Morgunblaðið - 05.12.1992, Page 21

MQRGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1992
21
61 togurum voru þannig 44 fyrir
vestan. Veiðisvæðið á Halanum er
litlu stærra en „Frímerkið" á Sel-
vogsbanka, sem lokað er í nokkra
daga árlega á „vetrarvertíðinni", eins
og þetta var einu sinni nefnt.
Það er óskiljanlegt hvernig menn
geta haft þær ranghugmyndir að
þessi vinnubrögð geti talist fram-
tíðar fiskveiðistefna. Þessi vinnu-
brögð bera í sér eyðingu umhverfis
fisksins og dauða alls lífs, bæði
fyrir fiskinn í sjónum og fólkið í
landinu.
Samtímis þessu lýsir sjávarút-
vegsráðherra því yfír á Alþingi, að
þetta sé framtíðar fiskveiðistefna
landsins. Það er með öllu óskiljan-
legt, að Vestfirðingar hafi ekki
sagt sig úr lögum við miðstýring-
una í fiskveiðistjórnuninni. Sama
mætti einnig segja um Suðurnesja-
menn og Vestmanneyinga. Al-
menningur til fiskveiða er aðeins
utan 200 mílna markanna, en ekki
á Halamiðum. Núverandi fram-
kvæmd gjöreyðir byggðum á Vest-
íjörðum, og hefír raunar þegar
gert, svo sem dæmi frá Patreks-
firði, Bíidudal, Þingeyri, Suðureyri,
Bolungavík, ísafirði og Súðavík
sanna. Hvers vegna standa sveita-
stjórnir á Vestfjörðum ekki saman
um að stöðva þennan yfirgang og
þessi bolabrögð?
Tveir valkostir
Núverandi fiskveiðistefna gengur
út á að leggja alla bolfiskveiði und-
hinum fyrrverandi Sovétríkjum
gæti leitt til streymis vopna þaðan
til ólgusvæða í Asíu, Afríku og
Suður-Ameríku. Hætt er við, að
ýmis efnahagslega vanþróuð ríki
geti komist yfir gjöreyðingarvopn
og, það sem verra er, tekið þau í
notkun. Afleiðingin gæti orðið sú,
að eitthvað Asíuríkið, sem á tímum
kalda stríðsins skákaði í skjóli
annars hvors risaveldisins, snerist
gegn ríki eða ríkjum Norðursins
af fullum hemaðarmætti. Af þeim
sökum hlýtur þessi spuming að
brenna á vömm manna: Nú, þegar
kalda stríðinu milli Austurs og
Vesturs er lokið, tekur þá ekki við
spenna eða stríð milli Norðurs og
Suðurs?
í þessu sambandi má líta á
aukna áherslu vestrænna rílq'a á
hreyfanleika, að hafa herinn við-
búinn skyndiátökum og smáskær-
um víðs vegar um (þriðja) heim-
inn, sem nokkra ógnun við Suður-
hvelsríki eða a.m.k. viðbrögð við
nýjum tímum. Þetta er í samræmi
við það álit hernaðarsérfræðinga
að helst séu líkindi á stríðsátökum
í þriðja heiminum svo sem milli
Indlands og Pakistans eða Norður-
og Suður-Kóreu.
Það er kunnara en frá þurfí að
segja að hernaðarmáttur ýmissa
suðrænna ríkja er gífurlegur.
Jafnvel er talið að sum þeirra eigi
kjamorkuvopn eða hafi alla burði
til að framleiða slíkar vígvélar.
Þetta flækir auðvitað stöðuna.
Hvað gerist ef einhver Saddam
Hussein fengi kjarnorkusprengju
til ráðstöfunar? Hvað gerist ef
spenna og hatur eykst enn milli
Vesturlanda og arabalanda? Ekki
er auðvelt að svara þessum spum-
ingum. En hitt er víst, að hollt er
að fylgja ráðum einhvers hernað-
arspekúlantsins sem sagði, að
Vesturiönd mættu ekki leita uppi
nýjan óvin til að fylla upp í skarð
Sovétríkjanna. Mjög er ég þó
hræddur um að svo verði.
Slæleg frammistaða
íslendinga
íslendingar hafa staðið sig afar
illa í framlðgum til þróunarmála.
ir stóra skuttogara með kvóta-
úthlutunum. Stjómmálamenn, út-
gerðarmenn og skipstjórnarmenn
kæra sig kollótta þótt togskip með
fullkomnasta búnaði finni nú engan
fisk utan 12 mflna grunnlínanna.
Ef smá skot fínnst einhvers staðar
er öllum flotanum beint þangað, þar
til fiskurinn er upp urinn og botninn
ónýttur til frambúðar. Fiskiþing
gekk svo langt, að samþykkja að
togarar skyldu fá að veiða upp að
6 mflna grunnlínu fyrir Vestfjörð-
um. Þetta er helstefna, sem enga
framtíð leyfír fyrir byggðir landsins.
Það eru blindir menn, sem ekki sjá
þetta.
Hinn kosturinn er sá, að stefnt
sé að því að leyfa aðeins notkun
umhverfisvænna veiðarfæra innan
fiskveiðilögsögunnar, þ.e. aðallega
eða eingöngu krókaveiðar. Útiloka
ætti strax alla veiði togskipa innan
200 mílna lögsögunnar, nema
þeirra, sem leggja upp til vinnslu
í landi, þau fengju heimildir til veiða
upp að 50 mílna grunnlínunni um
takmarkaðan aðlögunartíma, t.d. 5
ár, og þá aðeins í afmörkuðu hólfi
viðkomandi vinnslustöðvar í landi.
Ef menn ætla að lifa áfram á
fiskveiðum í þessu landi, þá verður
að velja síðari kostinn. Hinn kost-
urinn er ekki til. Veiðigjaldið er
bara kjánaskapur, sem aldrei getur
komið til framkvæmda.
Höfundur er fyrrverandi forstjóri
OIÍs.
Á árunum 1973 til 1991 hafa ís-
lendingar aðeins einu sinni lagt
fram meira en 0,1% af vergri
landsframleiðslu til þróunarmála.
Framlög hafa iðulega á þessu
tímabili verið á milli 0,03% til
0,09% af landsframleiðslúnni (sbr.
ísland. Umhverfi og þróun. Úm-
hverfisráðuneytið, 1992). Þessi
staðreynd verður enn grátlegri
þegar haft er í huga, að þjóðartekj-
ur íslendinga eru með því hæsta
sem gerist.
Ef ríkjum þriðja heimsins er
ekki gert kleift að ná Vesturlönd-
um að lífsgæðum er hætt við að
spenna og tortryggni verði áfram
við lýði og aukist jafnvel. Ríki eða
heimsálfur, sem búa við mikinn
lífskjaramun og þar sem fijáls
heimsverslun fær ekki að dafna,
lenda óhjákvæmilga upp á kant
hvert við annað.
En það eru ekki eingöngu hag-
ræn rök sem knýja á um þróun
og eflingu þriðja heims ríkja, í
upphafí þessarar greinar er minnst
á óöldina í Sómalíu. Sú eymd, sem
sú þjóð býr við, leggur okkur þær
skyldur á herðar, af hreinum
mannúðarástæðum, að rétta henni
hjálparhönd. Fyrsta sporið í þá átt
hlýtur að vera, að hækka framlag
íslendingar til þróunarmála, með
skipulegum hætti á nokkrum
árum, upp í 0,7% af þjóðarfram-
leiðslu. Þrátt fyrir allt svartagallið
hér heima er vandi sá, sem við
búum við, hreinn bamaleikur, mið-
að við það, sem sum þróunariönd
þurfa að þola.
Höfundur er stjórnmáln- og
sagnfræðinemi.
FLÍS4R

¥
' ■ 1 uTÍl 1 l 1 1 Stórh 1—1—L-1 L...J—L1_LL_Ll öfða 17, við Guilinbrú, síml 67 48 44
Manneskjan og alnæmið,
dagskrá á Tveimur vinum
MANNESKJAN og alnæmi er
yfirskrift tónleikadagskrár á
Tveimur vinum á sunnudags-
kvöld, sem hefst klukkan 22 og
stendur fram til klukkan 01.
Um er að ræða styrktartónleika
fyrir ungan alnæmissjúkling,
Védísi Leifsdóttur.
Fram koma Bubbi Morthens,
Megas, Andrea Gylfadóttir, Elísa-
bet Þorgeirsdóttir, Kristján Frí-
mann og Björgvin Gíslason og
Infemo 5. Einnig kemur David
Greenall balletdansari fram, en
Viðar Egertsson leikari verður
kynnir dagskrárinnar.
✓
✓
LP.9
J <ih
4_P9
v
e
Yiö innkaup á |>cssum amcrísku sólascuum
var gcngið u.þ.h. 52 kr. Ivrir tlollarann,
nú er gengió nálægt 62 kr. lJaó er |>\ í auglióst
aó ekki verður hægt aó l>)óóa amerísku
sólasettin altur á |>essu Irákæra veröi.
10 tegundir - margar étœrðir
Opið laugardag frá kl. 10-17 og Jiuinudag frd kl. 13-17
...alltafþegar
við erum vandlát
áðeikf ft*ð b&U
Suðurlandjbraut 54 v/Faxufen - SCml 682866