Morgunblaðið - 14.04.1988, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. APRÍL 1988
33
Morgunblaðið/Þorkell
Minni báturinn á myndinni sýnir staðinn þar sem flugvélin hrapaði í
sjóinn í beinni stefnu á Reyýavíkurflugvöll.
cerjafirði snemma i gærmorgun.
Morgunblaðið/ Ragnar Axelsson
Flak Piper-vélarinnar híft um
borð í Goðann i gær.
Björgunarsveit Ingólfs notar neyðarsímann.
Miðaldaeinveldi sem nú
rekur hjálparstofnanir
Þijátíu og sex fulltrúar settust á rökstóla 8. apríl síðastliðinn í Róm
til þess að kjósa leiðtoga sem framfylgja á veraldlegum skyldum
ríkis sem ekki er til lengur. Það eru riddarar Möltureglunnar sem
völdu nýjan stórmeistara til að stýra reglunni svo þeir geti upp-
fyllt heit sín um að þjóna sjúkum eins og þeir hafa gert frá þvi
reglan var stofnuð fyrir niu öldum.
Þessir 36 Iqormenn, sem allir
hafa blátt blóð í æðum, voru
lokaðir inni í tumherbergi í Villa
Magistrale, sem stendur efst á
einni af sjö hæðum Rómar, þar til
þeir höfðu valið nýjan stórmeistara
reglunnar. Kjörmennimir em full-
trúar um 12.000 Mölturiddara
víðsvegar um heim. Þeir völdu leið-
toga úr hópi 22 manna sem höfðu
uppfyllt skilyrði um óflekkað
mannorð og gengist undir heit fá-
tæktar, hreinlifis og hlýðni, skilyrði
sem stórmeistari Mölturiddara
verður að uppfylla. Einnig verður
stórmeistari að geta sannað að
hann sé af aðalsættum bæði í móð-
ur- og föðurætt og að engin blóð-
blöndun utan aðalsætta hafí orðið
síðustu 200 árin.
Kjörmennimir komust að niður-
stöðu eftir tæpa þtjá sólarhringa.
Fyrir valinu varð Fra Andrew
Bertie, skoskur aðalsmaður sem er
skyldur Elísabetu Englandsdrottn-
ingu. Nú þegar kjörmennimir hafa
valið nýjan stórmeistara verður
Jóhannes Páll páfi annar að stað-
festa ákvörðunina. Hafi hinn nýi
leiðtogi gerst munkur fyrir innan
við fimm ámm, eða 10 ámm ef
hann er yngri en 50 ára, verður
hann að fá sérstakt leyfí páfa til
að taka við embætti stórmeistara.
Fra Andrew Bertie nýkjörinn
stórmeistari Möltureglunnar.
Leggja þjáðum lið
Þó riddaramir skarti hátignar-
legum titlum og klæðist skart-
búningum við hátíðleg tækifæri
fer aðalstarf reglunnar fram víða
um heim þar sem þeir leggja lið
þurfandi og þjáðum. Reglan hjálp-
ar nauðstöddum á svæðum þar
sem hörmungar hafa dunið yfír
íbúana og á ófriðarsvæðum. Til
dæmis reka þeir tíu hjúkmnar-
miðstöðvar í Líbanon og stjóma
öflugu hjálparstarfi víða í Suður-
Ameríku.
Reglan og alþjóðleg samtök,
sem starfa í tengslum við hana,
eiga og reka yfir 200 sjúkrahús
í um 90 löndum. Með því að afla
þekkingar og fjár koma riddaram-
ir til hjálpar holdsveikum, bjarga
munaðarlausum og aðstoða við
menntun hjúkmnarfólks til starfa
í vanþróuðum löndum.
Riddarar Möltureglunar hafa
verið í fréttum í Frakklandi að
undanfömu vegna fyrirætlana um
að selja verðmætt málverk til að
standa straum af kostnaði við
byggingu sjúkrahúss fyrir fatlaða
í París. Góðgerðarstofnun sem
reglan rekur og kallast Oeuvres
Hospitaliéres Francaise ætlar að
selja eitt af frægustu verkum
franska sautjándualdar málarans
Georges de la Tour, sem hún fékk
í arf frá einum riddaranna. Yfir-
menn Louvre-safnsins hafa farið
þess á leit við frönsku þjóðina að
hún safni fé til að kaupa málverk-
ið, sem metið er á um 220 milljón-
ir íslenskar krónur, til að koma í
veg fyrir að verkið verði selt til
Bandaríkjanna. Talsmaður góð-
gerðarstofnunarinnar sagði að féð
ætti að nota til að reisa sjúkrahús
fyrir fatlaða í París í minningu
þess að franski mur.kurinn Friar
Gerard stofnaði sjúkrahús fyrir
særða pílagríma í Jerúsalem á
elleftu öld. Nokkrir þeirra kross-
fara sem fengu aðhlynningu á
þessu sjúkrahúsi stofnuðu síðar
Jóhannesarregluna í Jerúsalem
sem flutti til Möltu á sextándu
öld. Þeir sem vígjast inn í Jóhann-
esarreglu greiða enn í dag „að-
gangseyri" til að minna á upp-
hæðina sem krossfararnir greiddu
til að komast til Jerúsalem.
Fengu Möltu að gjöf
árið 1530
Undir lok krossferðanna árið
1272 hörfuðu riddarar úr Jóhann-
esarreglunni til Kýpur, þaðan sem
þeir fóru árið 1309 til eyjarinnar
Rhodos, sem þeir stjómuðu eins
og sjálfstæðu ríki, þar til Tyrkir
hröktu þá frá völdum 1. janúar
1523 eftir langt umsátur. Árið
1530 gaf Karl 5. Spánarkonungur
og keisari Hins heilaga rómverska
keisaradæmis riddurunum Möltu
þar sem þeir settu á fót eitt besta
sjúkrahús í heimi á þessum tíma.
Þeir endurreistu flota sinn og
börðust við Tyrki sem margsinnis
reyndu að hrekja þá frá eyjunni.
Möltureglan hefur verið án
stórmeistara síðan í janúar, þegar
Angelo de Mojano di Cologna lést.
Hann var yfirmaður Mölturiddara
í 25 ár. Riddaramir halda í heiðri
venjur og starfa eins og reglan
væri einveldi á miðöldum en þeir
hafa ekki átt heimaland síðan
Napóleon hertók Möltu árið 1798
og batt þar með enda á 268 ára
yfirráð þeirra yfir eyjunni.
Eftir að Napóleon hrakti þá frá
Möltu fluttu útlagamir höfuð-
stöðvar reglunnar til Pétursborg-
ar og þaðan til Messínu og Kat-
aníu á Sikiley. Síðar flutti reglan
til Ferrara á Norður-Ítalíu áður
en riddaramir fluttu aðsetur sitt
til Rómar árið 1834, þar sem
Möltureglan hefur haft höfuð-
stöðvar síðan.
Fyrr á tímum gátu aðeins að-
alsmenn gengið í regluna, fyrir
utan einstaka almúgamann sem
sýnt hafði hugrekki og frækilega
frammistöðu í bardögum. Þó enn
sé blátt blóð í æðum flestra Möltu-
riddara í Evrópu er slíkt skilyrði
ekki sett um aðild að nýjum sam-
starfsfyrirtækjum reglunnar í
Bandaríkjunum og víðar.
Sérstakt lög'sagnar-
umdæmi í Róm
Frá því á árinu 1312 á reglan
höll á Via Condotti í Róm og stór-
hýsið Villa Magistrale á Avent-
ine-hæð sem er arfur frá látnum
riddurum. Eignimar eru utan lög-
sagnar ítalskra yfirvalda eins og
Vatikanið hinum megin Tíber-
árinnar. Rétt eins og þeir stjómi
enn sjálfstæðu ríki og landi á
Möltureglan opinbera sendimenn
í 50 þjóðlöndum. Bifreiðir regl-
unnar bera sérstök skrásetningar-
númer og hún prentar frímerki,
slær mynt og gefur út vegabréf.
Talsmenn reglunnar segja ridd-
arana vera kaþólska úrvalsmenn
og strangar reglur gildi um val á
þeim. Nýliðum er sagt að það að
bera áttaarma Möltukrossinn séu
ekki forréttindi heldur sönnun
þess að þeir séu skuldbundnir til
að þjóna hinum sjúku og stuðla
að manngæsku.
Höfundur starfar sem blaða-
maður hjá Intemational Her-
ald Tribune.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir BARRY JAMES
Reuter
Félagar rómversk-kaþólsku Mölturiddara-reglunnar við upphaf fundarins 8. apríl síðastliðinn, þar
sem kjörmennirnir 36 völdu nýjan stórmeistara. Fundurinn, sem stóð á þriðja sólarhring, fór fram
í Villa Magistrale sem stendur á Aventine-hæðinni í Róm.
Mölturiddarar lqósa nýjan stórmeistara: