Morgunblaðið - 31.03.1995, Qupperneq 20

20 FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
60 milljóna hagnaður og 15% arðgreiðsla hjá SPRON
Fjórðungsaukning í útlánum
ÁRIÐ 1994 var hagstætt fyrir Sparisjóð Reykja-
víkur og nágrennis, stærsta sparisjóð landsins:
útlán jukust um 22,6%, innlán um 11,6% og
hlutdeild SPRON í heildarinnlánum og verðbréf-
aútgáfu jókst úr 3,9% árið 1993 í 4,4% í fyrra.
Þetta kom fram á aðalfundi SPRON í gær, en
þar var samþykkt að greiða hámarksarð, 15%
af stofnfé, annað árið í röð.
Fjármunatekjur SPRON minnkuðu úr 896
milljónum 1993 í 702 milljónir í fyrra, en aðrar
tekjur jukust lítillega, úr 244 milljónum í 254
milljónir. Á móti minnkuðu fjármagnsgjöld úr
441 milljón í 318 milljónir, en rekstrarkostnaður
og önnur gjöld jukust úr 466 milljónum í 503
milljónir.
Vaxtamunur og hagnaður minnka
Hagnaður af rekstrinum eftir skatta nam
60,4 milljónum króna, en var 86 milljónir í fyrra,
sem var metár. Baldvin Tryggvason sparisjóðs-
stjóri sagði að helsta ástæðan fyrir minnkuðum
hagnaði væri minni vaxtamunur í fyrra en 1993,
eða um 1,78 prósentustig, þannig að vaxtatekjur
minnkuðu úr 455 milljónum króna í 384 milljón-
ir. Útlánsvextir hefðu lækkað tiltölulega meira
en innlánsvextir, sem þýddi lægri fjármagns-
kostnað fyrir viðskiptavini.
Aðrar ástæður fyrir minni hagnaði var aukinn
kostnaður vegna nýs útibús í Skeifunni og sér-
staks 10 m.kr. framlags í menningar- og styrkt-
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
JÓN G. Tómasson stjórnar-
formaður SPRON í pontu.
arsjóð sparisjóðsins, en stofnun sjóðsins var sam-
þykkt formlega á aðalfundinum í gær.
Innlán og sparisjóðsbréf námu samtals 7.908
milljónum króna í árslok í fyrra, en 7.086 milljón-
um árið áður. Þessi innlánsaukning um 11,6%
var mun meiri en meðaltalsaukning hjá bönkum
og sparisjóðum, sem var aðeins 0,35%. Hlutdeild
SPRON í heildarinnlánum hefur aukist jafnt og
þétt síðustu ár, úr 2,8% árið 1988 í 4,4% nú.
Heildarútlán námu 6.936 milljónum í árslok
1994. Hlutdeild fyrirtækja í útlánum hefur farið
ört vaxandi á undanförnum árum og er nú 46,5%.
Eigið fé SPRON jókst um 88 milljónir árið
1994 og var 819 milljónir í árslok. Framlög
SPRON á afskriftareikning minnkuðu úr 108
milljónum 1993 í 69 milljónir í fyrra. Jón G.
Tómasson stjórnarformaður SPRON sagði að
eftir mikil útlánatöp í bankakerfinu árin 1992-
1993 væri ástæða til að ætla að bankarnir væru
komnir yfír erfiðasta hjallann.
Stjórn SPRON var endurkjörin á aðalfundi,
en hana skipa þeir Gunnlaugur Snædal, Hjalti
G. Kristjánsson og Jón G. Tómasson, auk þeirra
Hildar Petersen og Sigurjóns Péturssonar, sem
kosin voru af borgarstjórn Reykjavíkur. Stofnfj-
áreigendum SPRON fjölgaði um 143 árið 1994
og eru nú 338 talsins.
Átta ára sókn sparisjóðanna
Baldvin gerði stöðu sparisjóðanna í heild að
umræðuefni og bentu á að árið í fyrra'væri átt-
unda árið í röð sem hlutdeild sparisjóðanna í
heildarinnlánum hefði aukist, en á þeim tíma
jókst hún úr 15% í 20,5%. Sparisjóðirnir þyrftu
þó að athuga hvernig þeir gætu sameinað krafta
sína betur, því æ fleiri aðilar létu til sín taka á
fjármagnsmarkaði í viðbót við hefðbundna banka
og sparisjóði, þ.á.m. kaupleigur, greiðslukorta-
fyrirtæki og tryggingafélög. „Sparisjóðirnir
þurfa að sameinast svo um munar á næstu árum,
sérstaklega úti á landi,“ sagði Baldvin.
Gengið frá 90 milljóna samstarfssamningi um borun eftir neysluvatni
Jarðboranir fá
stórverkefni
á Azoreyjum
JARÐBORANIR hf. hafa gert samning við fyrirtækið Intertec Acores
Lda. á Azoreyjum um boranir eftir neysluvatni á eyjunum. Þegar hefur
verið gengið frá samningum um borun á 9 holum og hljóðar hann upp á
90 milljónir króna. Viðræður standa
var skýrt á aðalfundi félagsins sem
Samkvæmt upplýsingum Bents
S. Einarssonar, framkvæmdastjóra
Jarðborana, mun fyrirtækið leggja
fram allan tæknibúnað, efni til
verksins og íslenska áhöfn sem í
verða 3-4 menn að staðaldri. Einnig
verða nokkrir starfsmenn frá eyjun-
um ráðnir eftir þörfum. Undirbún-
ingur verksins er þegar hafinn og
mun lestun tækja og búnaðar fara
fram um miðjan næsta mánuð og
verkið hefjast um miðjan maí.
Erfiðar aðstæður
á eldfjallaeyju
Samstarfssamningur hefur verið
gerður við fyrirtækið Intertec Azor
á Azoreyjum en það er í eigu danska
fyrirtækisins Intertec Contracting
Á/S í Aarhus í Danmörku og er
meðal stærri verktaka í Danmörku
yfir um enn fleiri verkefni. Frá þessu
haldinn var í gær.
á sínu sviði. Þykir ljóst að án sam-
starfs við heimamenn hefðu Jarð-
boranir vart átt möguleika á þessu
verkefni. Um það bil tveir þriðju
af verkefninu fengust í samkeppni
við aðra verktaka en þriðjungur
fékkst án útboðs vegna starfsemi
Jarðborana á eyjunum á árunum
1992-1993. Áætlað er að verktími
muni vera um eitt ár.
Azoreyjar eru hluti af Portúgal
en hafa heimastjórn. íbúafjöldi er
svipaður og á íslandi en heildarfl-
atarmál þeirra aðeins 2.330 ferkíló-
metrar eða um 2% af flatarmáli
íslands. Hér er um að ræða eld-
fjallaeyjar á Atlantshafshryggnum
og allar aðstæður til borunar mjög
erfiðar og sambærilegar við það
versta sem þekkist hér á landi.
Framkvæmdir munu hefjast á
eyjunni Terceira fyrir tvö bæjarfé-
lög Praia og Angra þar sem íbúar
eru um 40 þúsund talsins. Að auki
verða framkvæmdir á eyjunni Fa-
ial. Bora þarf djúpt eftir ferskvatn-
inu og verður beitt sömu tækjum
og aðferðum við boranir og í fyrri
verkum Jarðborana á eyjunum.
Hagnaður um
11,1 milljón
Hagnaður Jarðborana á síðasta
ári nam alls um 11,1 milljón króna.
Rekstrartekjur félagsins á síðasta
ári námu alls 182,5 milljónum og
hækkuðu um 1,1%. Eigið fé í árslok
nam alls 455,2 milljónum og lækk-
aði úr um 572,9 milljónum þar sem
ákveðið var að færa niður bókfært
verð bora og tækja með hliðsjón
af markaðsvirði sambærilegra
eigna erlendis.
Helstu verkefni ársins voru unnin
fyrir Hitaveitu Reykjavíkur og
Hitaveitu Seltjamarness en smærri
verkefni fyrir sveitarfélög, einstakl-
inga og fyrirtæki. Þá var eitt verk-
efni unnið fyrir vatnsveitu á Bret-
landseyjum.
Jarðboranir hafa gert ramma-
samning við Hitaveitu Reykjavíkur
um verðlagningu á væntanlegum
borverkefnum á næstu árum og
boraði jarðborinn Jötunn fyrstu
rannsóknarholuna á væntanlegu
virkjunarsvæði Hitaveitunnar á 01-
kelduhálsi í vetur.
Horfur vom góðar í lok ársins
1993 á verkefnum vegna nýtingar
á metangasi en vegna andstöðu
umhverfisverndarsinna frestuðust
allar framkvæmdir á þessu sviði.
Einhver hreyfing mun þó vera að
komast á þetta mál að nýju, að því
er fram kom hjá Bent á aðalfundin-
um í gær.
Bragi Hannesson segir breytinga þörf á fjárfestingarlánasjóðunum
Þurfum að fækka sjóðum og stækka
ÞAÐ ER deginum Ijósara að lána-
stofnanir em of margar á íslenskum
lánamarkaði. Þeim þarf að fækka
og þær þurfa að stækka til þess
að ná fram hagkvæmari rekstri.
Að því verður hins vegar að hyggja
að breytingar þessar verði ekki til
þess að allt fjármálavald í landinu
safnist í örfáar stofnanir sem veiti
hvers konar fjármálaþjónustu undir
kjörorðinu: Ekki er þörf fyrir aðra.
Þetta er skoðun Braga Hannesson-
ar, forstjóra Iönlánasjóðs, sem hann
setur fram í grein í nýútkomnum
Iðnlánasjóðstíðindum.
„Breytingar þarf að gera á fjár-
festingarlánasjóðunum til þess að
þeir geti þjónað atvinnulífinu með
markvissari hætti. Því er stefnu-
mótun ríkisstjórnarinnar í þeim
málum mikilvæg og ástæða til að
búast við farsælli framkvæmd
hennar i nánu samraði við fulltrúa
atvinnulífsins sem hafa með ábyrg-
um hætti byggt upp sjóðina og
stjórnað þeim,“ segir Bragi í grein
sinni.
Hann bendir á að það sé í fyllsta
máta eðlilegt að þörf sé endurskoð-
unar á starfsemi Iðnlánasjóðs sem
og annarra fjárfestingarlánasjóða.
„Lög um lánastofnanir aðrar en
banka og sparisjóði sem gildi tóku
fyrir rúmu ári, hafa þó þegar haft
áhrif, þannig að nú er
sjóðunum heimilt að
veita alhliða fjármála-
þjónustu í stað þess
að vera bundnir við að
þjóna ákveðnum at-
vinnugreinum. Þá hafa
ráðamenn Iðnlána-
sjóðs síðustu tíu árin
verið að breyta rekstri
sjóðsins og laga starf-
semi hans að þörfum
nútímans."
Bragi segir einnig
að í samkeppni á
fijálsum markaði sé
grundvallaratriði að
Bragi Hannesson
allir sitji við sama borð
og lúti sömu reglum.
„Þess vegna gefur það
augaleið að þessar
stofnanir verða að hafa
sama rekstrarform.
Andóf við þessar breyt-
ingar er dæmt til að
mistakast og veldur
togstreitu og tjóni.
Þýðingarmest fyrir alla
aðila er að breytingarn-
ar séu gerðar með
skipulögðum hætti og
timi gefinn til kynning-
ar og aðlögunar að
breyttum aðstæðum.
Þjóðverjar
lækka
vexti
Frankfurt. Reuter.
ÞÝZKI seðlabankinn lækkaði
forvexti óvænt í gær til þess
að koma í veg fyrir að hækk-
un marksins dragi úr sam-
keppnishæfni þýzks útflutn-
ings erlendis að því er hag-
fræðingar segja.
Forvextimir voru lækkaðir
í 4% úr 4,5 og um leið vom
vextir á skuldabréfum í endur-
sölu lækkaðir í 4,5% úr 4,85.
Þetta er fyrsta forvaxtalækk-
unin síðan í maí í fyrra.
Svisslendingar fóm að
dæmi Þjóðveija og lækkuðu
forvexti sína í 3% úr 3,5 og
búizt er við að Frakkar og
fleiri geri það einnig.
Gengi doilars, punds og
fleiri gjaldmiðla styrktist eftir
vaxtalækkun Þjóðveija. Doll-
arinn hækkaði um 3 pfenn-
inga og eitt jen.
Hans Tietmeyer seðla-
bankastjóri kvaðst efast um
að vaxtalækkunin mundi
hafa teljandi áhrif í gengis-
málum, en stjórn bankans
hefur óttazt að sterk staða
marksins geti spillt sam-
keppnisstöðu útflutningsat-
vinnugreina og dregið úr
efnahagsbata.
Norsk Hydro
skerðir
afköst
Ósló. Reuter.
NORSK Hydro, aðalálfram-
leiðandi Noregs, tilkynnti í
gær að haldið yrði áfram að
vinna með skertum afköstum
út árið að minnsta kosti.
Samkvæmt samkomulagi
álframleiðenda í fyrra dró
Norsk Hydro úr álframleiðslu
sinni í maí sl. um rúmlega
10% af heildarframleiðslu-
getu, eða 70,000.
Evrópusambandið, Banda-
ríkin, Kanada, Rússland,
Noregur og Ástralía sam-
þykktu að minnka framleiðslu
í rúmlega tvö ár til þess að
draga úr offramboði og
hækka verð. Síðan hafa Rúss-
ar unnið með meiri afköstum
en í fyrra og Inespal á Spáni
hefur sagt að framleiðsla
verði aftur aukin. Fram-
leiðslugeta Norsk Hydro er
650.000 tonn á ári. Þrálátur
orðrómur hefur verið á kreiki
um að nokkrír álframleiðend-
ur hyggist auka afköst um
mitt þetta ár.
Deutsche
spáir bata
Frankfurt. Reuter.
REKSTRARTEKJUR De-
utsche Bank AG, stærsta við-
skiptabanka Þýzkalands,
minnkuðu um fjórðung í fyrra
vegna lækkana á verði
skuldabréfa á heimsmarkaði,
en spáð er hagnaði í ár.
„Ég er viss um að okkur mun
takast að bæta afkomuna
verulega," sagði Hilmar Kop-
per yfirbankastjóri og benti á
að staðan eftir tvo fyrstu
mánuði ársins styddi þá skoð-
un.
Rekstrartekjur Deutsche
Bank eftir afskriftir minnk-
uðu í 4,1 milljarð marka í
fyrra úr 5,3 milljörðum 1993,
en það var met. Viðskipta-
tekjur lækkuðu í 537 milljón-
ir marka úr tæplega tveimur
milljörðum.