Morgunblaðið - 14.06.1994, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
• •
Oryggisfræðsla -
nauðsyn eður ei?
FYRIR skömmu
síðan björguðust
giftusamlega tveir
ungir menn er bátur
þeirra brann á Faxa-
flóa. Eldur braust út
í bát þeirrá og fengu
þeir ekkert við ráðið.
Fyrir harðfylgi tókst
þeim að koma
gúmmíbjörgunar-
bátnum í sjóinn og
synda með hann,
óuppblásinn, frá
brennandi bátnum
þar til þeir töldu
björgunarbátnum
engin hætta búin af
eldinum. Þegar báturinn hóf að
blásast upp kom í ljós að hann var
á hvolfi. Aðstæður sem þessar eru
mjög erfiðar og krefjast ákveðinn-
ar þekkingar til að ná bátnum á
réttan kjöl. Þetta tókst skipstjóra
bátsins og sagði hann síðar í við-
tali að hann hefði farið á nám-
skeið við Slysavamaskóla sjó-
manna og hefði því kunnað réttu
handtökin. Þetta sjóslys, ásamt
mörgum öðrum, hafa sýnt og
sannað að með þekk-
ingu ná menn skjótari
og betri árangri þegar
mikið liggur við því
hver sekúnda er dýr-
mæt þegar sjómaður
er út í köldum sjónum.
Að þekkja hlutverk
sitt, búnaðinn og notk-
un hans eru atriði sem
sjómaðurinn verður að
hafa á hreinu. Það er
ekki meðfætt að hafa
þessa þekkingu og því
þarf sjómaðurinn að
afla sér hennar. Um
borð í skipum á að
halda reglubundnar
æfingar en víða er misbrestur á
að þær séu haldnar. Jafnvel þar
sem æfingar eru í mjög góðu
formi þá eru mörg atriði sem sjó-
maðujinn þarf frekari fræðslu
um. A æfingum kemur þó mikil-
væg fræðsla og þekking á því
umhverfi sem sjómaðurinn starf-
ar í dags daglega. Stjórnvöld hafa
gert sér grein fyrir mikilvægi
þess að sjómenn fái góða fræðslu
um öryggismál og að með öflugu
Leiðin til að fækka slys-
um á sjó, segir Hilmar
Snorrason, er með auk-
inni fræðslu.
fræðslustarfi megi stemma stigu
við þeim fjölda slysa og óhappa
sem verða á sjó ár hvert. Þegar
lög um Slysavarnaskóla sjómanna
voru samþykkt á Alþingi fyrir
þremur árum var bent á nauðsyn
þess að skylda alla sjómenn til
að sækja sér fræðslu um öryggis-
mál við skólann. í kjölfarið var
ákveðið að setja kvöð á sjómenn
um að afla sér öryggisfræðslu í
gegnum lögskráningalögin. Þeim
lögum var breytt í mars sl. og
hefur sjómönnum verið gefinn
aðlögunartími til að fara á örygg-
isfræðslunámskeið. Skipstjórnar-
menn þurfa að hafa lokið nám-
skeiði eigi síðar en 31. desember
1995 og aðrir skipverjar ári síð-
ar. Ástæða þess að skipstjórnar-
mönnum er gert að uppfylla skil-
yrði um öryggisfræslu ári fyrr er
Hilmar Snorrason
A SJONVARPSTÆKJUM
í tilefni afmælis okkar bjóðum við takmarkað magn af
sjónvarpstækjum ó hreint ótrúlegu verði:
14" kr. 25.900 stgr. 21" kr. 39.910 stgr. 29" Nicam stereo með
Super Dome hótölurum,
20" kr. 35.910 stgr. 10" kr. 35.010 slgr. 40 stöSva minni,
íslensku textavarpi,
Skjóttu strax beint í MARK, oagerSun. ó skjó.
því aðeins er um takmarkað magn tækja að ræða!
\gjgg" Einar
Mmg Farestveit&Co.hf.
Borgartúni 28 ks 622901 og 622900

vegna m.a. vegna ábyrðar þeirra
á æfingum um borð.
. Því miður eru enn margir sjó-
menn sem ekki hafa sótt nám-
skeið við Slysavarnaskólann jafn-
vel þótt þeim ætti þegar að vera
orðið ljóst hversu nauðsynlegt það
er að kunna á björgunar- og ör-
yggistæki skipsins. Það væri
eflaust farið að heyrast í einhverj-
um um borð ef skipstjórinn kynni
ekki á fiskleitartækin, vélstjórinn
ekki á vélarnar eða kokkurinn á
eldavélina. En það gilda einfald-
lega sömu lögmál um björgunar-
og öryggisbúnað skipsins og þá
þekkingu verða allir skipveijar að
hafa. Við Slysavarnaskólann er
ekki bara kennsla í því sem við
eigum að gera þegar allt er komið
á heljarþröm því fyrirbyggjandi
þátturinn er sá sem áhersla er
lögð á. Það eru að sjálfsögðu fyrir-
byggjandi aðgerðir sem stuðla að
fækkun slysa á sjó auk fræðslu
og æfinga. Hver einasti sjómaður
á að gera kröfur til sjálfs síns,
áhafnar og skips þegar kemur að
örygginu.
En er allt unnið með því að
fara einu sinni á námskeið? Nei,
það vantar mikið á. Því miður var
ekki sett í lögskráningalögin að
sjómenn þyrftu að sækja uppriijun
á öryggisþjálfun með reglulegu
millibili. Nú er Slysavarnaskólinn
á tíunda árinu og margir eru með
mjög gömul skírteini. Sú fræðsla
sem þeir fengu er löngu sigin aft-
arlega í minnisrásum heilans. Það
þekkja allir sem hafa setið á skóla-
bekk hversu fljótt gleymist sá lær-
dómur sem sjaldan eða aldrei reyn-
ir á. Hvað ætli margir muni kvæð-
in sem þeir lærðu í skólanum önn-
ur en þau sem gjarnan eru sungin
á gleðikvöldum eða reglurnar sem
við þurftum að læra fyrir bílpróf-
ið? Hætt er við að margir færu
ekki í gegnum bílpróf ef þeir ættu
að mæta eftir tíu mínútur í prófið.
Hversu fljótt og vel rifjast upp
þekking á búnaði og viðbrögð þeg-
ar á þarf að halda getur skipt
sköpum fyrir sjómanninn og skips-
félaga hans. Þótt við Islendingar
séum á undan nágrannalöndum
okkar í að skylda alla sjómenn til
öryggisfræðslu þá þarf meira til.
Dragtir
Kjólar
Blússur
Pils
Ódýr náttfatna&ur i
Alþjóðleg samtök slysavarnaskóla'
hafa verulega áhyggjur af þeirri
þróun að ekki sé krafa um endur-
menntun og hafa bent á að skír-
teini sem eru eldri en fimm ára
séu í raun lítils virði. Þessum
áhyggjum hefur verið komið á
framfæri við m.a. Alþjóðasiglinga-
málastofnunina IMO. Nauðsynlegt
er fyrir alla þá sem stunda sjó-
mennsku og þegar hafa sótt nám-
skeið að hugleiða upprifjun á
þekkingu sinni. Utgerðir eiga að
gera kröfur til áhafna sinna og
það er ljóst að sá kostnaður sem
fer í endurhæfingu áhafna er
kostnaður sem ekki skilar beinum
peningum til baka en getur komið
í veg fyrir slys og óhöpp sem spara
mikla peninga. Óll fræðsla er verð-
mætasköpun fyrir útgerðina.
Það er þegar farið að leggja að
útgerðum að taka upp öryggis-
stjórnun þar sem útgerðin, skip-
stjórinn og áhöfnin verða að taka
upp nýja stjórnunarhætti er varðar
öryggis- og mengunarmál útgerð-
ar, skips og áhafnar. Það verður
síðan í hlutverki skoðunaraðila að
meta útgerðir og skip við skoðan-
ir. IMO stefnir á að gera þessa
öryggisstjórnun að alþjóðakröfum
fyrir öll skip er falla undir ákvæði
SOLAS (Safety Of Life At Sea)
eigi síðar en 1. júní árið 2002.
Að vísu nær SOLAS einungis til
kaupskipa en þess verður vart
langt að bíða þar til þessi krafa
verður einnig sett upp gagnvart
fiskiskipum. Það er ekki að
ástæðulausu sem farið er að gera
slíkar kröfur og gera fleiri aðila
en áhöfnina ábyrga fyrir ástandi
skipa. Það verður að auka öryggi
sjómanna til mikilla muna og tak-
markið er að sjálfsögðu að fækka
slysum og óhöppum úr starfs-
greininni en það verður ekki gert
nema með breyttu hugarfari bæði
sjómanna og útgerða.
í raun eigum við en langt í land
því að meðaltali slasast 10 íslensk-
ir sjómenn í viku hverri og það
er 10 mönnum of mikið. Leiðin til
að fækka slysunum er með auk-
inni fræðslu, fræðslu sem þegar
er í boði fyrir sjómenn og reyndar
alla sem vilja fræðslu um öryggi
við sjó, vötn og hafnir. Sjómenn,
það er nauðsyn að viðhalda þekk-
ingu sinni en ekki telja að eitt
námskeið í öryggisfræðslu skipti
sköpum um alla framtíð. Fimm
ár eru of langur tími milli upprifj-
unar á þeim mikilvæga þætti sjó-
mennskunnar sem er öryggi skips
og áhafnar. Námskeið við Slysa-
varnaskóla sjómanna eykur þekk-
ingu og hæfni í starfi en þekking-
una þarf að rifja upp með reglu-
legu millibili. Láttu ekki þitt eftir
liggja við að auka öryggi þitt og
áhafnar þinnar.
Höfundur er skólastjóri
Slysavarnaskóla sjómanna.
KHWPPfff
i 12, sími 44433.
hjáANDRESI
Skólavörðustíg 22A - sími 18250 - póstkröfuþjónusta.
Jakkaföt nýkomin,verð kr. 14.908
Stakar buxur nýkomnar, verð frá kr. 3.900 -4.900.
Stakir jakkar og blússur í úrvali
VÖNDUÐ VARA Á VÆGU VERÐI
0fti(fcallan/só(ar/im:nguw/