Morgunblaðið - 01.10.1987, Page 67

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1987
67

VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
691100 KL. 13-14
FRÁ MÁNUDEGI
TIL FÖSTUDAGS
Fjármunir lífeyrissjóðanna
o g aðgerðir stjórnvalda
|
DULUXS
FPA
OSRAM
- Ljóslifandi orku-
sparnaður
- 80% lœgri lýsingar-
kostnaður miðað við
glóperu.
- Fimmföld ending ó
við venjulega peru.
- Þjónusta í öllum
helstu raffœkja-
verslunum og
kaupfélögum.
JÓHANN ÚLAFSSON & C0. HF.
43 Sundaborg 13 — 104 Reykjavík - Sími 688 588
Til Velvakanda.
í tilefni af átökum, sem átt hafa
sér stað að undanfömu milli lífeyris-
sjóðanna og stjómvalda um rétta
leigu fyrir lánsfé lífeyrissjóðanna
til Húsnæðisstofnunar ríkisins, þá
er ástæða til að vekja sérstaka at-
hygli á eftirfarandi úr leiðumm
tveggja dagblaða nýverið:
Dapurlegt er að horfa á fjármála-
ráðherra segja hæfilega vexti
ríkisins til lífeyrissjóða vera 3—4%
' — á sama degi og hann sendir bréf
til fólks, þar sem hann grátbiður
. það um að lána ríkinu fé á 8,5%.
. Þessi gífurlegi munur verður ekki
skýrður með misjöfnum lánstíma.
Eini sjáanlegi niðurskurðurinn á
ráðgerðum útgjöldum ríkisins á
næsta ári er á niðurgreiðslum vaxta
á húsnæðislánum, enda var áður
búið að áætla þessi útgjöld upp úr
öllu valdi. Eftir niðurskurðinn verða
þessi útgjöld í rauninni meiri á
næsta ári en þessu ári.
(DV 22/9)
Ný lög um viðskiptabanka, spari-
sjóði og _ Seðlabanka mörkuðu
tímamót. Áður höfðu vextir verið
ákvarðaðir af stjómmálamönnum,
án tillits til aðstæðna í íslensku
efnahagslífi. Afleiðing þess var að
vextir vom um langt árabil nei-
kvæðir og fjármagn var flutt frá
sparifjáreigendum til skuldara —
frá einstaklingum til fyrirtækjanna.
Þegar svo er verður eftirspurnin
eftir lánum meiri en framboðið. fs-
lenskur fjármagnsmarkaður var
langt frá því að vera í jafnvægi.
(Mbl. 24/9)
Og eftir að þetta var ritað hefur
verið þrengt að erlendum lántökum.
Því er nú spáð að vextir á innlend-
um lánsfjármarkaði fari enn
hækkandi á næstunni, hvort sem
mönnum líkar betur eða verr.
Stjómvöldum er ekki stætt á því
að ætlast til að lífeyrissjóðimir geri
samninga langt fram í tímann um
leigu (vexti) fyrir sitt ráðstöfun-
arfé, sem er langt undir kjömm
markaðarins, þar á meðal vöxtum
á verðtryggðum spariskírteinum
ríkissjóðs.
Það eina rétta er að lífeyrissjóð-
imir sjálfir fái að velja á milli þeirra
ávöxtunarkjara á spariskírteinum,
sem ríkið býður á alm. markaði á
hverjum tíma.
Það vom þeir Halldór E. og
Hannibal, er þeir á sínum tíma vom
fjármála- og félagsmálaráðherra,
sem urðu við þeirri eðlilegu ósk
talsmanna lífeyrissjóðanna, að sjóð-
. imir fengju spariskírteinakjör hvers
tíma fyrir lánsfé sitþ.^.fíú^weÖj^-
stofnunar ríkisins. Þetta viðhorf var
virt þar til fjármálaráðherra á
■síðasta ári fer að möndla með spari-
skírteinin (þ.e. kippa þeim af
markaði um tíma til þess að lífeyris-
sjóðirnir hefðu ekki viðmiðun í
samningum, sem pressaðir vom í
gegn í ágúst og október ’86 um
6,25% vexti (fyrir ’87) og 5,9% vexti
(fyrir ’88). I ársbytjun ’87 em
spariskírteini ríkisins sett á markað
með 6,5% vöxtum. Þau seldust mjög
illa. Nú em spariskírteini með 8,5%
vöxtum auglýst stíft og þau seljast
— enn. Hvað verður þegar vextir
nú taka að hækka á næstunni, sem
horfur em á, það er annað mál.
Hinn flokkur spariskírteina ríkis-
sjóðs með 7% vöxtum, sem nú em
einnig á markaði mun víst ekki eft-
irsóttur eins og er, en það em þeir
vextir (7%) sem stjómvöld hafa
pressað lífeyrissjóðina til að sam-
þykkja fyrir árið 1988 (?).
Það er ekki hlutverk lífeyrissjóð-
anna að kosta niðurgreiðslu á lánsfé
Húsnæðisstofnunar ríkisins. Telji
stjómvöld það rétta og færa leið,
að tryggja lánsfé frá Húsnæðis-
stjóm með 3,5% vöxtum og 1%
vöxtum frá Bsj. verkamanna á
sama tíma og þau taka fé að láni
með 8,5% vöxtum, þá það, en eig-
endur lífeyrissjóðanna frábiðja sig
að standa undir kostnaði við slíka
búmennsku.
Stjómmálamenn gerðu sparifjár-
eigendum (og fjármunimir í lífeyris-
sjóðunum em hluti af sparifé
tugþúsunda einstaklinga) um langt
árabil (líklega meira og minna frá
1940—1980) ókleift að ávaxta
geymslufé sitt með jákvæðum
hætti. Loks nú þegar aðstæður
hafa verið skapaðar fyrir valkost
um trygga ávöxtun sparifjárins
taka stjómmálamenn aftur upp á
kúnstum til að hindra bestu mögu-
legu búmennskku í lífeyrissjóðun-
um. En ekki veitir þar af til að
leitast við að bæta fyrir blóðtökuna
á neikvæða vaxtaskeiðinu frá
1940—1980. Slagsíðan hjá lífeyris-
sjóðunum er svo hrikaleg að það
tók 18 topp-sérfræðinga 10 ár að
móta tillögur um hvemig ætti að
skera niður lífeyrisréttindi fólksins
í hinum ólögbundnu lífeyrissjóðum.
En allt er á þurrn hjá opinbemm
starfsmönnum í lífeyrismálunum.
Þeir eiga áfram að fá óskertan og
fullverðtryggðan lífeyri með fram-
lögum úr opinberam sjóðum (ríkis-
ins, sveitarfélaga, bankanna o.fl.).
Stjómvöld verða að finna aðrar
fjármögnunarleiðir til íbúðamál-
anna en að mergsjúga fijálsu
lífeyrissjóðina, sem eiga að sinna
lífshagsmunum núverandi og kom-
andi iífeyrisþega.
Ein af leiðum stjómvalda er að
þora að segja landsmönnum að 1%
og 3,5% vextir af lánsfé til íbúða-
mála sé ekki sjálfsagður hlutur
hvemig sem allt annað veltist og
snýst í þjóðfélaginu.
Önnur leið fyrir stjómvöld er að
hægja á ofurkappinu við notkun
fjármuna í þjóðfélaginu. Okkur
liggur hreint ekki svona mikið á.
Tilburði má sjá hjá stjómvöidum
nú í þessa átt og ber vissulega að
þakka það og meta. En á mikilii
ferð þarf mikla hæfni til að hemla
þannig að farþegamir meiðist ekki,
merjist eða kremjist hættulega.
Vonandi lejmast engar annarleg-
ar hvatir innan samtaka lífeyris-
sjóðanna um að setja þar annað í
forgang en hagsmuni sjálfra lífeyr-
isþeganna. Aðrir hagsmunir verða
að víkja fyrir þeim. Fylgst mun
verða með því.
hvþ
jT II */' |HIVH( HEILRÆÐI

Ökumenn.
Hafíð bifreið ykkar ávallt í fullkomnu lagi. Dimmviðri og slæm
færð krefst aukinnar aðgæslu og minni hraða. Metið aðstæður
hveiju sinni og munið að endurkast ljósanna af blautum götunum
minnkar skyggni og krefst meiri varkámi.
'lUiV