Morgunblaðið - 03.08.1989, Page 10

10
MQBGUNBLAÐIÐ, F'IMMTUPAj-IUH 3. ÁGÚST 1989
Tímarit Sögufélags
ELHÚSVIFTUR
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
NÝ SAGA. Tímarit Sögufé-
lags. 99 bls. Ritstj. Már Jónsson
og Ragnheiður Mósesdóttir. 3.
árg. 1989.
Áhugi á sögu rná teljast almenn-
ur á landi hér. Því getur Sögufé-
lagið haldið úti tveim ársritum.
Forráðamenn félagsins tóku þann
pól í hæðina þegar þeir hófu útg-
áfu Nýrrar sögu að hún skyldi
bera alþýðlegri svip en gamla
Saga. Þetta er myndskreytt rit og
val efnis að nokkru leyti öðru vísi.
Meðal annars eru birtir rabbþættir
eftir menn sem ekki eru sagnfræð-
ingar en hafa áhuga á sögu og
jafnframt nokkuð til málanna að
leggja.
Meðal efnis í þessu hefti er
Franska byltingin íágripi Magnús-
ar Stephensens eftir Loft Gutt-
ormsson. I anda upplýsingarinnar
vildi Magnús fræða landsmenn um
samtímaviðburði. Og vitanlega bar
þá engan atburð hærra en bylting-
una. Annars sýnast skoðanir
Magnúsar hafa verið nokkuð mót-
sagnakenndar eins og Loftur
bendir á. Sjálfur var Magnús kon-
unghollur í besta lagi. Eigi að síður
taldi hann orsök byltingarinnar
vera »kónganna óhófs- og eyðslu-
semi.« Það var algeng samtíma-
skýring; og reyndar gengur hún
enn. Skrif sagnfræðinga um bylt-
inguna hafa lengi legið í því far-
inu. Menn hafa líka trúað því að
byltingin hafi markað upphaf
nýrra og umfram allt betri tíma.
Merkiiegt er til að vita nú, tvö
hundruð árum síðar, að í bylting-
unni skyldu í raun koma fram og
takast á sömu öflin sem enn eru
að deila og drottna í lýðræðisríkj-
um vesturlanda. Að því leyti hófst
auðvitað nýtt skeið með bylting-
inni. Hetjuljómi sá, sem leikur um
nafn Napóleons, er hins vegar
íhugunarverður, svo marga til-
gangslausa fórnina sem Frakkar
urðu þó að færa hans vegna.
Stjórnarbyltingin mikla er enn-
fremur merkileg vegna þess að
hún varð fyrst slíkra og þannig
forskrift þeirra byltinga sem síðar
hafa orðið, nú síðast í íran: Mú-
gæsing grípur um sig, máttlausum
stjórnvöldum er steypt, hugsjónum
einatt haldið á loft, fólk lætur
stjórnast af tilfinningum, aftökur
verða tíðar; en að lokum falla völd-
in í hendur nýs harðstjóra sem
drottnar með sýnu meiri hörku en
fyrri valdhafar en nýtur samt
óskoraðs trausts vegna þess að
hann stjórnar — í nafni byltingar-
innar! Magnús Stephensen hafði
þá reynslu fram yfir flesta íslend-
inga að hann þekkti til í borg en
borgarlíf var vitanlega skilyrði
umbrota af því tagi sem urðu í
París. Um hitt má deila hvort hann
hefur áttað sig á hinni raunveru-
legu orsök atburðanna. Kónganna
óhófs- og eyðslusemi hófst ekki
með Lóðvík sextánda, síður en svo.
Annars virðist hugur sagnfræð-
inganna lítt bundinn við byltingar
þessa stundina, miklu fremur við
skírlífi íslendinga á fyrri öldum,
svo ólíku sem þar er þó saman að
jafna: Klerkar í kiípu (Guðmundur
J. Guðmundsson), Barnsfeðranir
og eiðatökur á 17. öld (Már Jóns-
son) og Skikkja skírlífisins (Matt-
hew James Driscoll). I fyrstu rit-
gerðinni er þess getið til að háyfir-
völd katólskra hefðu vel mátt fall-
ast á að taka Jón biskup Arason
í helgra manna tölu ef svo hefði
ekki viljað til að hann var ætt-
faðir flestra íslendinga! Ritgerð
Más er mjög ýtarleg og lýsir inn
í formyrkvaðan hugarheim vald-
hafa og almennings á þeim dimmu
öldum þegar niðurlæging þessarar
þjóðar varð hvað mest. Síðast
nefnda ritgerðin fallar svo um
Skikkjurímur og má raunar teljast
til bókmenntafræði; mjög greina-
góð samantekt.
Guðmundur Hálfdanarson ritar
hugleiðing sem hann nefnir Frelsi
er ekki sama og fijálshyggja. Við-
fangsefnið er fijálshyggja 19. ald-
ar. En í upphafi læðist að manni
sá grunur að höfundur sé jafn-
Hundadagar
_________Tónlist_____________
Jón Ásgeirsson
Það verða að teljast nokkur
tíðindi, að læifi Þórarinssyni
skuli hafa tekist að koma á fót
eins viðamikilli listahátíð og líkur
eru á að Hundadagar ’89 verði,
en þegar þetta er ritað, hefur
verið opnuð sérstæð málverka-
sýning og frumsýnt eitt af stærri
leikverkum Shakespeares. Á tón-
listarsviðinu hófst hátíðin með
tónleikum David Tutts, sl. þriðju-
dag, í Listasafni Siguijóns Ólafs-
sonar, en safnið, ásamt Alþýðu-
leikhúsinu og Tónlistarfélagi
Kristskirkju, stendur að þessum
listaviðburði.
Á sviði tónlistar er rétt að
nefna ei'nleikstónleika Martins
Berkofskys, orgeltónleika Björns
Steinars Sólbergssonar, þrenna
kammertónleika og frumflutning
hérlendis á óperunni Mann hef
ég séð eftir Karólínu Eiríksdótt-
ur.
Miðað við aðsóknina á tónleika
Tutts i Listasafni Siguijóns Ól-
afssonar munu aðdáendur tón-
listar ekki láta sig vanta og er
það vel. David Tutt hefur áður
komið fram á kammertónleikum
en þetta er í fyrsta sinn sem
undirritaður heyrir hann leika
einleik.
Á efnisskránni voru verk eftir
Schubert, Debussy og Liszt. Són-
ata eftir Schubert (op. Posth.
960) er ein af vinsælustu sónöt-
um snillingsins og feikna fallegt
verk. Flutningur Tutts var einkar
skýr og vandaður en hvað blæ-
brigði snertir nokkúð eintóna og
í hraðavali og túlkun undir þeim
mörkum, sem líklegt er að ýti
við tilfinningum áheyrenda. Það
sama má segja um L’Isle joyeuse
eftir Debussy. Þó gaf þar að
heyra falleg blæbrigði, einkum í
upphafi verksins.
Síðustu tvö verkin voru hug-
leiðing Liszts um 123. sonnett-
una eftir Petrarca og Mefistov-
alsinn. í Petrarca-hugleiðingun-
um (úr ítölsku bókinni frá
1837-49) má heyra hljómskipti
svipuð og Wagner notar t.d. í
söngnum til Morgunstjörnunnar
(1845) en vitað er að ýmsar
hljómnýjungar, sem Liszt fitjaði
upp á fyrstur manna, voru tekn-
ar upp af samtíðarmönnum hans,
t.d. upphafshljómurinn í Tristan
og ísolde eftir Wagner.
Margt var fallega gert í Petr-
arca-hugleiðingunni en meðal
annars sem þessi rómantíska
tónlist leyfir, er leikurinn með
hljóðfallið í formi „rubato", þar
sem hraðinn verður háskalegur
en viðdvölin og söngurinn tíma-
laus í hægum þáttum. Áferðin í
flutningi Tutts var ekki gædd
þessari sveiflu á milli slökunar
og spennu er einkennir verk
Liszts og t.d. í síðari hluta, vals-
ins vantaði herslumuninn.
framt að storka þeim sem nú
kenna sig við fijálshyggju:
»... gott ef heitið hefur ekki öðl-
ast sess sem hið versta skammar-
yrði í íslenskri stjórnmálaum-
ræðu.« Hvað sem því líður veit
Gúðmundur að svo var ekki á 19.
öld; menn tóku sér þá ekki í munn
orðið frelsi nema með upphafning
og hughrifum og glýju í augum.
Margt er vel athugað í þættinum
en mér sýnist höfundur fara óþarf-
lega mörgum orðum um sérstöðu
íslenska bændasamfélagsins
gamla andspænis erlendum kenni-
setningum. íslenskir bændur
spurðu ekki um hagffæðikenning-
ar, aðeins um prtsana/Einfalt mál!
Fleiri stuttar ritgerðir eru í hefti
þessu, þeirra á meðal Embættis-
mannaaðallinn í Reykjavík eftir
Guðjón Friðriksson, en hann hefur
sérstaklega hugað að sögu höfuð-
staðarins. J
Sagan og sögukennsla í skólum
hefur á undanförnum árum bland-
ast saman við pólitísk deilumál.
Það er skiljanlegt. Margur dæmir
hið liðna samkvæmt skoðun sinni
á samtíðinni. Söguritari getur því
haft áhrif þó hann hafi engin form-
leg völd. Almennt hygg ég að
íslenskir sagnfræðingar geri sér
ljóst yfir hvaða áhrifamætti þeir
búa að því leytinu. Söguritunin
breytist því einatt með breyttum
tímum, bæði að túlkun og vali við-
fangsefna. Þessa stundina má
segja að söguritunin sé tiltölulega
hlutlaus þótt út af því bregði allt-
af hvað einstök dæmi varðar. Fag-
legt endurmat af öllu tagi er þó
sífellt í gangi en slíkt er að sjálf-
sögðu nauðsyn hverri fræðigrein.
r
IIIJSVANIJUR
BORGARTÚNI29,2. HÆÐ.
M 62-17-17
Stærri eignir
Einbýli - Garðabær
Ca 200 fm steinh. v/Löngufit. Stór bílsk.
Góður garður. Verð 9,8 millj.
Parh. - Vogatungu
Eigum aðeins eftir eitt 75 fm parh.
í síðari áfanga eldri borgara við
Vogatungu í Kóp. Skilast fullb. utan
og innan.
Lóð - Seltjarnarnesi
Ca 905 fm einbhúsalóð við Bollagarða.
Samþykktar útlitsteikn. af tvílyftu húsi
geta fylgt.
Einb. - Víðihvammi Kóp.
Ca 225 fm fallegt hús, tvær hæðir og
kj. Arinn í stofu. Mögul. á séríb. í kj.
Ákv. sala. Laus strax. Hagst. lán áhv.
Verð 10,9 millj.
Einb. - Hraunbergi
Ca 297 fm einb. á góðum stað.
Stór bílsk. og vinnupláss fylgja.
Einb. - Álfhólsvegi Kóp.
Ca 201 fm fallegt einb. á góðum útsýn-
isst. Góð lóð. Verð 9,5 millj.
Parh. - Mosfellsbæ
Ca 160 fm fallegt parhús við
Lindárbyggð. Skemmtilega
hönnuð eign. Hátt til lofts og vítt
til veggja. Áhv. ca 4,6 miilj. nýtt
húsnæðislán o.fl.
Raðhús - Engjaseli
’ Ca 200 fm gott raðh. við Engjasel rneó
bílageymslu. Vönduð eign. Verð 9,2 m.
Grafarvogur - nýtt
Vorum að fá í sölu 4ra herb. rúmg. íbúð-
ir í tveimur stigahúsum á góðum stað
við Rauðhamra. Allar íbúðirnar með
sérþvherb. Mögul. á að kaupa bilskúr.
íb. afh. tilb. undir tréverk í mars 1990.
Parh. Suðurhl. - Kóp.
166 fm parh. á tveimur hæðum. Mögul.
á bílsk. Húsið skilast fokh. að innan,
fullb. að utan u. máln. Afh. 4 mán. frá
samn.
Vesturborgin - nýtt
Fjórar 3ja herb. íb. á 2. og 3.
hæð. Selst tilb. u. trév. að innan,
fullb. að utan. Frág. lóð. Afh. í
mars '90.
Einbýli - Grafarvogi
Ca 148 fm fallegt steinh. við Miðhús.
34 fm bílsk. fylgir. Selst fullb. að utan
en fokh. að innan. Verð 6,8 millj.
Sérh. - Langholtsv.
Ca 155 fm vönduð hæð og ris auk hluta
í kj. Mikið endurn. eign. Suðursv. Verð
8,3 millj.
Sérh. - Ásbúð Gb.
205 fm falleg efri sérh. í parh. Tvöf.
bílsk. Blómaskáli og verönd í suður frá
stofu. Skipti mögul. á minni sérh. í Rvík.
Verð 9,7 millj.
íbhæð - Miðtúni
Ca 155 fm björt og falleg miðh. í þríb.
Parket. Búr innaf eldh. Suðursv. Bílsk.
Skipti mögul. á minni eign.
Vantar eignir með
nýjum húsnlánum
Höfum fjölda kaupenda að 2ja,
3ja og 4ra herb. íb. með nýjum
húsnæðislánum og öðrum lán-
um. Mikil eftirspurn.
1
4ra-5 herb.
Hæðargarður
Falleg efri hæð og ris m. sér-
inng. 3-4 svefnh., stofa o.fl. Sér-
hiti. Sérgarður.
Verð 6,0 millj.
Flúðasel m. bílag.
100 fm glæsil. íb. í blokk. Ný Ijós innr.
Þvottaherb. innan íb. Verð 6,3 millj.
Seljabraut - ákv. sala
100 fm nettó björt og falleg íb. á 3.
hæð. Þvottahús innaf eldhúsi. Laus 1.
sept. Hátt brunabótamat. Verð 6 millj.
Kelduland/ákv. sala
Ca 80 fm nettó falleg íb. á 2.
hæð. Suðursv. Verð 6,2-6,4 m.
Framnesvegur - 4ra-5
Ca 107 fm nettó glæsil. íb. á Bráðræðis-
holti. Nýtt bað. 3-4 svefnherb. o.fl.
Parket. Sérhiti. Þvottaherb. innan íb.
Verð 6,9 millj.
Seltjnes - 4 svefnh.
Ca 120 fm íb. á 2. hæð í vönduðu
sambýli við Tjarnarból. Búr innaf
eldhúsi. Suðursv. Verð 6,9 m.
Eyjabakki - endaíb.
.110 fm brúttó gullfalleg íb. á 3. hæð.
Parket. Ljósar innr. 20 fm rými í kj.
Verð 5,8-5,9 millj. Hagst. lán áhv.
Sigtún
Ca 76 fm nettó 4ra-5 herb. gullfalleg
jarðh./kj. Sérhiti. Fallegur garður.
Hagst. lán áhv. Verð 5,5 millj.
Furugrund Kóp.
Falleg íb. á 1. hæð í lyftubl. Suðursv.
Bílgeymsla. Parket. Ákv. sala.
3ja herb.
Kríuhólar - lyftuh.
80 fm falleg íb.á 4. hæð. Suðvestursv. .
Verð 4,7 millj.
Álfatún - Kóp. .
97 fm falleg jarðh. í þríb. Sérþvotta-
herb. innan íb. Glæsil. innr. Verð 6,4 m.
Hraunbær
Ca 81 fm.falleg íb. á 3. hæð. Suðvest-
ursv. Hagst. lán áhv. Hátt brunabmat.
Grensásvegur
Ca 80 fm mjög góð íb. Ný eldhúsinnr.
Gott útsýni. Vestursvalir. Verð 4,7 millj.
2ja herb.
Óðinsgata - nýuppg.
Góð nýuppg. kjib. Verð 3,1 millj.
Dalsel
Ca 73 fm gullfalleg ib. á 3. hæð.
Ca 40 fm óinnr. ris fylgir.
Bílsgeymsla. Suðursv. Verð 5,2 m.
Snorrabraut - ákv. sala
50 fm góð íb. á 1. hæð. Áhv. veðdeild
650 þús. Verð 3,1 millj.
Efstaland - jarðh.
Sérl. falleg íb. á jarðh. Suðurverönd frá
stofu. Sérgarður í suður. Verð 4,0 millj.
Hrísateigur
Ca 40 fm gullfalleg endurn. jarðh. Allt
nýtt. Allt sér. Verð 2,9 millj.
WjPB Finnbogi Kristjánsson, Guðmundur Rjörn Stcinþórsson, Rrlstín PétursA,
GuðmundurTómasson, Viðar Boðvarsson, viðskiptafr, - fasteignasali. JHE
FALLEGAR - VANDAÐAR
• meö eöa án kolsíu
• 3ja hraöa mótor
• tvö innbyggð Ijós
• útdraganlegur skermur
AÐEINS KR.
7.250,-
Fleiri geröir fáanlegar,
einnig til innbyggingar.
JFOniX
HÁTÚNI 6A SÍMI (91)24420
28611
LINDARGATA: Einb./tvib., kj.,
hæð og ris. Allt í góðu ásigkomulagi.
Stór eignarlóð. Ákv. sala.
AUSTURSTRÖND: Tilb u
trév. 4ra herb. 125 fm mjög sérstök íb.
á 2. hæð. Sérinng. Fráb. útsýni.
TÝSGATA: Sérl. hlýl. 3ja herb. íb.
á 1. hæð í steinh. Mikið endurn. Hálfur
geymsluskúr fylgir. Verð 4,0 millj.
BRAGAGATA: Skemmtil. 66 fm
íb. á 1 hæð. Sérinng. Nýl. innr. Kj. und-
ir. Verð 3,2 millj.
BLÖNDUHLÍÐ: 2ja herb. rúmg.
kjíb. Áhvíl. veðdeild.
ÞORLÁKSHÖFN: Einb./tvíb. á
. tveimur hæðum. Hús í mjög góðu lagi.
ÞORLÁKSHÖFN: Efri hæð .
tvíbh. Mikið endurn. Verð 1,5 millj.
VANTAR EIGNIR Á SKRÁ
Hús og Eignir
__ Grenimel 20
JMm Sknatfm. U. »-21.
Lúftvfc Gizurarson hri
62-42-50
Blönduhlíð - 2ja
Góð íb. í kj. 60 fm nettó. Mikið end-
urn. Allt sér.
Kárastígur - risíb.
Mikið endurn. 2ja-3ja herb. efri hæð
ásamt nýinnrétt. risi. Laus.
Njálsgata — 2ja
Ca 60 fm jarðhæð mikið endurn. og
öll sameign ný standsett. Verð 3,5
millj.
Hringbraut — 2ja
60 fm fullb. vönduð íb. í nýl. húsi
ásamt stæði í bílgeymslu. Suðursv.
Parket. Laus.
Reykás — 3ja-4ra
Falleg björt mjög vönduð íb. á 2.
hæð. Tvennar svalir. Fallegt útsýni.
Kleppsvegur - 4ra
Mjög góð íb. ca 100 fm á 2. hæð. Allt
í mjög góðu ástandi. Suðursv.
Flókagata — 4ra
Góð íb. nálægt Háskólanum með
miklum mögul. Verð 6,3 millj.
Hlíðar — 6 herb.
Stórfalleg 6 herb. sérh. Stórar stofur.
Nýtt endurn. bað. Stórt eldh. Mjög
stór og góð svefnh. Verð 9,3 millj.
Barmahlíö — sérh.
Mjög góð efri hæð í tvibhúsi ásamt
30 fm bílsk. Sér inng. íb. er mjög
mikið endurn.
Ásgarður - raðh.
Gott endaraðh. á tveimur hæðum.
Húsið er í góðu standi. Nýtt gler.
Góður garður. Mikiö útsýni. Verð 6,7
millj.
Helgubraut — raðh.
Glæsil. fullbúið raðh. á 3 hæðum.
Innb. bílsk. Rúmg. sér íb. í kj. Allt fullfrá-
gengið úti sem inni. Mjög vandað.
Skeiðarvogur - raðh.
Gott 164 fm raðh. á þremur hæðum.
Séríb. í kj. Fallegur suðurgarður.
I smíðum
Frostafold
Stórglæsilegar 3ja og 4ra herb. íbúð-
ir í 4ra íb. húsi við Frostafold. Skilast
tilb. u. trév. Lóð með grasi, gangstíg-
ar steyptir og malbikuð bílastæði.
Frábært útsýni. Suðursv. Byggmeist-
ari Arnljótur Guðmundsson.
Parhús
Grunnur og plata af parhúsum við
Þverás í Árbæjarhverfi. Til afh. strax.
Hagst. greiðslukjör.
©
FJARFESTING
FASTEIGNASALA ?
Borgartúni 31,105 Rvk., s. 624250.
Lögfr.: Pótur Þór Sigurðsson hdl.,