Morgunblaðið - 19.04.1988, Page 39

Morgunblaðið - 19.04.1988, Page 39
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. APRÍL 1988 39 Eyjólfur Konráð Jónsson „Sjálfstæðisflokkurinn er í miklum vanda. Ef hann lætur enn neyða sig til að hverfa frá skoðunum flokks- manna og markaðri stefnu, eins og gerðist sl. haust, hlýtur það að leiða til stórfelldra vandræða innan flokks og utan, enda „stjórnar- stefnan“ þá endanlega gengin sér til hóðar.“ fastari tökum, þ.e.a.s. herða enn á „aðgerðum" og „ aðhaldi" — með öðrum orðum að efla enn þá óskyn- samlegu kollsteypu sem kunngerð var 10. október og kveikti kaup- æði, meiri ríkissjóðshalla og óða- verðbólgu. Og ekki láta kratar á sér standa þegar stjómljmdið ber á góma og eru þeir þegar famir að gæla við nýja skatta og minni pen- inga í eigu almennings og atvinnu- vega. Gott ef þeir efna ekki bráðum til samkeppni um hugsanlega skatta og fiöimlegar nafngiftir. Sjálfstæðisflokkurinn er í mikl- um vanda. Ef hann lætur enn neyða sig til að hverfa frá skoðunum flokksmanna og markaðri stefnu, eins og gerðist sl. haust, hlýtur það að leiða til stórfelldra vandraeða innan flokks og utan, enda „stjóm- arstefnan" þá endanlega gengin sér til húðar. Þetta tel ég mér skylt að segja nú þegar, því að aðrar leiðir eru ekki einungis færar heldur augljós- ar, ef menn hætta að láta stjómast af tölvuútreikningum sem sýna bara annan dálkinn. Mannleg við- brögð reikna tölvumar ekki þótt kerfiskratar og framsóknarmenn haldi sig skilja þau — eða varðar þá kannski ekkert um þau. „(Og allt með glöðu geði er gjaman sett að veði)! Höfundur er aiþingiamaður Sjálf- atæðiaflokks fyrir Reykjavíkur- kjördæmi. Gangtruflanir í flugvél: Lending undirbúin á Suðurlandsvegi MINNSTU munaði að flugmaður lítillar flugvélar þyrfti að lenda henni á Suðurlandsvegi við Sandskeið síðdegis á sunnudag vegna vélartruflana. Lögreglan í Reykjavík gerði ráðstafanir tíl þess að loka veginum, en tíl þess kom þó ekki þar sem hreyfiU flugvélar- innar tók við sér á ný og flugmaðurinn lenti heUu og höldnu á ReýkjavikurflugveUi. „Þetta var ekkert mál, svona álíka og ef það hefði sprungið dekk á bíl hjá gamalli konu,“ sagði Eirík- ur Haraldsson, flugmaður vélar- innar. „Ég var á sveimi við Sand- skeið þegar mótorinn fór að hiksta, en hann drap þó aldrei alveg á sér. Ég ætlaði að lenda á Sand- skeiðsvellinum, en það var ófært vegna snjóa, og ég fékk þá ábend- ingu frá flugtuminum um að lenda á veginum ef mótorinn tæki ekki við sér aftur. Það gerði hann þó sem betur fór, líklega var þetta aðeins smávægileg ísing.“ Eiríkur sagðist hafa verið salla- rólegur allan tímann og aldrei haldið sig í verulegri hættu. „Þetta eru viðbrögð, sem okkur eru kennd í flugnáminu, að halda rónni og gera hlutina rétt,“ sagði hann. Hjá lögreglunni í Reykjavík fengust þær upplýsingar að fjórir lögreglubílar og sjúkrabíll hefðu verið sendir að Litlu kaffistofunni við Suðurlandsveg og lögreglu- menn hefðu verið í viðbragðsstöðu að loka veginum. Ekki kom til þess og lenti flugvélin í Reykjavík rúmum tuttugu mínútum eftir að lögreglan var kölluð út. Lýsi hf.: Sjálfboðaliða leitað tU rannsókna á lýsi LÝSI hf. leitar eftir sjálfboðaliðum til að taka þátt í tilraun þar sem rannsökuð verða áhrif lýsis á vítamínbúskap. Óskað er eftir einstaklingum sem annars vegar hafa tekið ufsa- eða þorskalýsi daglega í 5-10 ár og hins vegar þeim sem ekki taka lýsi. Æskilegt er að þátttakendur séu á aldrinum 45-65 ára. Rannsókn þessi er gerð í samvinnu við háskólann í Wisconsin og með aðstoð Hjarta- vemdar. í frétt frá Lýsi hf. segir að á undanfómum árum hafi töluverð umræða átt sér stað hér á landi sem annars staðar um hollustu þorskalýsis. Rannsóknir hafí leitt í ljós að iýsi vinni gegn kransæða- og hjartasjúkdómum auk þess að hafa jákvæð áhrif á kvilla s.s. liðagigt. Það sem hafí opnað augu vísindamanna fyrir eiginleikum lýsis voru rannsóknir á fítusam- setningu þess. Lýsi innihaldi mikið magn fjölómettaðra fitusýra af svokölluðum Omega-3 flokki sem gegni mjög mikilvægu hlutverki í vömum líkamans gegn hjarta- og æðasjúkdómum. Lýsi inniheldur einnig A og D vítamín, sem eru fituleysanleg. A-vítamín er nauðsynlegt fyrir sjón og heilbrigði húðar, D-vítamín stuðlar að nýtingu kalks og fos- fórs auk þess sem það stuðlar að vexti og viðhaldi beina. En þó þessi vítamín séu nauðsynleg mannslíkamanum, geta þau verið hættuleg í of mikiu magni. Hyggst Lýsi hf. kanna frekar áhrif lýsis á vítamínbúskap með áðumefnd- um tilraunum. AF ERLENDUM VETTVANGi eftir LARS LUNDSTEN 0 Alandseyjar: Hægri flokkar mynda fyrstu pólitísku landsljórnina í ÞESSARI viku tekur fyrsta þingræðislega landstjórnin við völdum á Álandseyjum. Eyjaskeggjar hafa búið við sjálfsstjórn áratugum saman, en samkvæmt lagabreytingu, sem nú hefur öðlast gildi, er gert ráð fyrir að landstjómin verði mynduð þingræðislega. f fyrstu landstjórninni sitja fulltrúar úr þremur flokkum: hægri flokknum „Frisinnad samverkan,“ Miðflokkn- um og Frjálslynda flokknum. í stjómarandstöðu em jafnaðar- menn, græningjar og óháðir. Stjórnin er tiltölulega sterk meiri- hlutastjóra, nýtur stuðnings 22 þingmanna af 30 á landsþingi Álendinga. Landsþingið hefur umboð til að selja lög um ýmis mál sem varða Álendinga. Álensku um- ferðarlögin eru til að mynda frá- brugðin þeim finnsku. Á meginl- andinu má til dæmis aka á 60, 80, 100 eða 120 kílómetra hraða, en á Álandseyjum er hámarks- hraðinn 50, 70 eða 90 kílómetrar á klukkustund. Álenska skóla- Með brejdingunum á heima- stjómarlögunum, sem nú hafa gengið í gildi, er gert ráð fyrir að Álendingar fái aukið ákvörðunarvald og að áhrif ríkis- stjómarinnar í Helsinki minnki. Líta má á þessa eyþjóð sem litla bróður Finna, og eyjaskeggjar virðast nokkuð ánægðir með það. Fáir þeirra vilja sænsk yfirr- áð á eyjunum, og álenska sjálf- stæðishreyfingin hlaut mjög lítið fylgi í þingkosningunum í haust. Deila Svía og Finna um Alandseyjar Álendingar fengu sjálfsstjóm á þriðja áratugnum, en þá ákvað Þjóðabandalagið að Finnar skyldu halda yfirráðum á eyjunum. Éftir að Finnar hlutu sjálfstasði árið 1917 gerðu Svíar tilkall til Álandseyja og margir eyjaskeggj- ar voru hlynntir því að Álandseyj- ar yrðu hluti Svíaríkis. Þar sem Álendingar höfðu sænsku að móð- urmáli þótti þeim ekki við hæfi að þurfa að lúta jrfirráðum finn- skumælandi yfírvalda. Deilan um eyjamar olli mikilli spennu milli Finna og Svía, en rfkisstjómir þeirra féllust á að fela Þjóða- bandalaginu að úrskurða í málinu. Sumir hafa fullyrt að Álandseyja- málið sé í raun eina deilumál tveggja þjóða sem Þjóðabandalag- ið hafi getað leyst. Sérstök réttindi Alendinga í úrskurðinum var gert ráð fyr- ir að Finnar héldu yfírráðum á eyjunum, en þeim bæri hins vegar að virða rétt Álendinga til að tala eingöngu sænsku. Samkvæmt sjálfsstjómarlögunum eru Álandseyjar nú eina svæðið í Finnlandi þar sem ekki ber að mæla á finnska tungu á vegum hins opinbera. Finnskumælandi Finnum rejmist erfitt að setjast að á eyjunum, meðal annars vegna þess að böm þeirra þurfa að ganga í skóla þar sem sænska er töluð. Einnig hafa verið settar hömlur á fasteignakaup Finna á eyjunum. Álendingar fá ennfremur sjálf- krafa sérstakan „ríkisborgara- rétt“, „hemortsrátt", en aðkomu- menn þurfa að búa á eyjunum í nokkur ár og uppfylla viss skil- yrði, meðal annars tala góða sænsku, til að öðlast þar sömu réttindi. Mörgum Finnum finnst þetta bera vott um kynþáttaof- stæki, en Álendingar segjast að- eins vilja varðveita menningararf sinn. Enginn her Finnska ríkisstjómin fer með Frá landsþingi Álandseyja. utanríkismál Álendinga. Álend- ingar og Finnar sitja við sama borð að því lejrti. Einn helsti mun- urinn á Álandseyjum og Finnlandi er sá að á Álandseyjum er enginn her, og Álendingar þurfa ekki að gegna herskyldu. Ástæðuna má rekja til Krímstríðsins svokallaða, sem háð var á árunum 1853-56, þegar Finnland var sjálfsstjómar- svæði í Rússaveldi. Eftir að Finnar höfðu tapað því stríði lögðu sigur- vegaramir, þar á meðal Bretar, fram þá kröfu að enginn her jrrði á Álandseyjum. Landstjórnin var áður embættismannanefnd Álendingar eru um það bil 23.000 talsins, næstum helmingi færri en _ Færeyingar. Stjómar- hættir á Álandseyjum og Færeyj- um eru mjög líkir. Álendingar kjósa einn þingmann á þjóðþing Rnna, auk þess sem þeir kjósa fulltrúa á álenska landsþingið. Samkvæmt lögunum sem nú öðl- ast gildi verður landstjómin að njóta stuðnings meirihluta á landsþingi. Áður var hún f raun aðeins embættismannanefnd. kerfíð er einnig nokkuð frábrugð- ið því fínnska. Álenskir nemendur þurfa til að mynda ekki að stunda jafnmikið finnskunám og sænsku- mælandi Finnar á meginlandinu. Vilja álenska fánann á álensk skip Álendingar hafa ætíð verið miklir sjómenn. Fyrrum áttu þeir stór seglskip sem fluttu hveiti frá Astralíu til Evrópu, en nú reka þeir einna helst bílferjur. Feijus- amgöngur milli Finnlands og Svíþjóðar er drjúg tekjulind fyrir Álendinga, og þar að auki koma margir ferðamenn við á skerja- garðinum, _sem er undirstaða at- vinnulífs Álendinga. Álendingar eiga einnig feijur sem flytja far- þega og bifreiðar milli Bretlands og Frakklands, auk skemmti- ferðaskipa sem sigia um Karíba- haf. Því er ef til vill skiljanlegt að þeir vilji fá að nota álenska fánann á áienskum skipum. Finnsk stjómvöld hafa hins vegar hafnað þeirri ósk. Höfundur er fréttaritari Morgunblaðsins í Finnlandi.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.