Morgunblaðið - 02.12.1987, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1987
Nicaragua:
Sandínistar fá tillög-
ur kontra í hendur
Viðræður hinna stríðandi afla undirbúnar
Managua, Reuter. .
FORSETI sandínistastjóraarinn-
ar í Nicaragua, Daniel Ortega,
sagði á mánudag að stjórn sín
hefði fengið í hendur vopnahlés-
tillögur kontra-skæruliða og nú
væru þær tíl athugunar meðan
hugað væri að samningaviðræð-
um þessara stríðandi fylkinga í
borgarastyrjöldinni í Nicaragua.
í ráði er að fyrsta lota þeirra
Kosningar í Vanuatu:
Stjómin
hefjist í Dóminíkanska lýðveld-
inu innan tiðar.
Tillögur þessar, sem kardínálinn
Miuguel Obando y Bravo flutti á
milli, eru svar kontranna við 11 liða
tillögu sandínistastjómarinnar, sem
lögð var fram í Washington í síðasta
mánuði. Hann vildi ekki skýra frá
þvf hvað tillögumar fælu í sér.
„Við þurfum að grannskoða tillög-
umar,“ sagði hann á fréttamanna-
fundi í Managua.
Ortega sagði að hann hefði fall-
ist á tillögu kardínálans um óbeinar
vopnahlésviðræður stjómar sinnar
og skæruliðanna. Kvaðst Ortega
hafa hringt í Joaquin Balaguer,
forseta Dóminíkanska lýðveldisins,
sem sagðist myndi greiða götu
samningaviðræðnanna með öllum
hætti.
Skömm síðar tilkynnti yfirmaður
leyniþjónustu hersins, Ricardo
Wheelock majór, að hann myndi
fara fyrir samninganefnd sandín-
ista. Hann undirstrikaði þó að ekki
yrði um beinar viðræður að ræða —
kardínálinn myndi bera öll boð á
milli.
Ekki kom fram í máli þeirra
Ortega og Wheelock hvenær við-
ræðumar hæfust, en Obando y
Bravo sagði að hann myndi fara til
Dóminíkanska lýðveldisins á
fimmtudag til þess að hitta fulltrúa
kontranna.
Reuter
SirJoh Bjelke-Petersen segiraf sér
Sir Joh Bjelke-Petersen sagði í gær af sér eftir að hafa setið í
forsætisráðherrastóli í Queensland í Ástralíu undanfarin 19 ár.
Gerði Bjelke-Petersen þetta eftir að flokkur hans samþykkti að
víkja honum frá sem leiðtoga flokksins. Bjelke-Petersen, sem
er 76 ára gamall, varð undir í valdabaráttu innan Þjóðarflokks
Queenslands. Forsætisráðherrann fyrrverandi sagði þó að ekki
væri nein eftirsjá í sinum huga og að hann hygðist ekki sitja
auðum höndum í framtíðinni.
vem Bretar gruna Frakka
Port Vila, Reuter.
Stjórnarflokkurinn á eyríkinu
Vanuatu í Kyrrahafi vann stóran
sigur i þingkosningum sam-
kvæmt óstaðfestum tölum sem
birtar voru í gær. Þetta var í
annað skipti sem gengið er til
kosninga í landinu síðan það fékk
sjálfstæði árið 1980. Áður laut
það yfirráðum Frakka og Breta.
Þegar talin höfðu verið 85% at-
kvæða virtist flokkur Walters Lini
forsætisráðherra hafa fengið 25
þingsæti af 46. Stjómarandstöðu-
flokknum var spáð 21 þingsæti.
Ekki er búist við endanlegum tölum
fyrr en um helgina.
Stjóm Vanuatu er talin ein sú
vinstrisinnaðasta á Kyrrahafssvæð-
inu og hefur vestrænum ríkjum
hrosið hugur við tengslum forsætis-
ráðherrans við stjómvöld í Moskvu
og í Líbýu.
Athygli vakti að nú vom í fyrsta
sinni kosnar tvær konur á þing.
Einnig að Qármálaráðherra lands-
ins, Kalpokor Kalsakau, hlaut ekki
náð fyrir augum kjósenda en hann
er upphafsmaður hugmynda um að
landið verði gert að skattaparadís
fyrir erlenda Qármagnseigendur.
Fylgi
Reagans
minnkar
New York. Reuter.
Stuðningur við Ronald Reagan
Bandaríkjaforseta og Repúblik-
anaflokkinn hefur minnkað
allnokkuð ef marka má skoðana-
könnun, sem blaðið New York
Times og sjónvarpsstöðin CBS
birtu í gær.
Samkvæmt könnuninni er meiri-
hluti Bandaríkjamanna óánægður
með frammistöðu Reagans í efna-
hags- og utanríkismálum og hefur
það ekki gerst áður sl. fjögur ár.
54% jjótti hann hafa staðið sig illa
í efnahagsmálunum en 39% vel og
49% líkaði ekki frammistaða hans
í utanríkismálum en 38% voru án-
ægð með hana. Almennt töldu 45%,
að Reagan stæði sig vel í embætti
en í október sl. voru 52% á þeirri
skoðun.
Aðeins helmingur þeirra, sem
kusu Reagan í kosningunum 1984,
ætlar að kjósa repúblikana í næstu
kosningum en annars var stuðning-
urinn við flokkana þannig, að 39%
ætluðu að fylgja demókrötum en
30% repúblikönum.
um græsku í gíslamáli
Frakkar sagðir hafa greitt írönum 300 millj. dollara skuld til að liðka fyrir samuiugum
London, Washington. Reuter.
BRESKA stjórnin er reið
stjórnvöldum í Frakklandi fyr-
ir að hafa leyft írönskum
sendiráðsmanni, sem er grun-
aður um hryðjuverk, að fara
frá Iandinu. Þykir augljóst, að
með þessu móti fengu þau
leysta úr haldi frönsku gíslana
tvo í Líbanon en Bretar óttast,
að þessi fangaskipti geti spiUt
fyrir tilraunum til að frelsa
Terry Waite, sendimann ang-
likönsku kirkjunnar.
Breska utanríkisráðuneytið hef-
ur staðfest, að það hafi farið fram
á viðræður við frönsku stjómina
og vill fá að vita hvers vegna
Vahid Gordji, íranska sendimann-
inum, var leyft að fara frá
Frakklandi. Var hann eftirlýstur
og grunaður um aðild að sprengj-
utilræðum í Frakklandi og hafði
franska lögreglan setið um íranska
sendiráðið í fimm mánuði.
Þegar Gordji var laus leyfðu
íranir franska sendiráðsmannin-
um Paul Torri að fara frá Teheran
og öfgahópur, sem styður írani,
leysti úr haldi tvo franska gísla.
Opinberlega hafa bresk stjómvöld
fallist á yfirlýsingar Frakka um
að engir samningar hafí verið
gerðir við írani en í einkaviðtölum
geta breskir embættismenn ekki
dulið gremju sína.
Bandaríska blaðið Washington
Post sagði í gær; að hluti af samn-
ingnum við írani um lausn
gíslanna hefði verið, að Frakkar
greiddu stjóminni í Teheran 300
milljónir dollara, sem vom gömul
skuid við keisarastjómina. Sagði
blaðið ennfremur, að Manucher
Ghorbanifar, sem hafði einnig af-
skipti af vopnasölu Bandaríkja-
manna til írans, hefði haft
milligöngu í samningunum fyrir
írani og fyrir Frakka þeir Charles
Pasqua innanríkisráðherra og að-
stoðarmaður hans, Jean-Charles
Marchiani.
í bresku blöðunum vom höfð
ófögur orð um Frakka og þeir
sakaðir um að svíkja nýlega samn-
inga við önnur vestræn ríki um
að hvika hvergi í baráttunni gegn
hryðjuverkamönnum. Er búist við,
að Margaret Thatcher forsætis-
ráðherra muni fitja upp á þessu
máli við Jacques Chirac, forsætis-
ráðherra Frakklands, á leiðtoga-
fundi Evrópubandalagsríkjanna í
Kaupmannahöfn um næstu helgi.
Það, sem Bretar óttast, er að
mannræningjamir, sem hafa
Terry Waite á valdi sínu, telji nú
líklegt, að unnt sé að semja með
sama hætti við bresku stjómina.
Hafa bresku blöðin skorað á
stjómina að láta ekki fallast í þá
freistni enda sagði Waite það sjálf-
ur á sínum tíma, að hann vildi
ekki, að fyrir sig yrði greitt lausn-
argjald yrði honum rænt.
Viðræður um fækkun
herafla frá Atlants-
hafi til Úralfjalla
NÚ þegar fyrir liggur að samningur um upprætingu meðal- og
skammdrægra kj arnorkuflauga á landi verður undirrítaður þann
8. desember i Washington beinist athygli manna að viðræðum um
niðurskurð hins hefðbundna herafla í Evrópu. í Vínarborg vinna
embættismenn nú að þvi að skipuleggja viðræður um fækkun i hin-
um hefðbundna herafla allt frá Atlantshafi tíl Úralfjalla og munu
þær koma í stað MBFR-viðræðnanna svonefndu um jafna og gagn-
kvæma fækkun heija sem staðið hafa yfir í 13 ár og skilað litlum
árangrí. í nýju viðræðunum verður rætt um fækkun herafla fjöl-
margra ríkja sem staðið hafa utan MBFR-viðræðnanna. Viðræðumar
munu einnig taka til varnarliðssveita Bandaríkjahers í Vestur-
Evrópu þar á meðal varnarliðsins á íslandi.
MBFR-viðræðumar hófust árið
1973 og var takmarkið með þeim
að ná fram fækkun í heijum Atl-
antshafsbandalagsins og ríkja
Varsjárbandalagsins. Viðræðumar
tóku til herafla í Tékkóslóvakíu,
Póllandi, þýsku ríkjunum tveimur
og í Benelúx-löndunum. Á síðasta
ári var ákveðið að hafnar yrðu nýjar
viðræður sem tækju til herafla allt
frá Atlantshafi til ÚralQalla og átti
Míkhaíl S. Gorbatsjov, leiðtogi so-
véska kommúnistaflokksins, frum-
kvæðið að þeim. Embættismenn í
Vin telja líklegt að unnt verði að
hefja viðræðumar næsta vor.
Kostir og gallar
Því fylgja ákveðnir kostir að ræða
fækkun heija á stærra landsvæði
en áður en það kann einnig að reyn-
ast hættulegt. Hefði samkomulag
náðst á vettvangi MBFR-viðræðn-
anna hefðu Bandaríkjamenn þurft
að kalla sveitir sínar frá Vestur-
Evrópu alla leið yfír hafið til
Bandaríkjanna. Sovétmenn hefðu á
hinn bóginn aðeins þurft að flytja
hersveitir sínar nokkur hundrað
kílómetra að eystri landamæram
Póllands. Vandamálið við MBFR-
viðræðumar var þvi einkum það að
samkomulag á þeim vettvangi hefði
verið öðram aðilanum til hagsbóta.
Náist samkomulag um niðurskurð
hins hefðbundna herafla munu
Bandaríkjamenn eftir sem áður
þurfa að kalla heim hluta sveita
sinna en jaftiframt verða Sovétmenn
skyldaðir til að flytja sveitir sínar
mun lengra til austurs en gert var
ráð fyrir í MBFR-viðræðunum.
Sem fyrr sagði munu fleiri ríki
taka þátt í viðræðunum en áður.
Spánveijar, Portúgalir, Danir, Norð-
menn, ítalir, Grikkir og Tyrkir
bætast í hóp þeirra ríkja sem taka
munu þátt fyrir hönd Atlantshafs-
bandalagsins en Ungveijar, Búlgar-
ir og Rúmenar fyrir hönd
Varsjárbandalagsins. Að auki munu
viðrseðumar taka til herliðs Breta
og Bandaríkjamanna á Bretlandi og
til vamarlipssveita bandaríska flug-
hersins á íslandi.
í pólitísku tilliti kunna nýju við-
ræðumar að reynast aðildanfkjum
Atlantshafsbandalagsins erfiðar.
Sjónarmið ríkja eins og Frakklands,
Spánar og Griklq'a kunna að stang-
ast á við skoðanir annarra NATO-
ríkja. í MBFR-viðræðunum gátu
NÁTO-ríkin gengið til samninga
sem ein heild og afstaðan var mótuð
í höfuðstöðvum Atlantshafsbanda-
lagsins í Briissel í Belgiu. Nú mun
hópur háttsettra embættismanna
frá öllum aðildarríkjunum taka þátt
í viðræðunum og þykir sýnt að ekki
verði unnt að samræma sjónarmið
með sama hætti og gert var i
MBFR-viðræðunum. Ríki Varsjár-
bandalagsins munu ekki eiga við

ERLENT