Morgunblaðið - 14.04.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. APRÍL 1988
EVRÓPUFERÐIR bjóða upp á 63 gististaði víðsvegar
um Portúgal í sumar. Flogið er í gegnum London á
mánudögum og miðvikudögum í hverri viku til hinna
ýmsu áfangastaða í Portúgal.
evrópuferðir
Klapparstíg 25-27 101 Reykjavík s 628181
Simar 35408 og 83033
UTHVERFI
Armúli o.fl.
Síðumúli o.fl.
Sæviðarsund, hærri tölur
JttargnttMðMli
Forskólabarn
— Framtíðarmaður
eftir Selmu Dóru
Þorsteinsdóttur
Dagana 14.—16. apríl gengst
Fóstrufélag íslands fyrir ráðstefnu
um uppeldi og menntun forskóla-
bama. Ráðstefnan er öllum opin.
Fluttir verða fyrirlestrar um hin
ólíku efni er varða þema ráðstefn-
unnar. Markmiðið er að gefa al-
menningi tækifæri til að skiptast á
skoðunum um uppeidi og menntun
forskólabama og ræða hvert stefnir
í þeim málum. Tilefni skrifa minna
hér er einmitt þessi ráðstefna og
vil ég ræða hlutverk og skyldui
dagvistarheimilanna við yngstu
þegna landsins.
Breytt þjóðfélag
Mikið hefur verið rætt og ritað
um þær breytingar sem átt hafa
sér stað á íslensku þjóðfélagi. Öllum
er ljóst að við lifum í síbreytilegu
þjóðfélagi þar sem hugmyndir okk-
ar um framtíðina taka stöðugum
breytingum. Þetta óstöðuga nútíma
samfélag er andstæðan við þann
tíma er íslensk böm vissu til hvers
var ætlast af þeim og hvaða framtíð
beið þeirra.
Þjóðfélagsbreytingamar fela
einnig það f sér að mikill meirihluti
foreldra vinnur nú utan heimilisins
allan daginn eða hluta úr degi. All-
ar þessar breytingar og margar
aðrar hafa orðið til þess að umönnu
og velferð forskólabama er ekki
Iengur bar á ábyrgð fjölskyldunnar
eins og áður var, heldur hafa utan-
aðkomandi aðilar komið inn í mynd-
ina. Þar með hafa m.a. dagvistar-
heimilin í auknum mæli tekið við
ákveðnum þáttum uppeldis og
kennslu forskólabama er sinnt var
einvörðungu af fjölskyldunni.
Þegar ég segi að dagvistarheimil-
in hafí í auknum mæli tekið við
hlutverki fjölskyldunnar má ekki
skilja orð mín svo að dagvistar-
heimili nútímans komi nú í stað fjöl-
skyldunnar. Einungis er hér um að
ræða ákveðna verkaskiptingu á
milli þessara tveggja heima eða
íverustaða bamsins.
í foreldrauppeldinu er gg verður
ávallt dýrmætasti homsteinninn
lagður í uppeldi sérhvers bams.
Menntun forskólabarna
í skýrslu um menntastefnu á ís-
landi, sem gerð var af Efnahags-
og framfarastofnuninni í París
(OECD) að tilstuðlan þáverandi
menntamálaráðherra, Ragnhildar
Helgadóttur, og út kom á síðast-
liðnu ári segir: „Framtíðarstaða ís-
lands mun ráðast af því hvemig
þjóðin er menntuð."
Þama er það fullyrt að framtíð
þjóðarinnar byggist á því með hvaða
hætti staðið verður að menntunar-
málum í landinu. íslendingar hafa
haldið því fram að sjálfstæði og
menntun séu nátengd fyrirbæri og
að mennt sé því máttur. Hins vegar
hefur verið litið svo á að menntun
einstaklingsins heflist ekki fyrr en
við vissan aldur, áður 13—14 ára
aldur, nú við 6—7 ára aldur. Þekk-
ing innan uppeldis- og sálarfræði
hefur fleygt fram.
Bemskan er af flestum í dag við-
urkennd sem mikilvægasta tímabil
í lífi sérhvers manns og eru flestir
sammála um að lengi býr að fyrstu
gerð. Ekkert þjóðfélag hefur efni á
að kasta til hendinni þegar um er
að ræða uppeldi og menntun for-
skólabama. Þar er ekki einungis
um að ræða framtíð einstaklingsins
heldur og þjóðfélagsins alls.
í fjölskyldugerð nútímans er al-
gengt að í hverri fjölskyldu séu 2—3
böm og oft mikiil aldursmunur á
milii baraanna. Áður voru yfírleitt
5—7 böm og þaðan af fleiri. Þetta
þýðir að félagsleg samskipti í
slíkum íjölskyldum hafa verið önnur
en í §ölskyldu nútímans.
Maðurinn er félagsvera og til að
jákvæð félagshæfing geti átt sér
stað er bömunum nauðsyn á að
vera samvistum við jafningja jafnt
sem fullorðna.
Þeir fræðimenn sem nú reyna
að sjá inn í framtíðina fullyrða að
framtíðarmenntun felist fyrst og
fremst í því að móta virka og skap-
andi einstaklinga með sjálfstæða
hugsun og umfram allt með sam-
vinnuhæfileika. Einnig að einstakl-
ingar framtíðarinnar þurfi að ráða
yfir víðtækari athafnafæmi og að
þessi menntun verði ekki síður þýð-
ingarmikil í þjóðfélagi framtíðar-
Selma Dóra Þorsteinsdóttir
„Eitt af grundvallar
verkefnum dagvistar-
heimila er að stuðla að
þvi að börnin okkar
rofni ekki úr tengslum
við menningararfleifð
sína. Kennsla er lýtur
að menningu og þjóð-
félagi er og á að vera
í höndum dagvistar-
heimilanna.“
innar en hin formlega fræðsla. Þessi
fæmi verður að þróa í samspili
bama á milli og þennan grunn þarf
að ieggja strax á unga aldri. Dag-
vistarheimilin taka því þátt í að
leggja grunninn að manni framtíð-
arinnar og eru þeir uppeldisstaðir
sem geta gefið bömunum mögu-
leika á fjölbreyttum vinahóp og fjöl-
breytileika í verkefnavali, undir
leiðsögn sérmenntaðs starfsfólks.
Menningararfleifð
ogmálrækt
Eitt af grandvallarverkefnum
dagvistarheimila er að stuðla að því
Amma fer ekki á spássíuna
OpiðbréftiIFIH
eftirHerdísi
Hallvarðsdóttur
Á fögrum degi fyrir skemmstu
datt inn um bréfalúguna hjá mér
tímarit Félags fslenskra tónlistar-
manna, Tónamál — og sjá, inn í
því var eyðublað. Það var til út-
fyllingar fyrir tónlistarmenn lands-
■ins, svo að þeir verði allir skráðir
skilmerkilega í tónlistarmannatal
sem FÍH hyggst gefa út innan
skamms.
Mér fannst framtakið gott, og
renndi nú augunum yfir liðina —
já, nafn móður og föður, nafn föður-
foður og móðurföður — hvað var
nú þetta? Átti þá hvorug amma
mín erindi f ritið en báðir afamir?
Hugsa sér, og af þeim fjóram, bless-
uð sé minning þeirra, voru það nú
einmitt þær sem voru tónlistariðk-
endur en ekki þeir!
Ég fór að hugsa.
FIH, sem er félag listamanna,
útbýr eyðublað í anda gamla (?)
karlasamfélagsins, þess hins sama
og gerði konum nær ókleift að
starfa við listir f hundruð ára og
gnæfir enn að nokkru leyti yfir
höfði hverrar konu sem vill helga
sig listagyðjunni, semja tónverk,
ritverk, ljóð, mála málverk, gera
skissur eða skúlptúra. Eyðublaðið
sýnir okkur, svart á hvítu, hversu
ofurgrunnt er á þvi lífsviðhorfí sem
rænt hefur okkur öllu því sem kven-
kyns listamannsefni fyrri tíma
komu ekki frá sér í gegnum aldim-
ar, því þeim var svo þröngur stakk-
ur skorinn í hinu afmarkaða hlut-
verki sínu. Sérhvert hliðarspor út
fyrir svið hlýðnu dótturinnar, góðu
eiginkonunnar eða fómfúsu móður-
innar var höfuðsynd. Þetta ómann-
úðlega sjónarmið rændi okkur ekki
aðeins verkunum sem þær gerðu
ekki, heldur rændi það einnig flest-
ar þeirra fáu kvenna sem samt
þorðu möguleikunum á því að eign-
ast flölskyldu. Þeirri konu sem
dirfðist að bijóta óskrifuð lög karla-
samfélagsins með því að þjóna lista-
gyðjunni var gert afskaplega erfitt
fyrir. Karlmaður sem ákvað að ger-
ast listamaður skipti einfaldlega um
starf. En kona sem vildi taka sömu
ákvörðun horfði fram á ótrúlega
mikla erfíðleika. Væri hún gift var
spurt hvemig hún gæti vanrækt
svona fjölskyldu sína. En kysi hún
einlífi til að fá vinnufrið var hún
þar með sett skör lægra en hinar
sem tókst tilætlað hlutverk á hend-
ur og var jafnvel talin hættuleg,
því hún gat espað kynsystur sfnar
til mótþróa og þar með vegið að
rótum karlasamfélagsins. Sjáið þið
ekki? Og þótt öldin sé önnur nú
eimir enn eftir af þessari gráu fom-
eskju, eins og umrætt eyðublað
staðfestir.
Af ofangreindu má ljóst vera að
Herdís Hallvarðsdóttir
„Ég bið hér með stjórn
félagsins að huga að þvi
að með svona þanka-
gangi viðheldur hún
þessu gamla lífsvið-
horfi sem er sannkall-
aður ógnvaldur kven-
listamannsins.“