Morgunblaðið - 02.12.1987, Síða 74

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1987
Hvað er að drengnum í
höfðinu?
Með
morgnnkaffinu
Bið þig að segja, verði um
mig spurt, að ég sé í hár-
snyrtingu, en ekki þetta
hefðbundna svar: Hún er
á kraftaverkastofunni.
„Bl^ssuð rjúpan hvítau
Rjúpur í vetrarbúningi
Til Velvakanda.
I.
Á heiðum og fjöllum hefur hún
hafst við í allt sumar. Hún hefur
haft nóg að tína í sarpinn sinn, kom-
ið upp ungum sínum og henni hefur
flölgað. Móðir náttúra hefur veitt
henni af gnægtaborði sínu, vemdað
hana í faðmi sér og búið hana felulit-
um til vamar gegn ref og val.
En haustið kom með ffost og fann-
ir á hálendi. Og enn sýndi móðir
náttúra ijúpunni litlu umhyggju sína.
Hún klæddi hana hvítum vetrarbún-
ingi og vísaði henni leið niður á lægri
lendur, þar sem enn var lauf að firina
til að tína í svangan maga.
En hér beið hennar ný hætta, verri
öllum öðmm: Það var maðurinn.
Hann varð þess vís, að ijúpan hvíta
var komin í nágrenni hans. Og í stað
þess að bjóða þennan fagra gest
velkominn, til þess að njóta ánægju-
legs nábýlis við hann, þá fylltist
maðurinn morðæði. Hann sá sér leik
á borðj, að drepa þennan vamarlausa
gest. Út var haldið með byssu um öxl.
Sem vitstola af æði æddu menn
hundruðum saman um hraun og lág-
heiðar. Friður náttúrunnar var rofínn
af skothvellum, sem bergmáluðu í
flöllum. Og hvert eitt skot beindist
að ijúpunni hvítu. Haglaskotin dundu
á ijúpnahópum. Þær sem gátu flugu
upp í ofboði og forðuðu sér, hinar
lágu eftir í valnum og iituðu fönnina
lífsblóði sínu. Sumum tókst að flýja
særðum í brott frá heljarslóðinni og
þeirra beið langvinnt og kvalafullt
dauðastríð í einhverri gjótunni.
II.
En skotkappinn tínir saman þær
dauðu ijúpur, sem hann finnur í
snjónum, bindur þær á bak sér og
arkar af stað, áleiðis að bílnum, sem
bíður hans í nágrenninu. Sigurglaður
er hann yfir unnu hreystiverki.
Á ijúpnaveiðum verða allir vinir.
Þar er hver annars bróðir í leik.
Heilsubótarveiðimennska sameinar
hugi þátttakenda. Þeim kemur víst
varla til hugar, að þeir hafi verið að
vinna neitt ódæði. Hugur þeirra er
svæfður fyrir því, þótt þeir hafí ski-
lið eftir helsærðar ijúpur.
Jólin nálgast. Þá eru ijúpumar
góðu dregnar fram úr frystikistum,
matreiddar og þeirra neytt með bestu
lyst af íjölskyldunni í hlýrri stofu.
Skyldi nokkur þeirra hugsa út í
það, að veiði þessarra jólaijúpna"
hefur kostað tár og blóð og kvöl
fjölda sakleysingja annarra, sem
urðu að bíða dauðans særðir jafnvel
dögfum saman, í einsemd og kulda,
á veiðilendum skotkappanna sjálf-
umglöðu.
Ingvar Agnarsson
Víkverji skrifar
Víkveija var hugsað til þess,
þegar hann las blöðin um helg-
ina, að nú væri svo komið, að varla
væri unnt að líta í nokkum innlend-
an texta í þeim án þess að finna
af honum auglýsingakeim. Raunar
eru blaðaskrif í kringum listvið-
burði hvers konar orðin svo mikil
að umfangi, að fleirum en Víkveija
hlýtur að finnast nóg að fá smjör-
þefinn í blöðunum. Að mati
Víkveija er svo komið, að sumt er
beinlínis ofkynnt. Það hlýtur að
skipta mestu fyrir listamenn, að
fólk kynnist listsköpuninni sjálfri.
Fjaðrafokið bendir á stundum að
minnsta kosti til þess, að hún sé
aukaatriði; auglýsingin og umfjöll-
unin skipti mestu. Komist menn
almennt á þá skoðun, að hin al-
menna kynning sé meira virði en
atburðurinn, sem verið er að kynna,
láta þeir sér að lokum nægja að
lesa um fyrirhuguð afrek í blöðun-
um og verða ekki vitni að því, þegar
afreksverkið er unnið.
Án þess að Víkveiji ætli hér og
nú að taka til við að tíunda þá, sem
honum finnast iðnastir við að láta
ljós sitt skína í fjölmiðlum vegna
framtaks þeirra í listum, vill hann
benda fólki á að hafa augun hjá sér
í þessu efni. Fljótlega rennur það
upp fyrir fleirum en Víkveija, að
þetta er tiltölulega fámennur hóp-
ur. Er raunar furðulegt, að í okkar
fámenna landi skuli jafn margir
fjölmiðlar geta snúist jafn lengi og
jafn oft í kringum jafn fáa einstakl-
inga, sem í raun hafa frá jafn lítið
að segja.
XXX
Auglýsingamennskan tekur á
sig ýmasr myndir. Fyrirtæki
eru ekki aðeins að kynna söluvöru
sína heldur einnig sjálf sig, tilgang
sinn og eigið ágæti. SIS hefur ver-
ið ötulast við þetta með sínu gull-
slegna S, sem á að vekja hjá
sjónvarpsáhorfendum þá kennd, að
hinn öflugi samvinnuhringur sé á
við gullmola eða að minnsta kosti
gullhring.
Fjármálaráðuneytið er með
stærri auglýsendum í blöðum, út-
varpi og sjónvarpi. Eins og kunnugt
er sækist ríkissjóður mjög eftir því,
að menn kaupi af honum skulda-
bréf. Þá hefur íjármálaráðuneytið
notað auglýsingar í fleiri tilvikum;
nú er til að mynda að hefjast her-
ferð til að kynna okkur stað-
greiðslukerfí skatta. Á laugardags-
kvöldið sá Víkveiji sjónvarpsauglýs-
ingu um staðgreiðslukerfið, og hver
birtist annar í henni en sjálfur Qár-
málaráðherrann Jón Baldvin
Hannibalsson í gervi hins almenna
skattþegns. Víkveiji telur víst, að
með því að sitja sjáfur fyrir í auglýs-
ingum sé blessaður fjármálaráð-
herrann að spara okkur skattborg-
urunum útgjöld; það hlýtur að vera
ódýrara að fá sjálfan fjármálaráð-
herra til að leika í auglýsingu
fjármálaráðuneytisins en atvinnu-
leikara. En sé horft fram hjá
kostnaðinum er full ástæða til að
spyija: Er þessi auglýsingamennska
ráðherrans við hæfi? Svar Víkveija
er nei.
XXX
að er unnt að misnota vald
sitt með ýmsum hætti. í fræði-
ritum um réttarstöðu ráðherra og
stjómskipun er það hvergi talið
ráðherrum til ámælis, að þeir noti
auglýsingar eigin ráðuneyta til að
minna á sjálfa sig. Þá er til þess
að líta, að dæmin 1 þeim bókum eru
flest samin, áður en auglýsinga-
mennska stjómmálamanna komst á
núverandi stig og sjónvarpið fór að
gegna jafn mikilvægu hlutverki og
nú á tímum. Ef til vill eigum við
eftir að kynnast því, að t.d. eftir
sölu á ríkisbanka eða samninga
Síldarútvegsnefndar við Sovétmenn
eigi ráðherrar eftir að birtast í ráðu-
neytis-auglýsingum á skjánum
ásamt með þökkum fyrir afrek í
þágu lands og þjóðar og vel unnið
starf.
Örugg leið fyrir stjómmálamenn
til að fá kynningu utan hefðbund-
inna auglýsinga er eins og kunnugt
er að hallmæla eigin flokksbræð-
rum eða ráðast gegn samstarfs-
mönnum í ríkisstjóm; tala í
hálfkveðnum vfsum um samheija
og hafa í hótunum við erlenda
bandamenn. Nýjasta leið ráðherra
inn í Ijölmiðlana er að taka að sér
að auglýsa bækur og sitja á blaða-
mannafundum, þegar bækur em
kynntar, bækur, sem stjómmála-
mennimir hafa áreiðanlega ekki
haft tækifæri eða tíma til að lesa.
Frægasta dæmið um þetta er auð-
vitað, þegar Steingrímur hyllti
Gorbatsjov. Er það ekki dæmigert
fyrir þann atburð og marga aðra,
að enginn virðist hafa áhuga á að
vita, hvað Steingrímur hafði að
segja um sjálfa bókina eða hvort
hann hafði lesið hana?