Morgunblaðið - 22.03.1988, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. MARZ 1988
Saarilla — Á eyjunum
Nanna Hertoft, „Yfir hafsbrúninni", 1987, 232x265 sm.
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
í eystri sal Kjarvalsstaða hafa tíu
norrænar valkyijur á sviði textíla
haslað athafnasemi sinni völl. Þær
hafa kosið að nefna framtakið „Saa-
rilla“, sem er fínnska og útleggst: A
eyjunum. Heitið er jafnframt leiðar-
stef sýningarinnar, sem gengur út
á að túlka hin ýmsu áhrif, sem eyjar
hafa á listakonur af ólíku upplagi.
Jafnframt er þetta farandsýning,
sem hefst hér, en fer svo á milli
norrænna eyja svo sem Færeyja,
Borgundarhólms og Álandseyja.
Ýmsir opinberir aðilar og menning-
arsjóðir hafa styrkt framtakið, svo
að ekki hefur listafólkið legið á liði
sínu hér um lofsverða framtakssemi.
Það eru tvær listakonur frá hveiju
Norðurlandanna sem eiga verk á
sýningunni og fáum við þannig út
töluna tíu ef einungis er reiknað
með hinum klassísku Norðurlöndum,
sem og er í þessu tilviki. Þó sakna
ég ósjálfrátt Alandseyja og Færeyja,
sem hafa sín sérkenni og eigin þjóð-
fána.
En að öðru leyti er frelsið og
víðsýnið mikið á sýningunni og hún
er hin íjölbreyttasta um myndstíla
og viðhorf, jafnvel þannig að á
stundum eru skilin á milli skúlptúrs
og vefnaðar næsta óskýr. Slík hefur
þróunin verið á undanfömum árum
og hefur vafalítið losað um margar
nýjar hugmyndir og er þannig séð
af hinu góða. Yfírleitt er allt komið
inn í textílfagið, jafnvel hugmynda-
fræðilega listin, „konseptið", og ég
skil þá eiginlega ekki, af hveiju hrein
málverk og höggmyndir svo og
teikningar og vatnslitamyndir, að
ógleymdri grafíkinni skuli ekki fá
inni á slíkum sýningum jafn stíft og
textílkonur sækja inn á svið þessara
greina og hreinna myndlistarsýninga
yfirleitt. Sjálfur telst ég nefnilega
svo íhaldssamur að vilja halda þessu
aðgreindu nema í einstaka tilviki.
Þó ber ég ótakmarkaða virðingu
fyrir textflum og listiðnaði yfirleitt
og sæki mjög á sýningar á slíku svo
og sérsöfn erlendis. Með merkilegri
söfnum, sem ég veit um, er einmitt
„Musée des Arts Décorativs" í París.
Hugmyndin um eitt leiðarstef er
prýðilegt, en þrátt fyrir það verður
sýningin nokkuð brotin og ósamstæð
í því opna formi, sem henni er valið.
Mörg verkanna eru svo sérstæð,
að þau hefðu þurft afmarkaðra rými
til að njóta sín til fulls — sérstök
lýsing á einu verki getur gripið inn
í annað og skert áhrif þess og þá
einkum, hvað yfírsýn snertir.
Sumar listakonumar þekkir mað-
ur strax frá fyrri norrænum textíl-
sýningum og þannig séð eru verk
þeirra engin nýjung hér á landi og
ei heldur er bryddað upp á ferskum,
úrskerandi nýjungum hér. En hins
vegar er í sjálfu sér margt athyglis-
verðra verka á sýningunni og merki-
legt þykir mér, að það er hinn
klassíski vefnaður Nönnu Hertoft
sem mér þykir skila sér einna best
við endurtekna skoðun. Vefnaður
hennar nýtur sín jafn vel við dags-
birtu sem sérstaka lýsingu að kvöldi,
en hið sama verður ekki sagt um
öll verkin, sem þurfa sum hver sér-
staka lýsingu og stemmningu til að
blómstra. Þetta á t.d. við ágætar
myndir þeirra Gun Dalquist og
Kajsa af Petersen frá Svíþjóð.
Mynd Dalquist, „Enginn er eyland",
er einstaklega fallegt verk í blæ-
brigðaríkum einfaldleika sínum og
efnisáferð. Verk Önnu Þóru Karls-
dóttur, „Himinn og jörð“, er fallegt
og vel hugsað auk þess að njóta sín
ágætlega í góðri dagsbirtu, sem kom
mér á óvart vegna þeirrar áherslu,
sem lögð er á hnitmiðaða lýsingu.
Sigurlaug Jóhannsdóttir er hins
vegar komin býsna nálægt skúlp-
túmum í ávölum sléttum gijóthnull-
ungum, sem hrosshársskúfar standa
uppúr. Norsku þátttakendumir
hugsa heilmikið í hlutvemleika leið-
arstefsins og reyna að bregða upp
sérstakri stemmningu í verkum
sfnum. Marit Ann Hope tekur fyrir
skil nætur og dags, en Sidesel C.
Karlson er meira í ævintýmnum í
efnislega vel gerðum og litfögmm
vefnaði, sem missir flugið í teikning-
unni. Agnete Hobin og Anna-Liisa
Troberg frá Finnlandi vilja vafalítið
skírskota til hreinleika eyjanna í
sínum tæm og loftkenndu vefskúlpt-
úmm, en hins vegar vísar Margaret-
he Agger frá Danmörku efalaust
til fískanna í hafínu í hinum skreyti-
kenndu vefum sínum.
Þegar á allt er litið er þetta falleg
sýning og lofsvert framtak, en frem-
ur lítið fram yfír það — en fyrir
aðeins áratug eða svo hefði hún
verið stórviðburður.
Svo fljótt vilja nýjungamar úreld-
ast í textflum ekki síður en í mynd-
listum yfírhöfuð ...