Morgunblaðið - 07.04.1988, Page 45

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. APRIL 1988
45
Minning:
Guðrún Sigurjóns-
dóttir Ytri-Á
Fædd 1. apríl 1905
Dáin 28. mars 1988
Hinn 1. apríl 1905 kom lítil stúlka
í þennan heim. Foreldrar hennar
voru hjónin Helga Jónsdóttir og
Sigurjón Jónsson ábúendur á jörð-
inni Móafelli í Fljótum í Skagafirði.
Þessi litla stúlka, sem við skírn
hlaut nafnið Guðrún, var fyrsta
bam þeirra hjóna. Síðar eignaðist
hún þijú systkini, Kristínú, sem
búsett er á Akureyri, Jón, sem lést
fyrir tveimur árum, og Jóhann, sem
á heima í Reykjavík.
Guðrún ólst upp hjá foreldrum
sínum en þau bjuggu á ýmsum
bæjum í Skagafirði auk Móafells,
m.a. í Háakoti í Fljótum og í Litlu-
Brekku á Höfðaströnd.
Hlutskipti Guðrúnar á uppvaxt-
arárunum var svipað og þá var
hvað algengast í sveitum á Islandi.
Á unga aldri byrjaði hún að hjálpa
foreldrum sínum við hin fjölbreyttu
störf úti og inni eftir því sem getan
leyfði og fljótlega eftir ferminguna
gerðist hún vinnukona í Skagafirð-
inum.
Þannig studdi hún foreldra sína
í strangri lífsbaráttu og undirbjó
sjálfa sig til þess að takast á við
og leysa lífsstarf sitt.
Þegar Guðrún var á 17. árinu fór
hún sem vinnukona að Ytri-Á í
Ólafsfirði til Mundínu Þorláksdóttur
og Finns Bjömssonar.
Þessi för Guðrúnar að Ytri-Á
varð henni mikil örlagaför því þar
kynntist hún verðandi eiginmanni
sínum, Antoni Bjömssyni, sem var
bróðir Finns húsbónda hennar.
Þau Anton og Guðrún giftust
árið 1926 og hófu búskap á Ytri-Á,
fyrst í sambýli við foreldra Antons
og Finn og Mundínu en síðar bjuggu
þau félagsbúi með Finni og
Mundínu um á/atuga skeið.
Jörðin Ytri-Á liggur að sjó nyrst
við Ólafsfjörð vestanverðan. Gras-
nytjar eru þar fremur litlar en stutt
að sækja á fiskimið. Kom það sér
vel því að marga munna þurfti að
seðja er á búskapinn leið og bömun-
um fjölgaði.
Þau Anton og Guðrún eignuðust
10 böm en Finnur og Mundína 20.
Böm Antons og Guðrúnar em:
Armann, hann er kvæntur Önnu
Jónsdóttur, Konráð, sem kvæntur
er Brynhildi Einarsdóttur, Helgi,
hans kona er Júlía Hannesdóttir,
Kristín, sem er gift Jóhanni Alex-
anderssyni, Gísli, hans kona er
Guðrún Hannesdóttir, Sigurjón,
sem kvæntur er Sesselju Friðriks-
dóttur, Matthildur, hennar maður
er Jón Sigurðsson, Ingibjörg, sem
gift er Ingimar Númasyni og Hilm-
ar, sem kvæntur er Helgu Guðna-
dóttur. Einn son, Sigurjón, misstu
þau þegar hann var á 4. áiri.
Eins og nærri má geta hafa hús-
freyjumar á Ytri-Á haft ærin verk
að vinna. Auk þess að sjá um stór-
an bamahóp þurfti að sinna fjöl-
mörgum öðmm störfum.
Slægjulönd á Ytri-Á vom lítil
eins og áður er nefnt og því þurfti
að sækja heyskap á aðrar jarðir,
oft um langan veg. Samgöngu-
tæknin var þá ekki slík að hægt
væri að fara daglega á milli. Því
þurfti heyskaparfólkið að hafast við
í tjöldum þann tíma sem þessi hluti
heyannanna stóð yfir. Ekki varð
þetta til þess að létta húsmóður-
starfið því að taka þurfti til öll
matföng er neyta þurfti í viðleg-
unni og búa þannig um þau að þau
skemmdust ekki.
Þeir Ytri-Ár bræður, Anton og
Finnur, stunduðu útgerð jafnhliða
búskap og verkuðu aflann sjálfír.
Var þvi í mörg hom að líta hjá
þeim og eiginlegt heimilishald hvíldi
því enn meira á konum þeirra en
ella.
Foreldmm sínum sýndi Guðrún
mikla ræktarsemi og alúð. Faðir
hennar var orðinn heilsuveill er hún
hóf búskap og tók hún þá foreldra
sína til sín. Vom þeir hjá henni til
æviloka. Siguijón lést árið 1930 en
Helga 20 ámm síðar.
Tengdaforeldrar Guðrúnar vom
einnig á Ytri-Á til æviloka og sýndi
Guðrún þeim mikla umhyggju.
Og enn fleiri nutu ástúðar og
umönnunar Guðrúnar. Yngri bróðir
hennar, Jóhann, var aðeins 6 ára
þegar hann kom með foreldmm
sínum að Ytri-Á. Hann fékk lömun-
arveiki í æsku og hefur æ síðan
verið fatlaður. Hann dvaldi á heim-
ili systur sinnar í nær fjóra áratugi
og var alla tíð afar kært með þeim
systkinum.
Þá tók Guðrún Kristínu systur
sína og tveggja ára son hennar til
sín er Kristín missti eiginmann sinn
eftir stutta sambúð. Vom þau á
heimili Guðrúnar í eitt ár.
Þrátt fyrir öll þau verk er Guðrún
lagði á sig og sinnti af mikilli kost-
gæfni bjó hún ekki yfir miklu líkam-
legu þreki. En geðstyrkur hennar
var þeim mun meiri og hann kom
sér vel við þær aðstæður er að fram-
an er lýst.
Guðrún var einstök geðprýðis-
manneskja. Hún var glaðvær og
gjamt að horfa á bjartari og betri
hliðamar bæði á mönnum og mál-
efnum.
Þrátt fyrir annir og erfiði í dag-
legu lífi og vanheilsu er á hana
sótti einkum hin síðari ár var hún
alltaf jafn jákvæð og gefandi. Hún
eignaðist því marga vini er áttu
með henni ánægju- og gleðistundir.
Mann sinn missti Guðrún árið
1975. Þá vom bömin uppkomin og
flest farin að heiman.
Síðustu árin á.Ytri-Á var Guðrún
þar með Siguijóni syni sínum, sem
stundaði sjóinn, svo að oft var hún
ein, einkum þó að vetrinum.
Eftir að Jóhann bróðir Guðrúnar
flutti til Reykjavíkur kom hann flest
sumur og dvaldi nokkrar vikur hjá
systur sinni á Ytri-Á.
Þau systkinin vom afar samrýnd
og þessar samvemstundir þeirra á
sumrin veittu þeim báðum mikla
ánægju.
Haustið 1985 fór Guðrún alfarin
frá Ytri-Á, en nokkur næstu ár þar
á undan hafði hún einungis verið
þar á sumrin, en hjá bömum sínum
á vetmm.
Eftir brottflutninginn frá Ytri-Á
dvaldist Guðrún í fyrstu hjá dætmm
sínum, en frá vorinu 1986 var hún
á sjúkradeild dvalarheimilisins
Hombrekku.
í herbergið hennar þar komu
margir. Vistmenn og aðrir leituðu
á fund Guðrúnar. Þar var sama
hlýjan, uppörvunin og geðprýðin og
áður, þótt kraftamir væm þrotnir
og heilsan búin.
En nú sækir enginn lengur styrk,
umhyggju eða uppörvun til Guðrún-
ar Siguijónsdóttur. Hún lést 28.
mars sl.
Húsmóðirin frá Ytri-Á, sem þrátt
fyrir kröpp kjör ól upp 9 böm,
hjúkraði gamalmennum og veitti
gestum og gangandi andlega og
líkamlega aðhlynningu, er nú horfm
yfír móðuna miklu. Bærinn hennar
á ströndinni við nyrsta haf er nú
auður og yfirgefinn. Árvökul augu
eiginkonunnar og móðurinnar sem
eitt sinn fylgdust úr eldhúsglugg-
anum með ferðum báta um ijörðinn
í misjöfnum veðmm em endanlega
lokuð í svefninum langa.
Þökk sé henni fyrir öll hennar
góðu verk og Guð blessi minningu
frænku minnar góðu.
Hreinn Bernharðsson
Guðrún fæddist á Móafelli í Fljót-
um 1. apríl 1905. Á sautjánda ári
fluttist hún að Ytri-Á í Ólafsfírði
sem vinnukona og árið 1926 giftist
hún Antoni Baldvini Bjömssyni frá
Ytri-Á.
Þau hófu búskap á Ytri-Á og
einnig stundaði Anton sjóinn eins
og algengt var þá því að lífsbarátt-
an var hörð í þá daga.
Þau Anton og Guðrún eignuðust
10 böm og em 9 þeirra á lífí. Þau
em: Ármann, kvæntur Önnu Jóns-
dóttur, Konráð, kvæntur Brynhildi
Einarsdóttur, Helgi, kvæntur Júlíu
Hannesdóttur, Kristín, gift Jóhanni
Alexanderssyni, Gísli, kvæntur
Guðrúnu Hannesdóttur, Siguijón,
kvæntur Sesselju Friðriksdóttur,
Matthildur, gift Jóni Sigurðssyni,
Ingibjörg, gift Ingimar Númasyni,
Hilmar, kvæntur Helgu Guðnadótt-
ur. Einn dreng misstu þau er hann
var á 4. ári og hét hann Siguijón.
Árið 1953 var ég þeirrar gæfu
aðnjótandi að tengjast þessari
elskulegu íjölskyldu ög þá eignaðist
ég móður í annað sinn, því 8 ára
missti ég móður mína.
Mér er það minnisstætt, þegar
ég kom þama í fyrsta skipti ungur
og feiminn inn í þennan stóra hóp.
En feimnin var fljót að fara af
mér, því að mér var strax tekið sem
einum úr fjölskyldunni.
Eg gleymi því heldur aldrei, þeg-
ar við vomm að koma norður á
sumrin í sumarfríinu. Þá var venju-
lega beðið vjð suðurgluggann á
Ytri-Á og fylgst með komu okkar.
Þegar við komum upp á Lág-
heiðina, þá sást út í Ytri-Á og þá
hrópuðu dætur okkar hátt: „Þama
er ömmuhús, þama er ömmuhús."
Og alltaf jókst spennan eftir því sem
nær dró og þegar í hlaðið kom stóðu
allir úti. Um leið og stansað var
þeyttust bílhurðirnar upp, dætumar
þustu út og beint í fangið á afa og
ömmu. Og þvílíkir fagnaðarfundir.
Síðan var farið inn og þar beið
okkar hlaðið borð af dýrindis krás-
um eins og venjulega þegar við
vomm að koma.
Það var reyndar sama hver kom.
Enginn fór án þess að þiggja eitt-
hvað því að það var yndi Guðrúnar
að gefa og gleðja aðra. Annarri
eins gestrisni hef ég ekki kynnst
annars staðar. Á sumrin var þetta
eins og á hóteli, sérstaklega um
helgar. Oft vom 20 til 30 manns í
mat. Eina helgina þegar fólk kom
og fór til beija þá dmkku um 60
manns kaffi með lummum og öðm
heimabökuðu brauði. Alltaf var nóg
til og lummumar hennar ömmu
vom vinsælastar sögðu bömin og
við hin líka. Þegar hún bakaði
lummur hafði hún varla við. Þá
ljómaði tengdamamma. Hún var
ekki að kvarta.
Eins og ég gat um að framan
var það mesta yndi og ánægja
Guðrúnar að gleðja aðra og hugsa
um velferð bama sinna, tengda-
barna og bamabama.
Guðrún dvaldi einu sinni hjá okk-
ur í tæpa fimm mánuði og það vom
þeir dýrlegustu mánuðir sem ég
man. Það var margt sem ég lærði
og kynntist þá, því að við röbbuðum
mikið saman.
Guðrún missti mann sinn í apríl
1975. Eftir það bjó hún með Sigur-
jóni syni sínum í 6 ár. Upp frá því
dvaldi hún hjá bömum sínum á
vetuma en var á Ytri-Á á sumrin.
Guðrún gekk ekki heil til skógar
síðastliðin 34 ár. Aldrei heyrðist
hún kvarta, þótt enginn dagur liði
án þess að hún fyndi til.
Síðastliðin tvö ár dvaldi Guðrún
í Hornbrekku í Ólafsfirði og þar
lést hún 28. mars sl.
Það er mikill söknuður í bijósti
okkar allra við fráfall Guðrúnar
tengdamömmu, en við vitum að
henni líður vel núna, því að hún er
vel hjá Guði geymd.
Far þú í friði.
Friður Guðs þig blessi.
Hafðuþökkfyriralltogallt. (V.Br.)
Jóhann Alexandersson
RITVÉLAR
REIKNIVÉLAR
PRENTARAR
TÖLVU HÚSGÖG N
lxíviku
FLUGLEIÐIR
-fyrirþíg-
TRYGGÐU GÆÐIN
-TAKTÁ KODAK...
STIGHRNIR
ERU LETTIR OG
Ef þú þcuft að
flýja mús
eða setja upp Ijós.
Stendur Beldray stiginn
stöðugur fyrir þig.