Morgunblaðið - 14.04.1988, Side 16

-16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. APRÍL 1988
Góðar fréttir
Einn þekktasti málari Frakka
er væntanlegur til landsins á næst-
unni, og verður opnuð sýning á
grafískum verkum hans í Lista-
safni íslands þann 16. apríl. Lista-
maður þessi er- hinn heimskunni
abstrakt málari Pierre Soulages,
en verk hans hafa farið sigurför
um veröldina á undanfömum ára-
tugum. Flest málsmetandi söfn í
heimi eiga verk eftir Soulages, sem
tvímælalaust má telja í fremstu röð
núlifandi myndlistarmanna.
Soulages hefur hlotið feiknin öll
af viðurkenningum á langri starfs-
ævi. Hann hefur fengið
Rembrandt-verðlaunin, Camegie-
verðlaunin (1964), aðalverðlaunin
á tvíæringi Tókýóborgar, og svo
mætti lengi telja. Hann er meðlim-
ur í heiðursfýlkingunni frönsku.
Hér er stiklað á stóru og aðeins
fátt eitt til tínt, en til þess em
þessar línur hripaðar, að fólk fái
nokkra hugmynd um, hver þessi
afburða listamaður er. Það em
sjálfsagt ekki margir hér á landi,
sem þekkja til þessa snillings, og
verður fróðlegt að kynnast við-
brögðum íslendinga við grafískum
verkum Soulages.
Það em áratugir, frá því að ég
sá í fyrsta sinn sýningu frá hendi
Soulages. Þá var hann lítt þekktur
í heimalandi sínu og átti nokkuð
erfitt uppdráttar heima fyrir, en á
erlendum vettvangi öðlaðist hann
fljótlega viðurkenningu, og nú er
svo komið, að Frakkar em öfundað-
ir af því að eiga slíkan listamann.
Soulages hefur tvær vinnustofur,
aðra í París og hina í borginni
Séte við Miðjarðarhafið. Þar hefur
hann ræktað frægan garð í ná-
grenni við vinnustofu sína, og þar
býr hann part af árinu ásamt konu
sinni, en hann er fæddur á eyjunni
Pierre Soulages
Rhodos árið 1919 og því tæplega
sjötugur að aldri.
Það er að breytast ásýnd
Reykjavíkurborgar, hvað sýningar
snertir nú seinustu árin. Verk eftir
Pablo Picasso vom sýnd á seinustu
Listahátíð, nú er sýning á verkum
Soulages i burðarliðnum, ekki er
langt í að verk eftir Chagall verði
hér á sýningu, nýlega var hér á
ferð sýning á verkum Danans He-
emps, og svo em konstrúktívistar
á Norðurlöndum væntanlegir á
næstunni.
Að mínu áliti er gríðarlegur
fengur í að fá sýningu á verkum
Soulages til landsins, og Listasafni
íslands er það mikill heiður að
hýsa sýningu. Vonandi verða þess-
ar línur til að velq'a athygli á hinum
gagnmerka listamanni og snillingi
hins svarta forms, eins og hann
hefur verið kallaður á stundum.
Málverk og teikningar
Myndlist
Valtýr Pétursson
Björg Þorsteinsdóttir hefur hing-
að til verið einna þekktust fyrir
grafíkverk sín, og á því sviði er
hún í fremstu víglínu. Nú hefur
hún haslað sér völl innan málverks-
ins. Sýning hennar á málverkum
og teikningum í Norræna húsinu
skipar henni á bekk með fullgildum
máJumm, og það fer ekki milli
mála, að á undanfömum ámm hef-
ur henni tekizt að ná sterkum tök-
um á sjálfu málverkinu. Auðvitað
hefur grafískt uppeldi Bjargar
komið henni að góðu gagni, og sér
þess vissulega stað í þeim verkum,
sem hún sýnir.
Öll stærri verk Bjargar em unn-
in I akrýl-litum á striga, en hún
sýnir einnig að sinni mikið af þurrk-
rítarmyndum og myndum úr
olíukrít. Á stundum bregður hún
fyrir sig krít og kolum og að
minnsta kosti tvær myndir em
gerðar í vatnslitum. Af þessu má
sjá, að vinnubrögðin em næsta fjöl-
breytileg, og oft á tíðum liggur
nærri að tengja þau grafískri
reynslu Bjargar. Þetta sýnir, að
ekkert er gripið ú lausu lofti og
að hér sýnir Björg vissa þróun frá
einni aðferð til annarrar. Málverkið
er að mínum dómi miklu kröfuharð-
ara en svartlistin, og mikil átök em
nauðsynleg til að ná vemlegum
árangri í þeirri myndgerð. Þetta
virðist hafa tekist með ágætum hjá
Björgu, og hefur hún síður en svo
valið auðveldustu leiðina. Björg
sýnir sterka myndbyggingu í ab-
strakt formi, sem bæði útheimtir
þroskaða litameðferð og einbeitni.
Þessi verk Bjargar em öll miklu
meira abstrakt í eðli sínu en fyrri
verk hennár, og gott vald hennar
yfír viðfangsefninu birtist í árangr-
inum. Það er engin spuming, að
abstrakt myndbygging útheimtir
miklu samofnari form og litameð-
ferð en þegar fígúratívt er unnið.
Þetta virðist Björg hafa gert sér
ljóst, og árangur hennar er eftir
því.
Ekki ætla ég hér að gera grein-
armun á verkum Bjargar eftir þeim
ólíku efnum, sem hún vinnur úr.
Það er auðvitað mögulegt, en slík
kmfning yrði aðeins að langloku.
Flest ef ekki öll þessi verk em í
líkum gæðaflokki að mínu mati og
skila boðskap sínum ágætlega. En
sjón er sögu ríkari og þeir, sem
áhuga hafa á góðri myndlist, ættu
ekki að láta þessa sýningu fram
hjá sér fara. Það em tæpir fimm
tugir verka á þessari sýningu, og
öll em verkin eftirtektarverð.
Merkileg sýning, sem óhætt er að
óska listakonunni til hamingju með.
Elías B. í Gallerí Borg
Elías B. Halldórsson hefur ekki
setið auðum höndum, síðan hann
flutti hingað suður frá Sauðár-
króki. Hann hefur haldið þtjár, ef
ekki §órar sýningar á stuttum
tíma, þegar miðað er við það, sem
í eina tíð var, og sjálfsagt þótti,
að listamenn eyddu fjórum árum í
að undirbúa sýningu hér í borg.
Nú er öldin önnur, eins og sjá má
af þeim hraða sem kominn er í
sýningarhald. Menn sýna oftar og
í minni sölum en áður tíðkaðist,
og umsetning á þessu sviði er orð-
in örari.
Það em olíumálverk á striga,
sem Elías sýnir á sýningu sinni í
Gallerí Borg þessa dagana, og öll
sverja þau sig í ætt við höfund sinn.
Það er nokkuð síðan Elías tileink-
aði sér mjög persónulegan stíl, sem
einkennist af ömggri pensilskrift
og litameðferð fyrst og fremst. Á
þessari sýningu em bæði abstrakt-
myndir og nokkrar landslagsmynd-
ir, og má greinilega sjá sömu við-
brögð, hvort heldur fyrirmyndir em
úr íslenzkri náttúm eða óhlutkennd
viðfangsefni hafa orðið vaki að
gerð málverksins. Stærðir em með-
færilegar, ef svo mætti til orða
taka, ekkert rosastórt og ekkert í
frímerkjastærð. Það er sérlega
ferskur blær yfir þessum verkum
og enda þótt þykkt sé málað og
mikið unnið, er hvergi gengið á
kraft litarins, og ég man ekki eftir
að hafa séð meiri átök í verkum
EHasar áður, og hef ég þó fylgzt
all vel með framvindu mála hjá
Elíasi seinustu árin.
Tuttugu og fjögur verk em á
þessari sýningu og sóma sér vel í *
því umhverfi, sem þeim er búið.
Svo samstæð er þessi sýning, að
það hvarflar að manni, að Elías
hafi vandað val sitt sérlega að sinni
og verið harður í dómum um eigin
verk. Það er skemmtilegt að líta
inn á sýningu Elfasar, og hann á
heiður skilið fyrir málverkin.
Bakkar og skálar
Þessar línur em því miður nokk-
uð síðbúnar, þar sem sýning þeirri
á keramík, sem hér er um fjallað,
verður lokið í Gallerí List er grein
þessi birtist, en af óviðráðanlegum
ástæðum var ekki unnt að koma
þessu skrifi á prent fyrr.
Það vom þau Eydís Líðvíksdótt-
ir og Daði Harðarson, sem í sam-
einingu unnu þá hluti, sem sýndir
vom í Gallerí List, en þau reka
Ásleir- smiðjuna og Keramik
Stúdíó í Mosfellsbæ. Þama á sýn-
ingunni vom um fimm tugir gripa,
mest bakkar og skálar, en einnig
nokkrir aðrir hlurir, svo sem egg,
flaðrir og strá. Skálamar vom allar
unnar af Daða og bakkamir af
Eydísi. Þessir bakkar em ætlaðir
til að hanga á veggjum og em
teikningar í léttum tónum einkenn-
andi í gerð þeirra. Sjálft formið er
dálítið óreglulegt og minnir einna
helzt á bylgjóttan pappa. Þetta em
að mínu mati eigulegir hlutir, nokk-
uð sérstæðir og sjaldséðir hér á
landi.
Skálamar, sem Daði hefur unnið
að mestu, em hversdagslegri í
forminu en bakkar Eydísar og
málaðar í mjög ljúfum litum, og
ég held, að um þær megi segja,
að þær séu aðlaðandi og yfirlætis-
lausar. Penslar og fjaðrir em einn-
ig að mestu verk Daða, en annað-
á þessari sýningu mun vera unnið
í sameiningu af leirlistafólkinu. Það
hefur orðið mikil vakning í leirmu-
nagerð hér á landi á undanfömum
ámm, og margir em nú starfandi
í þessari listgrein. Ég er það gam-
all í hettunni, að ég man þá tíð,
er Guðmundur heitinn í Miðdal var
einn á báti í þessari listgrein. Hann
var brautryðjandi á þessu sviði, og
er margt enn í fullu gildi frá hans
hendi.
Fleira hef ég ekki um þessa sýn-
ingu að segja að sinni, nema hvað
henni verður lokið, eins og áður
segir, þegar þessar línur birtast.
Ökuþór á Sel-
fossi samdi
GELHARD GRÆJUR
SAMNINGAR tókust í deilu
Vörubílstjórafélagains Ökuþórs
á Selfossi og vinnuveitenda hjá
ríkissáttasemjara um klukkan
3:30 á aðfarnótt þriðjudags,
eftir tæplega 12 tíma viðræðu-
lotu.
Tryggvi Ágústsson, formaður
Ökuþórs, sagði að í samningnum
væri gert ráð fyrir sömu áfanga-
hækkunum og í Akureyrarsamn-
ingunum og uppsetning launalið-
arins væri svipuð og í sérkjara-
samning Mjólkursamsölunnar og
Dagsbrúnar, sem hann sagði vera
gjörbreytingu á launauppbygg-
ingji hjá félagsmönnum Okuþórs.
í Okuþór eru um 40 félagar, en
stærsti hluti þeirra vinnur hjá
Mjólkubúi Flóamanna.