Morgunblaðið - 07.04.1988, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. APRÍL 1988
Páskabréf til Jóns Bald-
vins Hannibalssonar
frá Bjama Ólafssyni
Ég þakka svar þitt frá 29. mars
og verð enn að grípa til tölvunnar
og svara þér aftur. Þú gefur mér
tilefni til þess, bæði með beinni
spumingu og svo með grófum að-
dróttunum um störf kennara, sem
sýna að verstu grunsemdir sem ég
lét í ljós í mínu bréfi frá 23. mars
voru á rökum reistar. Ég ætla ekki
að elta ólar við þá hluta svarbréfs
þíns sem eru augljóslega komnir
beint frá Indriða H. Þorlákssyni,
meðallaunaútreikningana góðu, sem
verða ekki hótinu sanngjamara
málsskjal þótt þið félagar endurtak-
ið þá við öll tækifæri. Ég ætla hins
vegar að snúa mér að tveimur atrið-
um bréfs þín ssem grípa á efni sem
ætti að varða allan almenning en
eru ekki aðeins sérmál kennara og
ykkar Indriða.
Fyrra atriðið er spuming þín sem
mér sýnist einkum eiga við fram-
haldsskólakennara: „Er það þitt
mat að þeir séu verri eða verr
menntaðir en áður var ...?“ Hér
er mér nokkur vandi á höndum því
að ýmsar forsendur vantar til að
hægt sé að sanna neitt um þessi
efni. T.d. er spumingin loðin. Hvað
áttu við með áður? Og það er erfítt
að bera saman framhaldsskólakerfið
nú og það sem var þegar við útskrif-
uðumst úr menntaskóla. Þá gátu
menn aðeins orðið stúdentar í fjór-
um skólum á landinu en í Reykjavík
einni veita nú sjö skólar þessi rétt-
indi. „Menntasprengingin mikla“
sem varð fyrir rúmum áratug breyt-
ir öllum viðmiðunum. En á grund-
velli aukinnar menntunar íslendinga
á síðustu áratugum treysti ég mér
þó til að fullyrða að kennarar hafí
dregist aftur úr öðrum stéttum.
Þeir sem leggja á sig langskólanám
koma nú síður til kennslu en „áður
var“ því að yfirvöld skólamála hafa
ekki viljað keppa við hinn almenna
vinnumarkað um krafta þeirra en
undan því kvartaðir þú sárast í þing-
ræðunni 1985. Það er öruggt að
mun færri framhaldsskólakennarar
hlutfallslega hafa nú kandídatspróf
(5—6 ára háskólanám) en þegar ég
„Nú siturðu handan við
borðið og nýtir þér út-
reikninga um yf irvinnu
sem að dómi yf irvalda
menntamála fyrir ára-
tug var svo mikil að
lagt var blátt bann við
henni.“
hóf kennslu um 1970. En sé nú
sleppt öllum samanburði og aðeins
hugsað um hve stórt hlutfall fram-
haldsskólakennara hafi yfirleitt
réttindi til kennslu (og þau byggja
á menntun eins og allir vita) sitja
ekki allir landshlutar við sama borð
fremur en fyrri daginn. I Reykjavík
hafa þrír af hveijum fjórum full
kennsluréttindi en á Vestfjörðum
aðeins 40% kennaranna. Það ættir
þú að þekkja af eigin raun. Er rétt-
indamálum annarra embættis-
manna ríkisins þar vestra eins hátt-
Bjarni Ólafsson
að; presta, lækna, sýslumanna?
Þá er ég kominn að síðara atriði
svarbréfs þíns sem ég ætla að gera
að umtalsefni og það er klausa sem
ég las þrisvar áður en ég trúði
mínum eigin augum. Mörgum öðr-
um hefur farið eins og mér og hún
var tilefni þess að stjóm Hins
íslenska kennarafélags ályktaði á
stjómarfundi 29. mars sl. að skrif
af þessu tagi séu „í raun bein til-
mæli til kennara um að sinna
ekki skyldustörfum sínum" og
verð ég að taka þessa klausu þína
orðrétta hér upp:
„Kennari með meðaltekjur og
fulla kennsluskyldu nær þeim
með þvi að kenna um 35 kennslu-
stundir á viku i 26 vikur á ári
og sjá um að prófa nemendur
sína. Með bærilegu skipulagi er
hægt að ljúka skóladeginum með
yfirvinnunni um kl. 14 að jafn-
aði. Hætt er við að þetta vinnu-
álag sé talið mismikið eftir því
hver metur, t.d. kennarinn sjálfur
eða sá sem stendur við færiband
í fiskverkunarhúsi 48 vikur á
ári.“
Hér er svo margt athyglisvert að
spumingamar hrannast upp. Ertu
með þessu að segja kennurum að
þeir eigi að ganga út úr skólunum
kl. 14 á hvetjum degi eftir að að
hafa unnið alla sína dagvinnu og
yfírvinnu og þurfi ekki að gera ann-
að en hlakka til að koma úthvíldir
næsta dag kl. 8 og taka til við þetta
lítilfjörlega og létta starf að nýju?
Var það þetta sem þú meintir þegar
þú varst að hóa í lætin og tókst
málstað kennara á Alþingi 1985?
Gerðirðu aðeins þessar kröfur til
kennaraliðs þíns^ þegar þú varst
skólameistari á ísafirði? Sinntirðu
kennslu með þessu hugarfari árum
saman í Hagaskóla? Og það er meira
blóð í kúnni.
Mér þykir gráglettin tilviljun að
þú skulir benda á að til þess að ná
„meðaltekjum" þurfí að kenna 35
kennslustundir á viku. Ætlun þín
er greinilega að lesendur trúi því
að kennslustundir megi hér kalla
vinnustundir. Það vill svo til að fyr-
ir einum 10 árum setti menntamála-
ráðuneytið „þak“ á yfirvinnu kenn-
ara í framhaldsskólum og bannaði
að þeir kenndu meira en 35 kennslu-
stundir á viku. Ég a.m.k. taldi að
þetta væri viðleitni ráðuneytisins til
þess að tryggja gæði kennslu. Svona
mikil }rfirvinna kennara er aldrei
leyfð í nágrannalöndum okkar. í
samningum við HlK 1987 var meira
að segja reynt að stemma stigu við
hömlulausri yfirvinnu með því að
ekki er greiddur fullur yfirvinnu-
taxti fyrir kennslu umfram 35
kennslustundir á viku. En Ragn-
hildur Helgadóttir fyrrverandi
menntamálaráðherra afnam yfir-
vinnuþakið á sinni tíð og lét í veðri
vaka að með því ætti að fara að
prófa eitthvað nýtt! Síðan hefur yfir-
vinna orðið eina leið kennara til að
ná mannsæmandi launum og gamla
þakið, 35 kennslustundir á viku, er
meðaltal ykkar Indriða sem þú
reyndir að telja fólki trú um að sé
lafhægt að ná! Ef núverandi
menntamálaráðherra hefur metnað
fyrir hönd síns ráðuneytis og gerir
ákveðnar kröfur um gæði þeirrar
kennslu sem skólar í landinu
veita, hlýtur hann að veita þér of-
anígjöf fyrir svo ábyrgðarlaust tal
sem miðar að því að rýra gildi
menntunar. Nema hann yppi öxlum
og segi: „Ja, hann Jón Baldvin seg-
ir nú svo margt!“
í tilvitnuðu klausunni læturðu
líka að því liggja að kennarar vinni
aðeins hálft árið og „sjái svo um
að prófa nemendur sína“. Þáttur
kennara í gerð námsefnis, undirbún-
ingi, endurmenntun, stjómun og
skipulagsvinnu er hér ekki nefndur.
Um svona málflutning þarf ekki
mörg orð en þó má spyija hverjum
hann sé ætlaður. Átti þetta að vera
eitthvert svar til mín sem spurði
hvort þú hefðir meint það sem þú
sagðir fyrir þremur árum? Eða er
þetta til upplýsingar handa kennur-
um um hvaða kröfur ríkisstjórnin
geri til þeirra og menntunar á ís-
landi? Kannski er þetta fræðsla til
þeirra sem standa „við færiband í
fiskverkunarhúsi í 48 vikur á ári.“
Þá er ástæða til að óska þeim til
hamingju með stuðninginn og vona
að hann rejmist þeim haldgóður!
Ég held að almenningur geti ekki
láð mé það þótt mér finnist að með
svari þínu hafirðu sýnt að samúð
þín með málstað kennara 1985 hafi
ekki rist djúpt. Hjartnæmar sögur
um frábæra kennara sem einka-
markaðurinn var að kaupa út úr
skólunum voru sagðar til þess eins
að þingmaðurinn Jón Baldvin fengi
tækifæri til að baða sig í fjölmiðla-
birtunni og áskoranir til ríkisvalds-
ins að þekkja nú sinn vitjunartíma
voru látnar flakka í trausti þess að
þær þyrftu aldrei að kosta neitt.
Þingpallar voru fullir af áhorfendum
og sjónvarpsvélamar suðuðu. Nú
siturðu handan við borðið og nýt-
ir þér útreikninga um yfirvinnu
sem að dómi yfirvalda mennta-
mála fyrir áratug var svo mikil
að lagt var blátt bann við henni.
Þótt kennarar hrekist úr kennslu
kallarðu það með orðalagi fijáls-
hyggjumanna aðeins „hreyfan-
leika á vinnuafli og ekki óeðli-
legt.“ Almenn orð þín um að auðvit-
að verði „menn að komast að sann-
gjamri niðurstöðu" verða varla tek-
in mjög hátíðlega því að af grein
þinni verður ekki annað skilið en
að þú sért að semja við amlóða,
landeyður og frekjuhunda í áróð-
ursstríði. Eina „sanngjama" niður-
staðan sem slíkt fólk má búast við
er að verða knésett.
RáSgjðfá
reyklausum degi
• í dag verður Krabbameinsfélagið með ráðgjöf á
veitingastaðnum Lækjarbrekku fyrir þá, sem
hafa hug á að hætta að reykja.
• Opiðverðurfrá kl. 12.00-18.00, en kl. 15.00
og 17.15 verða sérstakir fyrirlestrar um efnið.
# Sýndar verða myndir um reykingar, skaðsemi
þeirra og skoplegar hliðar.
# Hægt verður að skrá sig á biðlista fyrir sum-
arnámskeið Krabbameinsfélagsins í reykbindindi.
Krabbameinsfélagið.
W ^
WBM
DANSNÝJUNG
KOLLU
HVERFISGATA 46
Ný meiriháttar 6 vikna
vornámskeið að hefjast.
Allt nýjir dansar og spor frá
Tommie og Martin.
Höfundur er framhaldsskólakenn-
ari.

7-9 ára
10-12 ára
unglingar
Innritun hafin kl. 13-18 f
síma 621088.
Afhending skírteina á Hverfisgötu
46, laugardaginn 9. apríl, kl. 14-18.
Kennsla byrjar mánudaginn
11. apríl.