Morgunblaðið - 09.12.1989, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 1989
25
en má ekki breytast í það að trúa
bara á sérfræðingana í blindni. Það
er með sérfræðispárnar eins og
Trausti segir um langtíma veður-
spárnar. „Það versta við þær er að
það er ekki einu sinni hægt að
treysta því að þær séu vitlasuar."
Alit efnahagssérfræðinga, fiski-
fræðinga og einhveijar kennisetn-
ingar í peningamálum marka
pólitíkina í dag allt of mikið. Pólitík-
in er að snúast upp i sérfræðitrúar-
brögð, sem eru meira eða minna
slitin úr samhengi við raunveruleik-
ann.
Þróun mála breytir
áherzlunum
Öll mál geta orðið stór og fyrir-
ferðarmikil á ákveðnum tímum, en
þau taka auðvitað breytingum í
tímans rás. Aðild okkar að Atlants-
hafsbandalaginu og seta varnarliðs-
ins hér voru í ailt annarri heildar-
stöðu á sínum tima en þau eru i
dag. Því breytast áherzlurnar. Það
er kannski ekki það versta, breyti
stjórnmálaflokkar stefnu sinni í
samræmi við breyttar aðstæður.
Hitt er öllu verra, geti menn ekki
breytt afstöðu sinni til ýmissa mál-
efna vegna breyttra aðstæðna, en
þurfi endilega að finna sér eitt-
hvert annað tilefni til að tala um í
hástigi.“
Hvað finnst þér um hugmyndir
um nýtt álver?
„Afstaða mín kom nokkuð skýrt
fram, þegar verið var að semja um
byggingu álversins í Straumsvík.
Þá sagði ég að yrði þetta eina ál-
verið og menn næmu þar staðar,
þá væri það ekki meira mál fyrir
mér en svo, að ég héldi ég gæti
greitt atkvæði með því. Þá var ekki
verið að breyta efnahags- eða
mannlífi í landinu. Deilan stóð þá
að mestu leyti, og stendur enn um
það, að menn eru ailt of gjarnir á
að hlaupa frá vandamálunum, sem
upp koma í greinum, sem í raun
verður ekki hlaupið frá. Menn reyna
þá að finna eitthvað nýtt til að
bjarga málunum og segja til dæm-
is: Lausnin á efnahagsvanda þjóðar-
innar er bara nógu mikil stóriðja.
Þetta hefur alltaf komið upp, þegar
við .verðum fyrir efnahagsáföllum
og þá er afskaplega hentugt að
segja: Því ekki að fara í minkaræt.
Hún reddar öllu. Því ekki að fara
í refarækt, því ekki að fara í fisk-
eldi. Menn eru æstir upp í þessari
vitleysu, gífurlegu fjármag'ni er
varið til að reysa loðdýrabú og fisk-
eldisstöðvar, en venjulega fer það
svo, að menn margsteypast kollhnís
af því þeir kunna lítið fyrir sér.
Þeir voru raunverulega að hlaupa
frá öðru vandamáli, sem þeir réðu
ekki við, og sátu uppi með annað
hálfu verra.
Hef mikla trú á möguleikum
íslenzku þjóðarinnar
Ég hef mikla trú á möguleikum
íslenzku þjóðarinnar til að spila vel
úr auðæfum sínum í hafinu. Það
er hægt að veiða fleiri fisktegundir
en við gerum nú. Það er ekkert
aðalatriði hvort tonnin eru 200.000
eða 400.000. Heldur það, að við
eigum eftir alla úrvinnsluna, að til-
reiða þetta ofan í neytendur erlend-
is. Við eigum að útbúa réttina sjálf-
ir. Við eigum eftir að margfalda
útflutningsverðmætin. Þarna höf-
um við mikla möguleika og sérstöðu
sem stórkostlegir matvælaframleið-
endur í því formi, sem nútíminn
heimtar. Við erum aðailega hráefn-
isframleiðendur enn þá. Við erum
að flytja saltfisk út, jafnvel í striga,
við erum að flytja út hrámeti, fryst-
an fisk, sem er svo unninn frekar
ytra. Frystingin og söltunin eru í
raun aðeins fyrsta stigið í því að
bjarga fiskinum frá skemmdum.
Við flytjum út í stórum förmum,
hráefni til vinnslu meðal annarra
þjóða eins og hvert annað banana-
lýðveldi. Þarna er mikil þróun eftir,
en hún er hvorki vanda- né erfið-
leikalaus. Þarna hafa menn vikið
sér frá vandanum og sagt: Lausnin
er refir, minkar eða fiskipollar við
hvern bæ, málið er leyst. Sama má
raunar segja um raforkusöluna.
Menn hneigjast til að selja rafork-
una á framleiðslukostnaðai-verði og
fá fyrir vikið vinnu fyrir 200 til 300
menn. Þeir gleyma því þá, að i ál-
veri vinna ekkert fleiri en í einu
frystihúsi eða hjá stóru sjávarút-
vegsfyrirtæki eins og Síldarvinnsl-
unni í Neskaupstað. Þar vinna ná-
lægt 450 manns. Við erum enn í
því sem við kunnum bezt, veiðinni.
Við erum enn bara að bjarga hrá-
efni frá fyrstu skemmdum. Þjóð-
félagið hefur ekki búið sjávarútveg-
inum og þá jafnframt sjálfu sér þau
kjör, að hentugt væri að auka
vinnslu sjávarfangsins hér heima.
Við höfum ætlað sjávarútvegin-
um að standa undir öllu þjóðfélag-
inu og það hefur hann gert. Við
höfum leitað skammtímalausna um
of, og öllum er ljóst að lán til fyrir-
tækja, sem eru að sligast undan
fjármagnskostnaði, eru einfaldlega
engin lausn. Þegar skuldahalinn
hefur náð ákveðinni lengd, verður
með einhveijum hætti að höggva
hann af eða leggja til hliðar. Heil-
brigður rekstur verður ekki mögu-
legur með því að framlengja lánin
eða láta einhveija sjóði yfirtaka
skuldirnar og rukka þær svo síðan.
í því tilliti hafa stjórnvöld ásamt
öðrum tekið þátt í þessu kafsundi
um allt land í vonlausum fyrirtækj-
um.
Álver leysa engan vanda
Það er í raun ekki verið að vinna
að lausn á vandanum, heldur reynt
að flýja hann með einhveijum
bráðabirgðaiausnum. Verzlun og
þjónustá er sívaxandi þáttur í.
þjóðlífinu, kannski fullmikill, en það
er ekkert smáræðis verkefni, sem
við gætum falið hæfu fólki á þessu
sviði, sem felst í því að fylla hiliur
verzlana um alla Evrópu með vel
gerðum pakkningum og matarrétt-
um úr íslenzkum fiski. Þessu fólki
er hægt að útvega vinnu tengda
sjávarútveginum. Það skiptir svo
sem ekki máli hvort við byggjum
álver þér, en það, sem skiptir máli
er að íslendingar fari ekki að hugsa
sér tilveruna byggða á 10 eða 20
álverum. Þá er stutt í það að fólk
fari að velta þeirri spurningu fyrir
sér, hvað það sé eiginlega að gera
hér, af hvetju það flýtji ekki til ein-
hvers annars lands, þar sem betur
geti um það farið. Við eigum mikið
af menntafólki, en okkur hefur ekki
tekizt að beina menntun þess í rétt-
an farveg til hagsbóta fyrir útflutn-
ingsverzlunina og sjávarútveginn.
Við höfum útskrifað viðskiptafræð-
inga í þúsunda tali, en örfáir þeirra
leita sér vinnu í aðalatvinnuvegin-
um þar sem möguleikar til nýsköp-
unar og þróunar eru mestir. Þessu
verður að breyta því við ætlum
okkur að þróa útveginn meira. Það
er ekki rétt að landbúnaður og sjáv-
arútvegur séu komnir á leiðarenda,
og frekari þróun sé þar ómöguleg.
Þeir, sem hugsa svo, enda líklega
í nokkrum álverksmiðjustrompum
og halda að þannig sé málið leyst.
Svo er ekki,“ sagði Lúðvík Jóseps-
son.
MFÉLAG íslenskra iðnrekenda
vill eindregið taka fram að í grein
sem birtist í Morgunblaðinu 28.
nóvember síðastliðinn udnir fyrir-
sögninni „Daufír dagar“ er ekki
verið að_ túlka viðhorf forsvars-
manna „Islenskra daga í BYKO“,
eins og skiljast mætti af umfjöllun-
inni. Forsvarsmenn Félags
íslenskra iðnrekenda, Bygginga-
vöruverslunar Kópavogs og
Byggt og búið telja þessa daga
hafa tekist mjög vel og náð þeim
tilgangi sem þeim var ætlað. Þess
ber að geta að aðstandendur um-
ræddra daga litu á þessa kynningu
sem vettvang til að koma á nýjum
viðskiptatengslum og treysta eldri
tengsl.
Á markaði fyrir byggingavörur
gilda önnur lögmál en á matvöru-
markaði og samanburður á þessum
ólíku mörkuðum gefur ranga mynd.
Blómaval gefur almenningi kost á að
fylgjast með starfseminni á skreytingaverk-
stæðinu föstudag, laugardag og sunnudag.
Skreytingameistararnir kynna allt það
nýjasta í jólaskreytingum.
Einstakt tækifæri til að læra réttu vinnu-
brögðin (við jólaundirbúninginn)
af fólki sem kann sitt fag.

Greni
viú
N°B®jíí2Use5i.
fell}**,

rrið
Gróðurhúsinu v/Sigtún Sími: 68 90 70