Morgunblaðið - 14.06.1994, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 199.4 37
AÐSEIVIPAR GREINAR
Hjúkrun, þekk-
ing í þína þágu!
MINIMINGAR
FRIÐBERT
PÉTURSSON
VIÐ UNDIRRITAÐIR hjúkrun-
arfræðingar á lyflækningadeildum
A-6 og B-6 á Borgarspítalanum
finnum okkur knúnar til að leggja
nokkur orð í belg varðandi umfjöll-
un sjúkraliða um starfssvið hjúkr-
unarfræðinga. Einnig viljum við
ijalla aðeins um samstarf sjúkraliða
og hjúkrunarfræðinga á stofnun-
inni.
Menntun og starfssvið
hj úkrunarfræðinga
Með breyttum kröfum samfé-
lagsins til heilbrigðiskerfisins hefur
starfssvið hjúkrunarfræðinga
breyst og menntun þeirra þróast í
samræmi við það. Það þýðir hins
Við lýsum furðu okkar
á ummælum formanns
Sjúkraliðafélags ís-
lands, segja Hrönn
Arnadóttir, Jónína
7
Guðrún Oskarsdóttir,
Sigríður Lóa Rúnars-
dóttir og Sigríður Sig-
urðardóttir hjúkrunar-
fræðingar, sem telja að
samstarf hjúkrunar-
fræðinga og sjúkraliða
hafi verið með ágætum.
vegar ekki að hjúkrunarfræðingar
séu „ekki í manneskjulegri snert-
ingu við sjúklinginn og sinni ekki
hans persónulegu þörfum“ eins og
fram kemur í grein Pálu Jakobs-
dóttur. Þvert á móti hefur aukin
menntun hjúkrunarfræðinga leitt
til þess að þörfum sjúklingsins er
nú sinnt á markvissari og árangurs-
ríkari hátt og gæði hjúkrunarþjón-
ustunnar hafa aukist til muna.
Með auknum kröfum um gæði
þjónustunnar hefur skráning hjúkr-
unar orðið viðameiri og mikilvægari
þáttur í hjúkrun. Ástæða þess er
að sjúklingar eru nú meðvitaðri um
rétt sinn og gera meiri kröfur til
heilbrigðiskerfisins. Kærumálum á
hendur heilbrigðisstarfsfólki hefur
fjölgað mikið undanfarin ár. Æ oft-
ar eru gögn um sjúklinga skoðuð
ítarlega við meðferð kærumála og
því má ekki líta framhjá mikilvægi
góðrar hjúkrunarskráningar. Þar
gildir að það sem ekki er skráð er
ekki gert.
Undanfarið hefur mikið verið
rætt um þær kröfur sem Evrópu-
sambandið gerir til menntunar
hjúkrunarfræðinga innan þess.
Menntun hjúkrunarfræðinga á Is-
landi hefur verið borin saman við
þessar kröfur en þessi samanburður
er ekki raunhæfur.
Starfssvið hjúkrunarfræðinga á
íslandi er frábrugðið starfssviði
hjúkrunarfræðinga annars staðar í
Evrópu. Viðurkennt er að óvfða eru
gæði heilbrigðisþjónustu þ.m.t.
hjúkrunar betri en á íslandi. Bent
skal á að íslendingar hafa frekar
horft vestur um haf en austur varð-
andi uppbyggingu grunnnáms í
hjúkrunarfræði.
í grein Kristínar Á. Guðmunds-
dóttur, formanns Sjúkraliðafélags
íslands, í Alþýðublaðinu 13. apríl
sl. kemur fram að nútíma lækninga-
aðferðir létti mjög hjúkrunarstörf
og að læknar skili sjúklingum mun
frískari til umönnunar en áður.
Vissulega á þetta við í sumum til-
fellum. Má þar nefna aðgerðir sem
gerðar eru með nýrri tækni, s.s.
þegar gallblaðra er fjarlægð gegn-
umj kviðsjá og þegar nýrnasteinar
eru brotnir niður með „steinbrjóti".
Staðreyndin er þó sú að sjúklingar
á almennum lyflækningadeildum
eru mun veikari nú og þurfa meiri
umönnun heldur en var fyrir 10-20
árum. Á þessum deildum liggja nú
oftar sjúklingar sem áður þurftu á
gjörgæsluhjúkrun að halda. Þessa
þróun má að hluta til skýra með
bættri menntun hjúkrunarfræðinga
og aukinni sérhæfingu innan hjúkr-
unar.
Einnig skal bent á að sjúklingar
útskrifast nú mun fyrr og veikari
af sjúkrahúsunum en áður. Það
væri ekki mögulegt nema með auk-
inni og bættri hjúkrun í heimahús-
um. Heimahjúkrun þessi er rekin á
vegum heilsugæslustöðva og sjálf-
stætt starfandi hjúkrunarfræðinga
sem hafa sérmenntað sig á ýmsum
sviðum hjúkrunar.
Umönnun sjúklinga byggist á
samvinnu
í grein Pálu Jakobsdóttur,
sjúkraliða, í Morgunblaðinu 28.
apríl s.l. segir: „Sjúkraliðar á ís-
landi eru tiltölulega ný stétt, en um
leið sú stétt sem er einna mikilvæg-
ust á sjúkrahúsum í dag og í fram-
tíðinni." Að okkar mati byggir
umönnun sjúklinga á samvinnu
margra stétta með mismunandi
þekkingu að baki og er þar engin
ein stétt annarri mikilvægari. Þess-
ar stéttir hafa hver um sig mismun-
andi ábyrgðarsvið en allar vinna
þær að sama markmiði, þ.e. sem
bestri andlegri, líkamlegri og fé-
lagslegri líðan sjúklingsins.
Launamál
í greinum sem birst hafa að und-
anförnu í dagblöðunum er því haldið
fram að laun hjúkrunarfræðinga á
Borgarspítalanum séu 50% hærri en
laun sjúkraliða. Við samanburð á
grunnlaunum kemur í ljós að mis-
munurinn er 12,4 - 14,9% á byijun-
arlaunum þessara tveggja stétta.
Byijunarlaun sjúkraliða (miðað við
25 ára alduij eru 61.252 kr. Byijun-
arlaun hjúkrunarfræðings (miðað
við 25 ára aldur) eru samkvæmt
kjarasamningum 69.873 - 71.969
kr. Þessi munur á byijunarlaunum
hjúkrunarfræðinga felst í eins launa-
flokks hækkun hjá hjúkrunarfræð-
ingum í 80 - 100% starfi.
Lokaorð
Að lokum viljum við lýsa furðu
okkar á ummælum Kristínar Á.
Guðmundsdóttur, formanns Sjúkra-
liðafélags íslands, þar sem hún seg-
ir að ærið stormasamt sé á milli
hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða á
Borgarspítalanum. Á þeim deildum
sem greinarhöfundar starfa hefur
samstarf þessara tveggja stétta ver-
ið með ágætum. Teljum við að
grundvöllur fyrir góðu samstarfi á
vinnustað sé að þær stéttir sem þar
starfa beri virðingu fyrir störfum
hverrar annarrar.
Höfundar eru
hjúkrunarfræðingar.
+ Friðbert Pétursson var
fæddur 31. október 1909.
Hann lést 30. maí 1994. Útför
hans fór fram frá Suðureyrar-
kirkju 4. júní.
FRIÐBERT PÉTURSSON frá
Botni í Súgandafirði, heiðursfélagi
Búnaðarsambands Vestfjarðar lést
á Fjórðungssjúkrahúsinu á Isafirði
30. maí síðastliðinn. Hann hafði
um alllangt skeið átt við erfiðan
sjúkdóm að stríða, og var honum
og aðstandendum ljóst að hverju
stefndi. Nokkur stund gafst þó
milli stríða í vorbyijun, og auðnað-
ist Friðbert.þá að dvelja nokkra
fagra vordaga heima í Botni og
kveðja býli og ættingja. Vildi hann
fyrir hvern mun koma í Ijós og lrjár-
hús og fékk aðstoð til þess. Fór
ekki á milli mála að hugur hans
var við búskapinn til hinstu stund-
ar.
Friðbert var fæddur á Laugum
í Súgandafirði. Foreldrar hans voru
hjónin Kristjana Friðbertsdóttir og
Pétur Sveinbjörnsson. Friðbert ólst
upp í foreldrahúsum og fór snemma
að taka til hendi við öll venjuleg
störf eins og venja var. En hugur
hans hneigðist fyrst og fremst til
búskapar. Hann hélt til Hvanneyrar
og útskrifaðist þaðan sem búfræð-
ingur 1931 og hóf árið eftir búskap
í Botni. Á þessum árum kvæntist
hann eftirlifandi eiginkonu sinni
Kristjönu Jónsdóttur, og bjuggu
þau hjón við rausn og myndarskap
í Botni til ársins 1984, að þau fluttu
að Hjallavegi 16 á Suðureyri. Hug-
urinn mun oft hafa reikað að Botni,
þó gott væri atlætið á Suðureyri,
og á sumrin dvöldu þau hjónin
gjarnan í Botni meðan tök voru á.
Þeim Kristjönu og Friðbert varð
fimm barna auðið og eru fjögur
þeirra á Íífi. Sonur þeirra og sonar-
sonur búa nú myndarbúi í Botni.
Friðbert reyndist mikill og far-
sæll bóndi eins og býli hans bar
jafnan vott um. En áhuginn beind-
ist ekki bara að eigin býli. Hann
hafði ríkan áhuga á öllum félags-
málum, og þá ekki síst á félagsmál-
um bænda. Friðbert var sérlega
mikilhæfur félagsmaður, enda
hlóðust á hann störf á því sviði,
og þar kom að hann gerðist einn
af helstu forystumönnum vestfír-
skra bænda og var það um langt
skeið. Hann átti sæti í hreppsnefnd
um árabil, var formaður Búnaðar-
félags Suðureyrarhrepps í áratugi
svo og Nautgriparæktarfélags
Skutulsfjarðar og nærsveita og
Sauðfjárræktarfélags Súgfirðinga.
Ennfremur átti hann sæti í stjórn
Ræktunarfélags Vestur-ísafjarðar-
sýslu og sat í stjórn Búnaðarsam-
bands Vestfjarða frá 1966-1987.
Þá var Friðbert fulltrúi á Búnaðar-
þingi 1967-1978 og um nokkurt
skeið varastéttarsambandsfulltrúi.
Ekki er hér um tæmandi upp-
talningu á félagsmálaafskiftum
Friðberts að ræða, en sýnir þó að
miklum tíma og atorku hefur hann
varið í þágu félagsmálanna. Öll
störf sín vann hann af stakri prýði,
svo á félagsmálasviðinu sem öðr-
um. Hann var gjaldkeri hjá Bún-
aðarsambandinu og rækti það starf
einstaklega vel. Var hann kjörinn
heiðursfélagi er hann hætti því
starfi, að eigin ósk, 1987.
Á Búnaðarþingi reyndist Frið-
bert skeleggur fulltrúi og hélt vel
á málum fyrir umbjóðendur sína,
vestfirska bændur. Hann var góður
fundarmaður, laginn við tillögu-
gerð, afbragðs fundaritari, hélt fast
fram sínum skoðunum en tók jafn-
an skynsamlegum rökum. Ræðu-
maður var hann ágætur. Hann
fiutti mál sitt hátt og skýrt og var
rökfastur og gagnorður. Ræður
hans voru stuttar og skeleggar og
komu vel til skila þeim boðskap sem
flytjandinn var að koma á fram-
færi hveiju sinni. Og oftast var
boðskapurinn varðandi hagsmuna-
mál bænda og trú á mold og gróð-
ur. Friðbert var mikiil Súgfirðingur
og Vestfirðingur, og segja má að
hans félagsmálabarátta hafi beinst
fyrst og fremst að því markmiði
að bæta hag vestfirskra bænda á
öllum sviðum. Fyrir þetta eru þeir
þakklátir og minnast Friðberts með
virðingu.
Friðbert var vel skáldmæltur, en
ræktaði ekki að marki þann eigin-
leika fyrr en á efri árum að hann
tók að yrkja ljóð í stað jarðar. Gaf
hann út tvær ljóðabækur, Fallin
lauf 1985 og Hnúkaþey 1990.
Þarna er vel ort og efnisval og
efnistök höfundar opinbera hugðar-
efni hans á ævikvöldi. Skáld segir
oft meira i einni setningu en hinn
óskáldlegi á langri ævi. í Föllnum
laufum lýsir Friðbert ævi sinni og
ljóðagerð:
+ Eiríkur Eiríksson fæddist í
Djúpadal i Skagafirði 20.
júní 1905. Hann lést í Reykjavík
27. maí síðastliðinn. Utför hans
fór fram frá Áskirkju í gær.
OKKUR langar í örfáum orðum að
kveðja langafa dóttur okkar, Eirík
Eiríksson frá Djúpadal.
Undarlegt er til þess að vita að
langafí er ekki lengur í Goðheimun-
um, miðstöð fjöskyldunnar, eins og
hann hefur verið síðustu áratugi.
Margs er að minnast og margt
ber að þakka. Við Stefán áttum því
láni að fagna að fá að búa hjá þeim
hjónum, Eiríki og Heígu, eftirlifandi
Leiðir mínar lágu ei til frægðar,
því landsins hijóstur sóttu á huga
minn.
Ég yrki jörð og ljóð til hugar-
hægðar
og hylli gróður, hvar sem ég
' hann fínn.
Undirritaður átti því láni að
fagna að vera samstarfsmaður
Friðberts í stjórn Búnaðarsam-
bands Vestfjarða um langt árabil.
Þriðji maðurinn í stjórninni og for-
maður var Guðmundur Ingi Kristj-
ánsson skáld og bóndi á Kirkju-,
bóli. Má geta nærri að lærdómsríkt
og skemmtilegt var að starfa með
þessum orðhögu bændahöfðingj-
um. Ég hitti Friðbert aldrei öðru-
vísi en hressan í bragði og kátan,
jafnvel eftir að vanheilsa og aldur
fóru að segja til sín. Hann var bind-
indismaður á vín og tóbak, enda
lífsgleðin og lífsorkan slík, að þar
þurfti engri gervigleði við að bæta.
Þau hjón Friðbert og Kristjana
voru gestrisin og góð heim að sækja
og átti ég margar ánægjustundir á
heimili þeirra. Fyrir þetta vil ég
þakka svo og samstarf allt og vin-
áttu frá fyrstu kynnum.
Þegar gildir stofnar falla eru , ,'
skörðin vandfyllt. Bændur hafa átt
því láni að fagna að eiga ötula
málsvara í sínum röðum og raunar
víða innan stétta Og stofana þjóð-
félagsins. Þessum málsvörum hefur
farið fækkandi á liðnum árum og
því fylgir viss eftirsjá þegar slíkir
falla frá, jafnvel þótt dagsverkið
sé mikið og farsælt og dagur að
kveldi kominn.
Ég flyt ekkju og börnum Frið-
berts svo og öðrum ættingjum sam-
úðarkveðjur. >
konu hans, við gott atlæti og elsku.
Ótal stundir sátum við öll saman í
eldhúsinu og ræddum um heima og
geima og var oft glatt á hjalla.
Síðar stofnuðum við Stefán okk-
ar eigið heimili og litla Jóhanna
Dröfn bættist við. Ófáar stundir
áttu hún og langafi saman við söng
og leik, og gátu þau tvö gleymt sér
tímunum saman, enda hann ein-
staklega barnelskur.
Kæri Eiríkur afi og langafi, þín •
er sárt saknað. Við kveðjum þig
hinstu kveðju. Minning þín lifir í
hjörtum okkar.
Tölvuáhugamenn
athuaið.
Eigum fyrirliggjandi vinsælu ExSys tengin:
RAÐTENGI -EX-4031 SAMHLIÐA TENGI - EX-4000
• 16 bita raðtengi (RS-232).
• 2 útgangar, 9 og 25 pinna.
• COM 1-4. IRQ3-15.
• XT / AT samhæft.
FJÖLNOTA IDE-TENGI - EX-306D
• 2FDD og 2HDD.
• Tvö raðtengi. COM 1-4. IRQ 3-5.
• Eitt samhliða tengi.
• Eitt leikjatengi
• AT samhæft.
• Eitt samhliða tengi
• LPT1-3. IRQ 5,7.
• XT / AT samhæft.
HRAÐVIRKT RAÐTENGI - EX-40311
• Hraðvirkt 16 bita raðtengi (2x 16C450).
• 2 útgangar, 9 og 25 pinna.
• COM 1-4. IRQ 3-12,15.
• Samskiptahraði 50 - 115.200 BAUD.
SS Tæknival
Skeifunni 17 - Slmi (91) 681665 - Fax (91) 680664
Ásta, Stefán og
Jóhanna Dröfn.
t
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
ÁMUNDI ÓSKAR SIGURÐSSON,
Neðstaleiti 3,
Reykjavík,
lést á heimili sínu þann 10. júní.
Margrét Ámundadóttir,
Sigrún Una Ámundadóttir, Gibbons Dee Cline,
Kristín Helga Ámundadóttir, Friðþjófur Ó. Johnson,
Hildur Soffía Ámundadóttir, Ásgeir Þórðarson
og barnabörn.
Maðurinn minn. t
KETILL JENSSON,
lést á heimili sinu að kveldi 12. júní.
Selma Samúelsdóttir.
t
SIGMUNDUR GUÐMUNDSSON
fró Melum,
lést í Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri sunnudaginn 12. þessa
mónaðar.
Börn hins látna.
Valdimar Gíslason, Mýrum.
EIRÍKUR EIRÍKSSON