Morgunblaðið - 05.12.1992, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1992
Þyngsti dómur hérlendis í fíkniefnamáli kveðinn upp í kókaínmálinu í héraðsdómi
Sakfellt fyrir öll ákæruatriði og
ákærði dæmdur í 7 ára fangelsi
Ekki tekin afstaða til samskipta ..
ákærða og lögreglu við tálbeitu enda
ákæran ekki á þeim byggð
STEINN Armann Stefánsson, 26 ára gamall, var í gær dæmdur til 7
ára fangelsisvistar í héraðsdómi Reykjavíkur fyrir að hafa flutt inn
til landsins í söluskyni 1.201 gramm af kókaíni, ofsaakstur sem haft
hafi í för með sér almannahættu og leitt hafi til stórfellds heilsutjóns
lögreglumanns og fyrir að leggja til lögreglumanna með skærum svo
að tilviljun hafi ráðið því að ekki hlaust tjón af. Með dómi héraðs-
dóms var maðurinn sakfelldur fyrir öll þau brot sem honum voru
gefin að sök í ákæru ríkissaksóknara. Ekki er tekin afstaða í dómi
Guðjóns St. Marteinssonar héraðsdómara til samskipta hins ákærða
við svonefnda tálbeitu lögreglunnar né samskipta tálbeitunnar við
lögregluna enda hafi ákærandi tekið af skarið við flutning málsins
og lýst því yfir að ákæran lyti ekki að þeim samskiptum. Þetta er
þyngsti fangelsisdómur sem upp hefur verið kveðinn hér á landi í
fíkniefnamáli. Dómurinn kemur sjálfkrafa til kasta Hæstaréttar.
Morgunblaðið/Sverrir
Frá málflutningi í kókaínmálinu í héraðsdómi Reykjavíkur. Hinn
dæmdi, Steinn Armann, situr við borð fyrir miðri mynd, næst Jjós-
myndaranum.
Steinn Ármann Stefánsson var
handtekinn á Vesturlandsvegi móts
við Úlfarsfell um miðnætti að kvöldi
hins 17. ágúst síðastliðins eftir að
flóttatilraun hans undan lögreglu
lauk þar með árekstri við lögreglu-
bíl, með þeim afleiðingum að tveir
lögreglumenn slösuðust, annarþeirra
lífshættulega og hlaut af varanlegt
heilsutjón og hinn slasaðist einnig
verulega. í bíl mannsins fannst 1.201
gramm af kókaíni. Við handtöku
lagði Steinn Ármann með skærum í
bijóst lögreglumanns sem hugðist
handtaka hann en lagið kom í vasa-
bók í jakka lögreglumannsins og
stöðvaðist þar.
Lögregla hafði fyrir handtöku
fylgst með ferðum mannsins í 2-3
vikur, eða frá því að grunur beindist
að honum um kókaínmisferli.
Grunur féll á Stein Ármann fyrir
milligöngu manns þess sem síðar
varð tálbeita lögreglunnar. Hafði
tálbeitan kynnst Steini Ármanni í
fangelsi og vakið athygli lögreglunn-
ar á honum og var viðskiptunum
komið í kring fyrir atbeina hans til
að kalla kókaínið fram úr felum og
gera lögreglu kleift að leggja hald á
það.
Þegar lögregla reyndi að handtaka
Stein Ármann við Sundlaugamar í
Laugardal að kvöldi 17. ágúst lagði
hann á flótta með fyrrgreindum af-
leiðingum. Rannsókn á blóðsýni sem
tekið var eftir handtöku leiddi í ljós
að á flóttanum hafði maðurinn verið
með Iífshættulegt magn af kókaíni
í blóði sínu.
Fyrir dómi bar Steinn Ármann
Stefánsson að hann hefði flutt efnið
til landsins frá Kólumbíu um Madríd
og Kaupmannahöfn í febrúar sl. eft-
ir að tilraunir hans til að afhenda
það kaupanda í Kaupmannahöfn
höfðu að engu orðið. Aldrei hafi vak-
að fyrir sér að efnið færi á markað
hérlendis. Maður sá sem starfað hafí
sem tálbeita lögreglunnar hafí átt
frumkvæði að kókaínviðskiptunum.
Hann hafnaði því að kókaínið hefði
verið í bflnum þegar hann var hand-
tekinn, kvaðst ekki hafa vitað að það
væri lögregla sem reyndi að hand-
taka hann við Sundlaugamar í Laug-
ardal og ekki hafa vitað að það var
lögreglumaður sem hann lagði til
með skærunum.
Ótrúverðugur fram-
burður ákærða
í niðurstöðum dómarans er öllum
framburði mannsins hafnað og hann
sakfelldur fyrir þau brot sem honum
eru gefín að sök í ákæru. í dóminum
segir meðal annars: „Dómurinn telur
ótrúverðugan framburð ákærða um
að efnið hafí ekki verið flutt hingað
til lands í söluskyni... Dómurinn
telur þannig sannað með vísan til
gagna málsins en gegn neitun
ákærða, að ákærði hafí flutt efnið
til landsins í söluskyni þótt við inn-
flutninginn hafí ekki verið ákveðið
hvort ákærði seldi efnið sjálfur eða
afhenti það öðrum til sölu.“ Þá er
vikið að því sem fyrr var rakið um
þátt tálbeitunnar í málinu og sam-
skipti hennar við ákærða og lögreglu
en síðan segir að mat sönnunargagna
sé fijálst samkvæmt meginreglum
laga um meðferð opinberra mála
hvort sem lögregla hafí aflað gagn-
anna í samvinnu við tálbeituna eða
á annan hátt. „Dómsmeðferðin varð-
andi þessi samskipti laut að því að
fá fyllri mynd af því hvort efnið
hafí verið flutt til landsins i sölu-
skyni svo sem ákært er út af.“
Ringulreið á vettvangi
Um framburð ákærða þess efnis
að kókaínið hafí fyrr um kvöldið orð-
ið eftir á vinnustað tálbeitunnar og
því hafi það ekki verið í bílnum á
flóttanum undan lögreglunni, segir
í dóminum: „Hjá sumum vitnanna
kom fram að ringulreið hafl ríkt á
vettvangi og hið sama kemur að
nokkru leyti fram á myndbandi því
er tekið var á staðnum. Þá kom fram
hjá vitnunum, að farangurinn í skut
bifreiðarinnar hafi kastast til við
áreksturinn og eitt vitnanna, [...],
sem fann kókaínið, lýsti því svo, að
það sem var í skut bifreiðarinnar
hafí verið samankuðlað og í einum
haug. Hafa verður þessar staðreynd-
ir í huga er framburður vitnanna er
virtur varðandi það nákvæmlega
hvar efnið fannst í skut bifreiðar
ákærða og hver hafí verið innbyrðis
afstaða hlutanna þar.
Dómurinn telur samkvæmt þessu
langlíklegast að viðbrögð ákærða
strax við sundlaugamar [... ] hafí
mótast af því, að hann hafí verið að
reyna að komast hjá handtöku með
kókaínið í fórum sínum. Fullyrðing
ákærða um að kókaínið hafi ekki
verið í bifreiðinni á Vesturlandsvegi
eru því að mati dómsins og sam-
kvæmt ofanrituðu úr lausu lofti
gripnar. Dómurinn telur því sannað
að ákærði hafí haft efnið í vörslu
sinni er lögreglan lagði hald á efnið
í bifreiðinni [... ] svo sem í ákæru
greinir."
Næst er í dóminum rætt um þann
ákærulið þar sem Steini Ármanni er
gefíð að sök að hafa ekið á ofsa-
hraða (allt að 135 km/klst) um borg-
ina á flótta undan lögreglu, gegn
einstefnu og á rauðu ljósi og að hafa
með þeim akstri margsinnis raskað
umferðaröryggi og 'stofnað lífí og
heilsu vegfarenda í hættu og síðan
á allt að 160 km/klst á Vesturlands-
vegi allt þar til ökuferð hans endaði
í árekstri við lögreglubifreiðina en
eftir þann árekstur var lögreglu-
manni, sem hlaut lífshættuleg og
varanleg meiðsl, naumlega bjargað
meðvitundarlausum úr brennandi
lögreglubflnum.
Útilokað að vitnið hafi séð
staðsetningu lögreglubilsins á
vegi
Ákærði hafði borið að lögreglubif-
reiðinni hafi verið ekið í veg fyrir
bifreið sína með þeim afleiðingum
að árekstur varð. Vitni kvað sér hafa
virst úr nálægu húsi að lög-
reglubifreiðinni hafí verið ekið áfram
eftir miðlínu vegarins áður en
árekstur varð. Síðan hafí lögreglu-
bifreiðinni verið ekið til hægri í veg
fyrir bifreiðina.
f dóminum er rakið að dómarinn
hafí farið á vettvang og litið út um
gluggann þar sem vitnið stóð. Síðan
segir: „Það er álit dómsins, að útilok-
að sé að sjá með berum augum það-
an sem vitnið [... ] stóð hvort bif-
reið á Vesturlandsvegi þar sem
áreksturinn varð sé ekið á miðlínu
vegar eða yfírleitt að sjá á hvorri
akreininni bifreið þar er.“ Síðan seg-
ir að engin hemlaför hafí fundist
eftir bifreið ákærða á vettvangi og
að dómurinn telji sannað með fram-
burði lögreglumanna og öðrum gögn-
um málsins að hann hafí ekið bifreið
sinni viðstöðulaust á ofsahraða og
allt að því 160 km/klst hraða aftan
á lögreglubifreiðina og sé hann sann-
ur að sök varðandi það sem honum
sé gefíð að sök í þessum ákærulið.
Varðandi það sérstaklega hvort
heimfæra beri akstur mannsins und-
ir 168. grein hegningarlaga sem
kveður á um allt að 6 ára fangelsi
raski maður öiyggi jámbrautar-
vagna, skipa, loftfara, bifreiða eða
annarra slíkra farar- eða flutninga-
tækja eða umferðaröryggi á alfara-
leiðum telur dómurinn að það ákvæði
eigi við um þá hættu sem skapast
hafí af akstri mannsins. „Ekki er við
dómvenju að styðjast varðandi beit-
ingu 168. gr. eins og hér stendur
á. En samkvæmt orðanna hljóðan
þá getur sá sem er beinn þátttak-
andi t.d. í umferðinni með akstri bif-
reiðar skapað almannahættu jafnt
og ekki síður en sá sem ekki er beinn
þátttakandi, en í greinargerð með
ákvæðinu er í dæmaskyni vísað til
utanaðkomandi aðila sem skapa
hættuna. Dómurinn telur lagagrein-
ina alls ekki útiloka þann sem er
beinn þátttakandi og skapar þannig
hættu t.d. með ofsaakstri... “ Síðan
segir: „Ákærði hóf strax við sund-
laugamar ofsaakstur og ók um
Laugarás og Langholtsveg með allt
að 135 km hraða. [Dómurinn telur
því] almannahættu hafa stafað af
akstursmáta ákærða alla leið frá
sundlaugunum og á slysstað á Vest-
urlandsvegi." Samkvæmt því var
maðurinn sakfelldur fyrir brot á 168.
grein almennra hegningarlaga hvað
flóttaaksturinn varðar en brot á 219.
grein almennra hegningarlaga hvað
varðar líkamsmeiðsl þau er lögreglu-
maður hlaut við ákeyrsluna.
Stjórnaðist af sjálfum
sér og ber fulla ábyrgð
Þá er rakið að ákærði hafi viður-
kennt að hafa lagt til manns með
skærum á Vesturlandsvegi.
Þorsteinn Pálsson um Mannlífsviðtal við Davíð Oddsson
Ráðherrar Sjálfstæðisflokks-
ins beini kröftum sínum að
öðru en persónulegnm átökum
ÞORSTEINN Pálsson sjávarútvegsráðherra vill ekki tjá sig um
ummæli Davíðs Oddssonar forsætisráðherra í sinn garð í nýlegu
Mannlífsviðtali að öðru leyti en því að sagan muni dæma um þá
atburði, sem þar er um fjallað og að ráðherrar Sjálfstæðisflokks-
ins verði nú að einbeita sér að öðru en persónulegum átökum.
í viðtalinu við Mannlíf ræðir
Davíð Oddsson meðal annars um
formannsskiptin í Sjálfstæðis-
flokknum, er hann bauð sig fram
á móti Þorsteini á landsfundi 1991
og um það er hann varð varafor-
maður 1989. Davíð segist hafa
boðið sig fram á móti Friðrik
Sophussyni í embætti varaform-
anns með samþykki Þorsteins.
Einnig tjáir hann sig um stjómar-
slitin 1988, er stjóm Þorsteins
Pálssonar sprakk. Davíð gagnrýn-
ir Þorstein fyrir það hvemig hann
hélt þar ámálum og segir meðal
annars: „Ég var mjög óánægður
með hvemig að þessu var staðið
þótt ég telji ekki sanngjamt að
kenna Þorsteini um að stjómin
sprakk. En atburðir sem þessir
skilja eftir sig slík sár milli manna
að ég tel að stjómarmyndunin í
fyrra hefði ekki tekiztað óbreyttri
forystu í Sjálfstæðisflokknum; við
hefðum kannski setzt í stjóm en
ég hef ekki trú á að Þorsteini
Pálssyni hefði tekizt að mynda
hana og vera í forsæti."
Þorsteinn Pálsson sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að sagan
myndi dæma um þá hluti, sem
um væri rætt í viðtalinu. „Mér
fínnst aðstæður vera með þeim
hætti að ráðherrar Sjálfstæðis-
flokksins þurfi að beina kröftum
sínum að öðmm og mikilvægari
málum en að vera í persónulegum
átökum og ætla þess vegna ekki
að taka þátt í þeim leik,“ sagði
Þorsteinn. „Flokkurinn á í mikilli
vök að veijast, eins og menn sjá
í skoðanakönnunum og mér fínnst
að menn eigi heldur að draga úr
persónulegum átökum við slíkar
aðstæður ef þess er kostur. Sagan
mun svo skýra þessa atburði, sem
þama er verið að íjalla um, þegar
þar að kemur."
Eftir að hafa vísað til umfjöllunar
geðlækna um geðhagi ákærða og
vísað til einstakra atriða í framburði
geðlæknis sem kom fyrir dóminn og
bar um að hann væri haldinn geð-
sjúkdómnum geðklofa með ofsókn-
arívafi og einnig að í skýrslu læknis-
ins hafí ekki komið fram ákveðið
mat á sakhæfí mannsins, m.a. vegna
þess hve langt leið frá handtöku
hans þar til lögð var fram beiðni um
geðrannsókn. Ekkert hafí hins vegar
komið fram sem bendi til þess að
ákærði hafí verið haldinn þannig
geðrofum að raunvemleikatengsl
hans hafí verið mjög skert á þeim
tíma er atburðir sem í ákæru greinir
áttu sér stað. Síðan segir að dóm-
urinn telji að ekkert hafí komið fram
í málinu er bendi til þess að ákærði
hafi á þeim tíma er ákæran tekur
til stjómast af öðrum heldur beri
hann fulla ábyrgð sjálfur.
Síðan segir: „Dómurinn telur aug-
ljóst, að ákærða hafí strax verið ljóst
við sundlaugamar í Laugardal, að
lögreglan var þar á ferð í því skyni
að handtaka ákærða. Svo sem vitna-
framburður ber með sér, var ákærða
veitt eftirför alla leið í Mosfellsbæ
þangað til áreksturinn varð. Strax
við sundlaugariiar vom sett upp blá
blikkandi aðvömnarljós á ómerktum
lögreglubifreiðum og ekið alla leiðina
rétt fyrir aftan ákærða og skömmu
fyrir áreksturinn við hlið bifreiðar
ákærða á Vesturlandsvegi. Þá mætti
ákærði merktri lögreglubifreið á
Langholtsvegi og var sú bifreið
sömuleiðis með aðvömnarljós."
Geðrannsókn og kókaíneitrun
skýra viðbrögð við handtöku
Þá er rakin sú niðurstaða blóð-
rannsóknar að magn kókaíns í blóði
ákærða hafí verið svo mikið að hann
hafi verið með kókaíneitmn sem ekki
hafl verið langt frá því að vera
banvæn og síðan segir: „Þessi niður-
staða og framburður [geðlæknis
ins ... ] þykir skýra viðbrögð
ákærða, öfsafengið aksturslag, sem
höfðu hinar alvarlegu afleiðingar í
för með sér, en framburður ákærða
að þessu leyti er að engu hafandi.
Ákærði ber fulla ábyrgð þrátt fyrir
ástandið sem hann kom sér í með
neyslu kókaínsins [... ] Fullyrðing
veijandans um að lögreglan beri
ábyrgð á því hvemig fór á Vestur-
landsvegi fær enga stoð í gögnum
málsins."
Þá segir að atlaga ákærða að lög-
reglumanni þeim sem reyndi að
handtaka hann hafí verið stórhættu-
leg. „Skærin sem hann lagði til [lög-
reglumannsins] hafa verið rannsökuð
ásamt fatnaði er skærin skemmdu
og vasabókin sem annað lagið hafn-
aði á. í skýrslu [rannsóknarlögreglu-
manns fyrir dóminum] segir m.a.
„telur undirritaður augljóst, að án
fyrirstöðu hefðu umrædd skæri
gengið að fullu inn í líkama lögreglu-
mannsins." Það var samkvæmt þessu
hrein tilviljun að ekki hlaust stórslys
af tilefnislausri atlögu ákærða að
[lögreglumanninum].“
Loks segir í dómi Guðjóns St.
Marteinssonar héraðsdómara: „Brot
ákærða eru stórfelld. Innflutningur
mikils magns hættulegs fíkniefnis í
söluskyni. Ofsaakstur ákærða í borg-
inni og loks út fyrir borgina og á
akstursleið sinni raskaði ákærði
margsinnis umferðaröryggi og stofn-
aði lífi og heilsu vegfarenda í aug-
ljósa hættu og skapaði með því al-
mannahættu. Afleiðingar ofsaakst-
urs ákærða eru mjög alvarlegar og
má í því sambandi visa til læknisvott-
orða fyrir lögreglumennina. Tilefnis-
laus og ofsafengin árás ákærða á
[lögreglumanninn sem reyndi að
handtaka hann] var stórhættuleg og
hefði getað valdið stórfelldu líkams-
tjóni og jafnvel bana. Algjör tilviljun
réði þvi að ekki hlaust tjón af þeirri
árás.
Refsing ákærða þykir samkvæmt
öllu framan rituðu hæfílega ákvörðuð
sem fangelsi í 7 ár.“
Til frádráttar refsingunni kemur
gæsluvarðhald sem Steinn Ármann
hefur sætt frá 18. ágúst. Hann var
einnig dæmdur til að þola upptöku
á kókaíni því sem lagt var hald á í
bflnum á handtökustað, 1.201
gramm, og til að greiða allan sakar-
kostnað, þar með taldar 300 þúsund
krónur í saksóknarlaun í ríkissjóð og
400 þúsund krónur í málsvamarlaun
til veijanda síns, Ragnars Aðalsteins-
sonar hæstaréttarlögmanns.