Morgunblaðið - 02.12.1987, Blaðsíða 60

60
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1987
Kópavogshæli fremst á myndinni.
KÓPA V OGSHÆLI
Ríkiandi ástand — úrbætur — tillaga Þroskahjálpar
eftirÁma Má Bjöms-
son, Höllu Hörpu
Stefánsdóttur og
Hönnu Jónsdóttur
Kópavogshæli hafur starfaði frá
1952. Vistaðir voru þar einstakl-
Kcurver
—-
MATARÍLÁT
HÁGÆÐA-
J VARA
FÆST í KAUP-
FÉLÖGUM UM
LAND ALLT
ingar sem af ýmsum ástæðum
gátu ekki dvalist i heimahúsum og
fluttist þangað fólk á ýmsum aldri
og á mismunandi þroskastigi. Þar
sem ekki var um margar aðrar
stofanir að ræða á þeim tíma varð
fjöldi heimilismanna strax mikill
miðað við húsakost, sem og er enn
í dag. Segja má að nokkuð ríkjandi
viðhorf hafi verið að líta á slíkar
stofnanir sem geymslustaði. Þar
héldust í hendur fordómar og van-
þekking. Smám saman hafa þó
viðhorfín breyst og hlutimir skýrst
og þeir sem hafa unnið með
þroskahefta hafa gert sér grein
fyrir möguleikum þeirra og átt
frumkvæðið að því að breyta við-
horfum almennings. Nú er stefnt
að því að gera einstaklinginn sem
sjálfstæðastan. Stórum stofíiunum
hefur verið skipt niður í smærri
einingar eða heimili, þar sem kom-
ið er til móts við hvem einstakling
eftir hans þörfum og getu.
Hvað viðvíkur Kópavogshæli þá
hefur það sýnt sig, að þar hefur á
flestum sviðum orðið talsverð
framför nú á síðustu árum. En
betur má ef duga skal, þar vantar
okkur bæði fleiri þroskaþjálfa og
almennt starfsfólk til starfa, ef við
eigum að geta haldið þeirri faglegu
uppbyggingu sem hefur verið í
þróun. Allflestir heimilismenn fá
nú tilboð og þjónustu utan deilda
allt frá 1 klukkutíma upp í 8 tíma
á dag. Nú búa á Kópavogshæli
154, þar af fá nú 146 föst tilboð
„Til að vel takist til
við flutning héðan telj-
um við nauðsynlegt að
dagvistunarmál o g öll
félagsleg þjónusta
verði strax tekin til
endurskoðunar og línur
verði lagðar í þeim
málum þannig að þjón-
ustan verði fyrir hendi
þegar að flutningum
heimilismanna kemur.“
skal gerð stuttlega grein fyrir þess-
um tilboðum.
Vinnustofa
Á vinnustofum Kópavogshælis
starfa 105 einstaklingar í 1 til 6
tíma á dag. Flestir eru þeir heimil-
ismenn á Kópavogshæli, en nokkrir
koma utan úr bæ. Starfsemin
skiptist í hæfíngu, vinnuþjálfun og
vinnustofur. Þeir sem ná árangri
I vinnuþjálfun fá vinnu á vinnu-
stofu og nokkur laun. Á vinnustofu
er unnið við sauma, handavinnu
sótthreinsun fyrir ríkisspítala og
ýmiss konar pökkun. Einnig fer
fram þjálfun á störfum I eldhúsi.
sundlauginni, má skipta niður í 5
hluta.
1. Þjálfun á umgengisvenjum í
búningsklefa og sturtu.
2. Vatnsaðlögun.
3. Sundkennslu.
4. Leikfími í vatni.
5. Sundþjálfun.
Við sundlaugina er bæði heitur
pottur og saunaklefi. í íþróttasal
fara fram ýmsar lfkamsþjálfanir,
t.d. jympa (músík-leikfími), boccia,
einstaklingsþjálfun, slökun og leik-
ir. 74 einstaklingar hafa fastan
tíma hjá þessari þjónustu í viku
hverri fyrir utan þá, sem koma
þangað í frjálsa tíma, en með þeim
fá oftast um 120 manns þjónustu
á mánuði.
Tómstundir
Þroskaþjálfí er f stöðu tóm-
stundafulltrúa. Þar fá nú 19 manns
föst tilboð í viku hverri fyrir utan
alla þá þjónustu, sem er í formi
allskyns skemmtana, t.d ferðalög,
leikhúsferðir, bingó og böll svo eitt-
hvað sé nefnt. Einnig eru til útlana
hjól, skíði, snjóþotur, útilegubún-
aður og fleira.
Leikfangasafn
Við stofnunina er starfandi leik-
fangasafn, en starfsemi þess er
m.a. fólgin í útlánum á leikföngum
og leiðbeiningum um notkun
þeirra, einstaklingsþjálfun og
vinnslu á sérhæfðum þjálfunar-
gögnum.

utan deilda. Þeir 9 sem ekki fá
tilboð utan sinnar heimiliseiningar
eru vel fullorðnir einstaklingar, svo
og miklir hjúkrunarsjúklingar. Hér
Sundlaug/
leikfimisalur
Þeirri þjálfun, sem fer fram í
■ I IVIIXM
SKYRTUR
ÚLPUR
BUXUR
FRAKKAR
í f lestum bestu
herrafatabúðum
landslns.
■maIIim
■ ■ i^iixva
Sjúkraþjálfun
Tvær stöður sjúkraþjálfara eru
við Kópavogshæli, sem auðvitað
er hvergi nærri nóg, hvað þá þeg-
ar þær eru ekki alveg fullnýttar.
Nú starfa hér tveir sjúkraþjálfarar
í 150% vinnu.
Kópavogsbrautarskóli
Þangað sækir 31 einstaklingur
sitt skyldunám, auk 17 sem eru í
fullorðinsfræðslu.
••
Onnur tilboð
Tveir einstaklingar sækja vinnu
utan staðarins á vemdaða vinnu-
staði. Annar í hálfu starfi, hinn í
fullu starfí. Einn vinnur 5 tíma í
viku á almennum vinnumarkaði.
Sex einstaklingar starfa hér í öðr-
um störfum á lóð Kópavogshælis,
t.d. við þvott, sorphreinsun og
umönnun hesta. Hér hefur verið
stuttlega gerð grein fyrir þeirri
þjálfunarþjónustu sem fer fram
utan hverrar heimiliseiningar. En
margþætt þjálfun fer einnig fram
á deildum stofnunarinnar. Má þar
helst nefna ADL-þjálfun, (athafnir
daglegs lífs) heimilisþjálfun, fé-
lagslega þjálfun og örvun ofurfatl-
aðra.
Á þroskaþjálfafundum hefur
okkur orðið tíðrætt um það ástand,
sem hér ríkir í starfsmannahaldi,
og kominn tími til að kynna fyrir
alþjóð. Minnumst þess að okkar
skjólstæðingar er hópur sem ekki
er fær um að hrópa hátt á torgum
um eigin neyð.
Skortur á starfsfólki
Þau tilboð sem um var rætt hér
að framan hafa ekki verið nýtt sem
skyldi af þeirri einföldu ástæðu að
það hefur vantað starfsfólk. Nauð-
synlegt er að þroskaþjálfar séu í
stjómunarstörfum á stofnunum
skjólstæðinga sinna. En þeir, sem
fagmenn, eru oft í slíkum störfum
vegna þess hve þroskaþjálfar eru
hér fáir, þó að þeir gjaman vildu
einungis starfa í beinni þjálfun við
hlið skjólstæðinganna án stjómun-
arlegrar ábyrgðar. Þetta þýðir með
öðrum orðum að oft ber aðeins
einn þroskaþjálfí bæði stjómunar-
lega ábyrgð og ábyrgð á faglegri
daglegri vinnu á heilli deild og
vissulega er það mikið álag. Þeirri
uppbyggingu á faglegri vinnu, sem
hér hefur orðið, er vart hægt að
halda né auka eins og æskilegt
væri sökum skorts á þroskaþjálfum
og öðrum starfstéttum. Nú þegar
eru starfsmenn famir að notfæra
sér það ástand sem hér ríkir.
Dæmi eru um að starfsmenn hafí
minnkað við sig fasta vinnu til að
geta tekið meiri yfirvinnu og þann-
ig drýgt tekjur sínar. Jafnframt
hefur slæmt ástand ríkt hvað varð-
ar þrif á deildum. Undanfarin ár
hefur einn ákveðinn starfsmaður
verið ráðinn til ræstingarstarfa á
hverja einingu, en í dag fást ekki
starfsmenn í þau störf.
Starfsmenn deiida hafa því þurft
að sinna ræstingarstörfum ofan á
önnur störf á deildum, eða unnið
þau störf í aukavinnu. Þessi
sífellda aukavinna, bæði við ræst-
ingar sem og almenn störf, leiðir
af sér þreytu starfsfólks, aukin
veikindaforfoll og starfsleiða. Telj-
um við því að þær aðgerðir, sem
ræddar hafa verið, að starfsmenn
deilda sinni jafnframt ræstingu á
deild vera óraunhæfa með öllu.
Hið nýja auglýsingaform sem
ríkisspítalar hafa notfært sér hefur
vissulega vakið verðskuldaða at-
hygli, þar sem töluvert hefur verið
um að fólk óski eftir upplýsingum
varðandi starfíð og launin. Þegar
staðreyndin hefur komið í ljós með
kjör hafa því miður allt of margir
snúið sér annað.
í þeirri athugun, sem við gerðum
á kjörum ófaglærðra starfsmanna
á stofnunum fyrir vangefna, kom
fram að kjör þeirra voru æði mis-
jöfti, eða allt frá lægsta Sóknar-
taxta upp í launaflokk 230 hjá
BSRB þ.e. frá 31.800 upp í 38.393
miðað við þriðja launaþrep. Þó að
munurinn væri ekki eins mikill hjá
þroskaþjálfum var samt um að
ræða mismunandi kjör hjá þeim í
sambærilegu starfí.
Þetta misræmi veldur eðlilega
óánægju í starfí, starfsfólk stoppar
stutt við og eina leiðin til að reka
hinar ýmsu deildir er að fá starfs-
fólk til að vinna aukavaktir. Þetta
álítum við óhagstæðan og óeðlileg-
an rekstur á stofíiun og teljum við
að ráðstafa mætti því fjármagni
sem fer í aukavaktir til að hækka
laun starfsmanna.
Úrbætur
Eftirfarandi atriði teljum við
athugandi til að bæta kjör starfs-
manna:
• Röðun í launaflokka sé endur-
skoðuð hjá öllum starfsmönn-
um.
• Að þeir starfsmenn sem hafa
verið í hinum ýmsu störfum
(ekki þjá ríkisstofnunum) fái
sína starfreynslu betur metna.
• Að rekið verði nægilega stórt
dagheimili við stofnunina
þannig að allar starfstéttir fái
notið.
• Námskeiðshald yrði aukið fyrir
allar starfsstéttir.
• Frítt fæði fyrir alla starfsmenn.