Morgunblaðið - 01.10.1987, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1987
-t-
MACINTOSH
byrj endanámskeið
Fjölnotakerfið Works er nú að verða mest notaða
forritiðá Macintosh. Á námskeiðinu erfariðvel
í þá möguleika sem forritið býður upp á.
Dagskrá:
' Grundvallaratriði við
notkun Macintosh.
‘ Teikniforritið MAC-PAINT.
‘ Ritvinnsla, æfingar.
* Gagnagrunnur, æfingar.
* Töflureiknir, æfingar.
* Flutningur gagna á milli
þátta forritsins.
* Umræður og fyrirspurnir.
Leiðbelnandl:
Guðmundur Kaii
Guðmundsson, aölu-
maöur hjá Radfóbúdinni.
Tími:3.og4.okt.kl.9-16.
Innritun í símum 687590 og 686790.
TÖLVUFRÆÐSLAN
Borgartúni 28
Réttarbót eða nýju
fötin keisarans?
eftirEinar
Hjörleifsson
Eins og kunnugt er, áttu fulltrú-
ar stjómarflokkanna í löngum og
ströngum stjómarmyndunarvið-
ræðum snemmsumars. Þá var
meðal annars ákveðið að hækka
lífeyrisgreiðslur til elli- og örorkulíf-
eyrisþega til jafns við lágmarkslaun
í landinu. Samtök fatlaðra hafa
löngum sett þessa kröfu á oddinn,
og var þessi ákvörðun því lang-
þráður áfangi í réttindabaráttu
þeirra, enda rækilega kynnt í blöð-
um undir feitletruðum fyrirsögnum.
Lágmarkslaun eru nú um 28 þús-
und krónur og þurfti að hækka
greiðslumar um þrjú þúsund til
þess að ná því marki.
Þessar tölur líta ágætlega út á
pappímum, en skoðum þetta nánar.
Fýrst er að athuga skiptingu
þeirrar fjárhæðar, sem Trygginga-
stofnun rfkisins greiðir lífeyris-
þegum. Grunnlífeyririnn er
krónur 7.581 eða rúmlega 25% af
heildarupphæðinni. Telgutrygg-
ingin er hins vegar næstum því
helmingi hærri, eða 13.166 krónur.
Það sem á vantar (upp að 28 þús-
und krónum) fellur undir svokallaða
heimilisuppbót.
Tekjuviðmiðun
Eitt mesta vandamál öryrkja,
GEISLAVORN
SEM SLÆR TVÆR
ELUGUR I' EINL HÖGGI!
Auðveld í uppsetningu. Engir vírar. Gott verð.
VÖRN SEM HINDRAR
SPEGLUN OG GEYSLUN
FRÁ TÖLVUSKJÁM
Tölvuskjáir gefa frá
sér geisla sem þreyta
augun og erta húðina.
Lausn á þessum vanda er:
POWER SCREEN, jarðtengd skjásia sem varnar
þvi að óhreinindi og geislar streymi frá skjánum.
Jafnframt brýtur hún niður Ijósið sem þýðir
að glampi á skjánum er úr sögunni.
Petta er eitthvað fyrir þig!
Heildsali:
Hval
Grensásvegi 7.
108 Reykjavík.
Box 8294.
S: 681665. 686064
Endursöluaðilar:
Bókabúð Braga
Einar J. Skúlason
Griffill
Mál & Menning
Penninn
Skrifstofuvélar
Tölvuvörur
Örtölvutækni

MBVBiHBHHa
i»wwi»aiiij»ii »iri
Einar Hjörleifsson
„Það er ekki endalaust
hægt að bæta slitna flik
og að því kemur, að
finna verður nýja og
betri. Tryggingalög-
gjöfin er rúmlega
fjörutíu ára gömul og
timi til þess kominn að
yngja hana upp.“
sem hafa löngun eða getu til þess
að vinna, hefur löngum verið sú
tekjuviðmiðun, sem notuð er í
tryggingakerfinu. Ef tekjur ein-
staklings nema hærri upphæð en
75 þúsundum króna á ári umfram
lífeyrisgreiðslur, fer tekjutrygging-
in að skerðast. Ekki bætir úr skák,
að greiðslur úr lífeyrissjóðum eru
meðtaldar og fólki því beinlínis refs-
að fyrir að hafa greitt samvisku-
samlega af vinnulaunum heillar ævi
í slíka sjóði. Þeir lífeyrisþegar, sem
vinna lengur en fáar klukkustundir
á dag, þurfa því oft að horfast í
augu við, að það borgar sig varla
fyrir þá. Til þess að hvetja fólk til
að vinna eftir getu, þyrfti því að
hækka grunnlífeyrinn hlutfallslega,
en minnka hlut tekjutryggingar í
heildargreiðslunni.
Veruleikinn er allur annar, því
hlutfallslegt bil á milli grunnlífeyris
og tekjutryggingar hefur aukist
jafnt og þétt síðustu 10 ár.
Tekjutryggingin var mikil réttar-
bót, þegar hún leit dagsins ljós árið
1971, enda tilgangurinn sá, að
bæta úr neyðarástandi í málefnum
lífeyrisþega og tryggja þeim lág-
marks lifibrauð. Það er þó óneitan-
lega galli á henni, að hún skuli
hafa beinlínis vinnuletjandi áhrif,
eins og lýst er hér að framan.
Hvaða ályktanir má draga af
þessu? Annars vegar er samfélagið
að fúlsa við vinnuafli mikils fjölda
fólks, og ætti slíkt að teljast ábyrgð-
arhluti, ekki sist núna á miklum
þenslutíma. Hins vegar er ákveðn-
um þjóðfélagshópi ýtt út í jaðar
samfélagsins, því að sá sem vinnur
ekki, nýtur yfírleitt ekki virðingar
á við vinnandi fólk. Ótal dæmi má
taka um þá lítillækkun sem fylgir
því að „hanga iðjulaus", „vera á
framfæri hins opinbera" eða til-
heyra þeim hópi, „sem ríkið þarf
að ala“, (tilvitnun í dægurlaga-
texta).
Slík sjónarmið sæta ekki furðu í
þjóðfélagi, sem leggur slíka ofur-
áherslu á vinnu, og við gerum.
Aftur á móti er óskemmtilegt að
vera í hlutverki þolandans, sem er
litirm homauga eða hafður fyrir
skotspón.
Við skulum spara
Og hver skyldi svo ástæðan vera
fyrir þessu misræmi milli grunnlíf-
eyris og tekjutryggmgar. Það er
erfítt að verjast þeirri hugsun, að
spamaðarsjónarmið séu að baki.
Ymsar greiðslur í tryggingakerfinu
eru nefnilega reiknaðar út sem hlut-
fall af gmnnlífeyri, svo sem örorku-
styrkur, bamalífeyrir og bamaör-
orka. Ríkinu er því augljós hagur
að þvl að halda lífeyri eins lágum
og mögulegt er.
Það þurfti að hækka heimilisupp-
bótina umtalsvert til þess að 28
þúsund króna markinu yrði náð.
Heimilisuppbótin er reyndar ein-
ungis greidd þeim lífeyrisþegum,
sem búa einir, enda var henni upp-
runalega ætlað að gera þeim það
kleift.
Sú hækkun, sem átt hefur sér
stað á tryggingagreiðslunum, þess-
ar rúmlega þrjú þúsund krónur,
kallast nú „Sérstök heimilisupp-
bót“ og hana fá bara þeir, sem eru
með tryggingabætur eingöngu og
búa einir. Spamaður fyrir ríkið?
Óneitanlega. Reyndar hefur trygg-
ingaráðherra farið fram á það, að
þeim einstaklingum, sem eru undir
28 þúsund króna mörkunum „verði
greidd uppbót, sem heimilt er að
greiða, ef sýnt þykir, að lífeyrisþegi
geti ekki komist af án frekari að-
stoðar".
Tryggingafrum-
skógurinn
„Sérstök heimilisuppbót" er að-
eins einn af mörgum nýjum sprotum
á tryggingakerfinu, kerfi sem er
orðinn hreinasti frumskógur eftir
ótal viðbætur og lagfæringar.
Sífellt hafa bæst við fleiri auka-
greiðslur ofaná grunnlifeyrinn
og allar eru þær takmörkunum
háðar. Það þarf að sækja sérstak-
lega um þær, og eru menn misjafn-
lega í stakk búnir til þess að bera
sig eftir björginni. Sjálfur þekki ég
mörg dæmi um fólk, sem uppgötvar
af hreinni tilviljun, hvaða rétt það
á. Tryggingastofnun ríkisins greiðir
að vísu allt að 2 ár aftur í tímann,
en það breytir ekki því, að oft spar-
ar ríkið sér stórar fjárhæðir með
þessu fyrirkomulagi. Það getur hins
vegar skipt einstaklinginn töluverðu
máli að hafa nokkur þúsund krónur
aukalega milli handanna.
Þetta eru yfírleitt heimildar-
ákvæði. Réttur lífeyrisþegans er
því ekki ótviræður og þetta býður
heim mismunun.
Heildarlöggjöf i
stað sérlaga
Samtök fatlaðra hafa lengi barist
fyrir djúpstæðri endurskoðun á
tryggingalöggjöfinni og þeim rödd-
um vex ásmegin, sem vilja að sett
verði allsheijar félagsmálalöggjöf.
Slík löggjöf ætti að koma í stað
laga um almannatryggingar, laga
um málefni fatlaðra, aldraðra og
fleiri sérlaga.
Það er ekki endalaust hægt að
bæta slitna flík og að því kemur,
að finna verður nýja og betri.
Tryggingalöggjöfin er rúmlega
fjörutíu ára gömul og tfmi til þess
kominn að yngja hana upp.
Höfundur er aálfræðingur.
TJóföar til
X 1 fólks í öllum
starfsgreinum!
+