Morgunblaðið - 03.08.1989, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 1989
Kúba:
Upphaf endalokanna
eftirArnór
Hannibalsson
Ekki eru mörg ár liðin frá því
ungl fólk gekk um götur undir
merkjum dýrra hugsjóna: Gegn
stríðinu í Víet-Nam, gegn sprengj-
um, gegn mengun, gegn sérhyggju,
neyzlu, fyrir náttúruvernd og friði.
Draumurinn var að komast til Ind-
lands eða Nepals til að reykja þar
ódýrt hass. Þetta fólk var vandlega
kynnt í dagskrá í ríkissjónvarpi þann
9. júlí 1989. Morgunblaðið tekur svo
við og kynnir fóik af 68 kynslóð
þann 23. júlí 1989. Þar er mynd af
ungu fólki gangandj niður Laugaveg
undir myndum af afkastamestu
Ijöldamorðingjum mannkynssög-
unnar: Leníns, Stalíns og Maós
ásamt með forgenglum þeirra Marx
og Engels.
Ekkert var á það minnzt í sjón-
varpsdagskránni né heldur í Morg-
unblaðsgreininni hvað fylgdi í kjölfar
stúdentauppreisnarinnar 1968:
Hryðjuverkaflokkar á borð við
Baader-Meinhof, Action directe og
Rauðar herdeildir. Þjóðfélagið er
grimmt, sagði einn viðmælandi í
nefndri sjonvarpsdagskrá. Enginn
hefur samt heyrt að þetta fólk sýni
samúð bátafólkinu, sem flýr ættland
sitt, Víet-Nam, út i algjöra óvissu,
frekar en að þola það líf sem þar
býðst. Enginn hefur heyrt að það
styðji við bakið á fátækum bændum
í Afganistan, sem hafa orðið að
hætta lífi sínu hvern dag í tíu ár til
að beijast fyrir frelsi sínu. Þessi
samúðarskortur teist víst ekki
grimmd.
Cuba libre!
Þá braust út hrifning á Castro
og Che Guevara, mönnunum sem
sigruðu ofureflið og frelsuðu föður-
land sitt. Þeir voru engar smáræðis
hetjur! Þeir voru engir miðlungs
hugsjónamenn! Þeir vísuðu sem log-
andi kyndlar mannkyni fram veg-
inn!
Nú hafa Arnaldo Ochoa Sanchez
hershöfðingi, yfirmaður kúbverska
hersins í Angola, „hetja lýðveldis-
ins“, og aðrir háttsettir leiðtogar
Kúbu verið dæmdir og teknir af lífi
fyrir eiturlyfjasmygl. Ochoa á að
hafa séð um að selja sex tonn af
kókaíni og marijúana frá Kólumbíu
í Bandaríkjunum fyrir 3,4 milljarða
bandaríkjadala. Þetta á hann að
hafa afrekað frá árinu 1986. Tveir
hershöfðingjar, bræðurnir de la
Guardia, sáu um fiutningana og
einnig að smygla vörum frá Banda-
ríkjunum (ly§um, tölvum, rann-
sóknartækjum o.fl.) til Kúbu. Ochoa
viðurkenndi og, að hafa selt vistir
Kúbuhers í Angola á svörtum mark-
aði fyrir dollara, demanta og fíla-
bein. Upp úr því hafði hann 200.000
dali og lagði á bankareikning í
Panama.
Þeir sem smygluðu eitri frá Kól-
umbíu lentu flugvélum sínum á
herflugvöllum á Kúbu, og land-
helgisgæzla Kúbu verndaði hrað-
báta þeirra, er þeir sigldu til Flórída.
Fyrrverandi samherji Castrós, Hub-
er Matos í Caracas, hefur lýst því
yfir, að svo umfangsmikil starfsemi
gæti ekki hafa farið framhjá Max-
imo Lider, Fidel Castro. Við réttar-
höld í Miami í febrúar 1988 í málum
eiturlyijahöfðingja Panama, Nor-
iega, var því lýst yfir af manni, sem
áður stóð Noriega nærri, að 1984
hafi Fidel Castro miðlað málum
mili Noriega og eiturlyfjaframleið-
enda í Columbíu (sbr. frétt í Spieg-
el nr. 27, 1989).
Eitursmygl — ráð
við gjaldþroti
Athygli vekur það, að Ochoa lýsti
því yfir við réttarhöldin, að ríkið
Þetta eru m.a. spádórnar „Félags
framfaramanna", sem þessa daga
gengst fyrir ráðstefnu og sýningu
í Sheraton-gistihúsinu hér í Wash-
ington, þar sem skyggnst er inn í
hafi neyðst til að draga mjög úr
fjárframlögum til herdeilda þeirra,
sem honum lutu. Það tók nefnilega
alræðisstjórnina ekki nema nokkur
ár að leggja atvinnulíf eyjarinnar í
rúst. Fyrir valdatöku Castrós var
Kúba fátæk, en var þó meðal
ríkustu þjóða rómönsku Ameríku.
En efnahagslífið þróaðist hratt. Frá-
1945 til 1951 uxu þjóðartekjur á
mann að meðaltali um 9% á ári, en
árið 1951-1958 um 4,6%. Iðnaðar-
framleiðsla óx um 50% árin 1947-
1958. Hagvöxtur Kúbu árin 1960-
1987 var mínus 1,2% á hvern íbúa.
Lítið hefur orðið úr iðnvæðingu.
Kúba treinir tóruna á sykurfram-
leiðslunni einni. Kúba er nú meðal
fátækustu landa rómönsku
Ameríku og ver stödd en nágrann-
arnir, Jamaica, Dóminíska lýðveldið
og Mexíkó. Um langt skeið hélt
sovétstjórnin Kúbu á floti með
framlögum sem námu þrem millj-
örðum bandaríkjadollara á ári. Árið
1987 lagði sovétstjórnin Kúbu til 5
milljarða bandaríkjadala. Erlendar
skuldir við vestræn ríki námu 1988
6 milljörðum bandaríkjadala. Kúba
hefur ekki bolmagn til að borga
neitt af þeim skuldum. Þá eru ótald-
ar skuldir við kommúnistaríki.
Skuldir Kúbu við Sovétríkin ein eru
taldar vera 9 milljarðar banda-
hverra breytinga og framfara sé
að vænta í lífi manna á 21. öld-
inni, sem hefst eftir rétt rúmlega
einn tug ára.
Arnór Hannibalsson
„Þannig er umhorfs í
þessu mikilvæga for-
ysturíki í þróun sósíal-
isma í heiminum — eins
og einn kúbisti hefiir
komist að orði. Ein-
ræði, örbirgð, fangels-
anir, mannréttinda-
leysi, eiturlyfjasmygl —
þetta er fagnaðarerind-
ið.“P
ríkjadala. En nú er sovétstjórnin
sjálf komin í þrot og hefur ekki
efni á að ala stjórnir hiyðjuverka-
manna víða um heim. Þá er það
Framfarir í vélvæðingu munu
valda því, að vinnuvikan styttist í
32 klst. og tómstundum manna
fjölgar.
Það mun draga úr hjónaskilnuð-
um og fjölga giftingum, segir „Al-
þjóða framfaramannafélagið“, sem
gengst fyrir ráðstefnunni, sem er
sjötta ráðstefna félagsins af þessu
tagi og nefnist: „Framtíðarsýn
1990 og þar á eftir." Af dag-
skránni sést að hér er til umræðu
allt milli himins og jarðar sem
hægt er að tengja við 21. öldina.
Formaður félagsins, Edward
Cornish að nafni, segir að í félag-
inu, sem var stofnað fyrir 25 árum,
séu skráðir 32 þúsund félagar.
Meðai þeirra séu t.d. margir há-
skólakennarar, sérmenntaðir menn
og opinberir starfsmenn.
„Það er ekki svo ýkja langt
síðan,“ segir Cornish, „að framtíð-
arhugsuðir voru taldir draumóra-
menn, sem tóku svokölluð framtíð-
arhugmyndaskrif sem skemmti-
efni, eins og t.d. rit Jule Vernes
og annarra, sem seinna urðu að
veruleika eins og t.d. ferðin til
tunglsins. Er einmitt þessa dagana
verið að halda upp á 20 ára af-
mæli farar manna til tunlgsins, en
fyrir 30 árum var það talið til loft-
kastala.
Nýjungar í vændum
„Mannkynið er enn á tilrauna-
stiginu," segir Sandra K. Northrop,
forseti framfarafélags í Louisiana-
ríki. „Margir óttast framtíðina, en
menn verða að vinna bug á þeim
ótta, sem er ástæðulaus,“ að dómi
frúarinnar. Hún telur, að breytinga
sé að vænta í samvinnu milli verka-
hendinni næst að taka upp sölu á
eiturlyljum til að skrapa saman fé
og forða sér frá hruni.
Mannréttindi?
Fyrstu tíu ár valdaskeiðs Fidels
Castros flúðu Kúbu átta hundruð
þúsund manns. Enn er ekkert lát á
flóttamannastraumi þaðan. Kúba
er nálægt því • að slá heimsmet í
fjölda fanga miðað við íbúatölu. Það
þar ekki mikið af sér að gera til
að lenda í fangelsi. Andúð á bylting-
unni er bönnuð. Þeir sem sýna slíkar
tilfinningar rotna í fangelsum. Árið
1972 dó Pedro Boitel í höndum lög-
reglunnar eftir 12 ára fangelsisvist.
Hann hafði unnið það til saka að
hafa sigrað hinn opinbera frambjóð-
anda í kosningum í stúdentafélagi
árið 1960.
Kúba heldur uppi hartnær tvö-
hundruð þúsund manna her. Sovét-
stjórnin hefur notað þennan her til
ýmissa skítverka hér og hvar um
heiminn, og eru afrekin í Angóla
annáluð. Hugsjónaeldurinn, sem
þar brann, endaði í bankareikningi
í Panama.
Þannig er umhorís í þessu mikil-
væga forysturíki í þróun sósíalisma
í heiminum — eins og einn kúbisti
hefur komist að orði. Einræði, ör-
birgð, fangelsanir, mannréttinda-
leysi, eiturlyfjasmygl — þetta er
fagnaðarerindið. Hér á íslandi eru
uppi menn sem bera blak af alræðis-
stjórn Fidels Castros. Hversu hátt
er ekki siðgæðið sem býr þar að
baki!
Höfunduv er prófessor við Háskóla
íslands.
fólks og atvinnurekenda. Árið 2000
verði aðeins einn af hveijum 50
hækkaður í æðri stöðu í fyrirtæki,
sem hann vinnur við, í stað þess
að árið 1987 var 1 af hveijum 20
hækkaður.
Frú Northrop spáir einnig að:
Árið 2000 munu 85 prósent af
vinnandi fólki vinna hjá fyrirtækj-
um, sem hafa færri en 200 manna
starfslið.
Reikna má með, að árið 2000
verði 80 prósent af starfandi mönn-
um í vinnu við þjónustufyrirtæki,
þar sem láglaunuð þjónustuvinna
kemur í stað betur launaðra starfa
við framleiðslu, flutninga og land-
búnað.
Þar sem upplýsingaþjónusta er
í örum vexti má gera ráð fyrir, að
tölvur verði á 70 prósent allra heim-
ila í Bandaríkjunum árið 2001 sam-
anborið við 18 prósent eins og er
og heimavinna eykst að sama
skapi.
Um 60 prósent af byijendum í
atvinnu árið 2000 verða konur og
fyrirskipaður starfslokaaldur verð-
ur 70 ár árið 2000.
Cornish, forseti framfaramanna-
félagsins, benti á, að spár um
framtíðina kæmu ekki ávallt fram
og að félagsskap hans gæti vitan-
lega mistekist í spám sínum, enda
væri tilgangurinn fyrst og fremst
sá, að minna á hvaða breytingar
væru líklegar.
í því sambandi minnti hann á
hve oft spár verða að veruleika en
aðrar breytingar láta standa á sér.
1960 bjuggust margir framtíðar-
hugsuðir við að ekki liði á löngu
þar til loftin yrðu full af rakettufar-
artækjum, en hins vegar gerðu
menn ekki ráð fyrir að tölvur yrðu
jafn algengar og þær eru nú.
SPELUDAGRR
í VATDASKÓGl
um verslunarmannahelgina
★ Vatnaskógur verður opinn fyrir alla
um verslunarmannahelgina.
★ Kvöldvökur og morgunstundir
V /mél
★ Okuleikni B.F.O.
★ Minigolf - Veiðikeppni
- Fjallgöngur - Ratleikur.
★ Krakkaklúbburinn.
★ Bátaleiga - íþróttir
- Útivera - Varðeldur.
★ Svefnpokapláss
- Skyndibitastaður
- Sjoppa.
SKÓGARBITINN
60 ára.
★ Öil áfengisneysla er bönnuð á svæðinu.
★ Verð kr. 1000,- hvert tjald - Frítt inn á svæðið.
★ Rútuferðir frá BSÍ föstudag kl. 18.30.
Nýtt námskeið INNHVERF ÍHUGUN er huglæg þroskaaðferð, sem allir geta lært. Iðkun hennar vinnur gegn streitu og stuðlar að heilbrigði og ánægju í daglegu lífi. Nýtt námskeið hcfst með kynningarfyrirlestri í kvöld, fimmtudag, kl. 20.30 á Laugavegi 18a. Aðgangur er ókeypis. Uppl. í síma 16662.
Islenska íhugunarfclagiö. Maharishi Mahesh Yogi
Tölvan verður helsta þarfa-
tæki mannsins á 21. öldinni
Washington, frá ívari Guðmundssyni. . VÍnnUVÍkan Styttist
TOLVUR verða algengasta og nauðsynlegasta þarfatæki mannsins
á 21. öldinni. Þær munu og breyta Iífi fólks og gera dagleg störf
einfaldari en áður. Menn munu greiða atkvæði í almennum kosning-
um heima hjá sér með tölvu. Taka próf í skólum og gefa upp til skatts
á sama hátt. Þeir, sem vilja veðja í veðhlaupum, gera það með tölv-
unni sinni á meðan þeir horfa á hlaupið í sjónvarpinu. Þegar það
er búið geta þeir látið tölvuna segja sér hvernig staðan er á banka-
reikningum þeirra, hvort sem er á nóttu eða degi. Tímaritin verða
send heim til fólks á tölvuminnisspjöldum, sem áskrifendur geta
prentað í litum með tölvuprentaranum. Á meðan þetta fer fram
getur tölvumaður setið makindalega í uppáhaldshægindastól sínum.