri til þeirra. Með þessu
ákvarðast það ekki innan frá
hverjir em í kirkjunni, heldur utan
frá, fólkið ákveður það sjálft. En
ef söfnuðurinn á ekki ábyrgt og
starfandi safnaðarfólk verður
hann aðeins formlegur hópur, sem
á tilvem sína að þakka þeim hefð-
um, sem em að hverfa. Ef
söfnuðurinn heldur ekki guðs-
þjónustur og leitar samfélags í
hverri sókn fyrir sig þá deyr þjóð-
kirkjan smátt og smátt. Éf engir
væm starfandi og ábyrgir myndi
söfuðurinn aðeins geta leyst af
hendi lítinn hluta fræðslu sinnar
og hjálparstarfs og boðunin næði
aðeins sárasjaldan út fyrir kirkju-
veggina.
Mikilvægi sóknar-
nefndanna
Sóknamefndimar skipta miklu
máli. Þeim er ætlað að „efla
Fólk hefur myndað söfnuði í söfnuðunum til að leysa vanda þjóð-
kirkjuformsins. Þeim er ætlað að opna dyraar fyrir sem allra
flestum og viðhalda hinni hefðbundnu þjóðkirkju í bæjarsam-
félögunum.
kirkjulíf í sókninni, prestakallinu
eða bæjarfélaginu — eða öllu bisk-
upsdæminu". Þeirra er því
möguleikinn á að framkvæma
það, sem brýnt er á hveijum stað,
eða hrinda nýjum hugmyndum í
framkvæmd.
í Danmörku vinnur hver ein-
staklingur í sóknarnefndinni heit
á fyrsta fundi nefndarinnar. Þau
heita því að vinna í trúfesti við
hina dönsku, evangelísk-lútersku
kirkju að því að „skapa hinum
kristna söfnuði góð skilyrði til að
lifa og vaxa“.
Sóknamefndimar geta oft grip-
ið til ráða, sem fríkirkjusamfélög-
in nota, svo sem til ráðgjafastarfa,
námskeiða og áætlana. Fólk hefur
myndað söfnuði í söfnuðunum til
að leysa vanda þjóðkirkjuforms-
ins. Þeir em myndaðir til að
standa vörð um uppfræðsluna og
uppbyggingu safnaðarins. Mark-
miðið er að hin trúuðu endurlífgi
allan söfnuðinn. Þessir söfnuðir í
söfnuðunum hafa oft verið gagn-
rýndir harðlega, bæði frá sjónar-
miði guðfræði og skipulags.
Raunin getur orðið sú, einkum í
bæjarsöfnuðum, þar sem margt
safnaðarfólk tekur lítinn þátt í
safnaðarlífinu eftir eigin hug-
myndum. En gagnrýnendur
skyldu gera sér ljóst að ætlun
hópanna er að opna dyrnar fyrir
sem allra flestum og viðhalda
hinni hefðbundnu þjóðkirkju í
bæjarsamfélögunum. I söfnuðin-
um í Brönshöjkirkju byggði slíkur
hópur safnaðarheimili við gömlu
kirkjuna og kom á fót marghátt-
uðu safnaðarstarfi til að koma
orði Guðs á framfæri utan guð-
þjónustunnar sjálfrar. Komið var
á fót biblíuleshópum, kóræfingum
og „opnu húsi“ síðdegis, hjúkr-
unarstarfi, hjúkrunarheimili og
bamaheimili. Auk þessa héldu
prestar og safnaðarfólk ótal sam-
verustundir, leshringi og kirkju-
fræðslu fyrir fúllorðna. Þetta starf
byggir mjög á framtaki og þátt-
töku hins óvígða safnaðarfólks.
Hópurinn stóð sjálfur straum af
kostnaði með söfnunum og ár-
legri sumarsamveru í prestseturs-
garðinum.
Ráðgjöf, friður og
fyrirgefning messunnar
Við höldum áfram að skrifa um
risann sofandi, safnaðarfólkið,
sem er í kirkjunni en kemur sjald-
an, helst þegar fjölskyldur þess
leita til kirkjunnar á hátíðastund-
um lífsins. Þótt risinn haldi áfram
að sofa og oft reynist þeim, sem
reyna að vekja hann, það undur
erfitt, þá eru þau mörg, sem tala
um trú sína. Otrúlegasta fólk, á
ótrúlegustu stöðum og stundum,
talar um kristna trú sína, álit sitt
á kirkjunni og vonir sínar til henn-
ar, fólk, sem samt vill ekki láta
nafn síns getið. Ég held það sé
satt að ef risinn vaknaði myndi
hann sýna það afl sem í honum
býr, og útbreiða trúna á Jesúm
til ómældrar blessunar, blessunar,
sem við getum ekki einu sinni
ímyndað okkur. Ég var um daginn
á kirkjufundi um fermingarmál
og heyrði fólk tala um frið og
gleði safnaðarlífsins. Auðvitað
talaði það líka um sífellda óró sína
jrfir því að fá ekki fundið ráð til
að vekja risann. Það kom mér
vissulega ekki á óvart, að fólk sem
er komið á fund um fermingarmál
á mánudagskvöldi og hefur sumt
keyrt langan spöl til að komast á
staðinn, skuli vera í hópi þeirra,
sem hafa rumskað. Og mér fannst
undur hressandi og uppörvandi
að heyra til þeirra. Eftir fundinn
króaði ég tvö þeirra af og spurði
þau hvað það væri, sem drægi
þau að guðsþjónustum sunnu-
dagsins.
Erlendur Búason, vélstjóri:
Dagurinn verður betri ef ég fer
í kirkju. Það er gott að heyra
Guðs orð. Það er uppbyggjandi.
Ég fæ tilfinningu fyrir því að Guð
talar við mig. í hverri prédikun
er alltaf eitthvað, sem gefur mér
ráð og talar til tilfinninga minna.
Ég fer líka í kirkju vegna þess
að pabbi minn fór alltaf með mig
í kirkju, í Dómkirkjuna til séra
Bjama. Ef hann var ekki að pré-
dika fórum við til annarra presta.
Þegar ég bjó í Danmörku fór ég
oftast í kirkju til íslendinganna.
En líka til Dana. Það var allt
jafngott. Það tilheyrir vikuritual-
inu að fara í kirkju. Ég vil ekki
vera án þess,
Hafdís Hannesdóttir, hús-
móðir:
Við förum öll í kirkju, maðurinn
minn, bömin okkar og ég. Við
finnum þar innri frið og sálaijafn-
vægi. Við búum nálægt kirkjunni
og það er stutt að fara. Mér finnst
ég hafa eignast eitthvað eftir
hvetja kirkjuferð. Þegar ég sit í
kirkjunni, oft strekkt og óróleg
eins og oft gerist í daglegu lífi
þessa þjóðfélags, finn ég fyrir-
gefningu. Ég fer södd heim, ef
ég má orða það þannig. Það losn-
ar um eitthvað við að fá að syngja
sálmana með hinum. Það er alltaf
sungið af hjartans gleði í kirkj-
unni og allir syngja með.
Sigfús B. Valdimarsson,
hvítasunnumaður á ísafirði er
einn þeirra sem boða öðrum trú
sína á Jesúm Krist. Hann hefur
um 40 ára skeið unnið að sjó-
mannatrúboði. Hann skrifar frá
ísafirði: — Það em margar dá-
samlegar minningar, sem ég á í
huga mínum frá þessum ámm,
sem vitna um blessun Drottins og
náð. Svo góður og miskunnsamur
hefur Drottinn verið við mig í
þessar þjónustu. Og enn gefur
hann mér heilsu og styrk til að
sinna henni. Ég fer í heimsóknir
með Guðs orð í íslensk skip og
erlend og í bátana. Einnig hefur
töluverðu efni verið útbýtt meðal
ferðafólks og á öllum sveitaheim-
ilum í sýslunni. Þetta fólk var frá
35 þjóðum víðsvegar að úr heimin-
um og allt fékk það orð frá Drottni
á sinni tungu. Sjómenn, sem em
fjarri heimilum sínum um jólin fá
jólapakka með kveðju og ritning-
arorði. M eira að segja fengju 24
rússneskir sjómenn jólapakka, en
þeir hafa aldrei fyrr viljað taka á
móti pökkum. A síðastliðnu ári
heimsótti ég 350 íslensk skip og
báta og 60 erlend skip. Ég þakka
öllum, sem á einn eða annan hátt
hafa stutt þetta. Orðið hefur
ávallt blessun í för með sér. Guð
fylgir því sjálfur eftir, svo það
vinni það verk, sem hann fól því.
Ég get tekið undir orðin í upp-
hafi 18. Davíðssálms: Þakkið
Drottni, því að hann er góður, því
að miskunn hans varir að eilífii.
Sigfús B. Valdimarsson, sjó-
mannatrúboði á ísafirði.
TÓNLISTARFÉLAGIÐ
Elly Amelingy sópmn BOKBAND
Rudolf Jansen, Pwnó Námskeið hefst þann 1 1. okt. Kennt á laugar- dögum og mánudagskvöldum.
í Austurbœjarbíói fimmtud. 2. okt. kl. 20.30. Uppl. hjá Tómstundafulltrúa í síma 41570.
Miðasala hjá Lárusi Blöndal, ístóni og við innganginn. Tómstundarád Kópavogs