Morgunblaðið - 31.03.1995, Side 42

42 FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
+ Svava Einars-
dóttir Mathie-
sen var fædd á Ós-
eyri við Hafnarfjörð
28. júli 1906. Húu
lést 23. mars sl.
Svava var dóttir
hjónanna Geirlaug-
ar Sigurðardóttur
húsmóður og Einars
Þorgilssonar kaup-
manns og útgerðar-
manns í Hafnar-
firði. Systkini Svövu
voru átta en þau eru
nú öll látin. Þau
voru: Dagbjört, Sig-
urlaug, Ragnheiður, Helga,
Þorgils Guðmundur, Ólafur
Tryggvi, Vaigerður og Dagný.
2. júni 1927 giftist Svava Arna
M. Mathiesen lyfjafræðingi og
seinna verslunarstjóra við versl-
un Einars Þorgilssonar í Hafn-
arfirði, en hann lést 8. apríl
1946. Börn þeirra voru þijú:
Ema Geirlaug, fædd 12. apríl
1928, gift Sigurði Emi Iljálm-
týssyni, en hann er látinn.
Þeirra böra eru: Ami Matthías,
Valgerður, Hjálmtýr og Hrafn-
ÞEGAR ég hugsa um líf ömmu
minnar, Svövu Einarsdóttur
Mathiesen, sem nú er Iátin nærri
89 ára, kemur einna fyrst upp í
hugann hversu óskaplega miklum
breytingum og framförum hún
varð vitni að í lífí þessarar þjóðar.
Ég spyr sjálfan mig, eigum við
bamabömin hennar eftir að upp-
lifa aðrar eins breytingar og
framfarir og hún upplifði? Við
þessari hápólitísku spurningu er
auðvitað ekkert svar til í dag.
Þetta hefði hins vegar getað verið
umræðuefni á milli okkar ömmu
því pólitískari manneskju en henni
hef ég ekki kynnst. Hún fylgdist
alla tíð vel með því sem var að
gerast og hafði jafnan mótaðar
skoðanir á atburðum líðandi stund-
ar. Það var auðvitað ekkert skrítið
að amma væri pólitísk enda alin
upp á heimili þar sem fjölskyldu-
faðirinn var útgerðarmaður, fisk-
verkandi og kaupmaður auk þess
að vera um tíma bæjarfulltrúi og
alþingismaður. Þannig hefur hún
eflaust fljótt haft tækifæri til að
mynda sér skoðanir byggðar á
upplýsingum um gang höfuðat-
vinnugreinarinnar og gangi mála
í stjómmálunum. Það er auðvitað
engum blöðum um það að fietta
að það er hún sem hefur haft
mest áhrif á það hversu gjöm böm
hennar og barnaböm eru til af-
skipta af stjómmálum.
En við amma ræddum meira en
pólitík. Hún hafði gaman af ferða-
lögum bæði innanlands sem utan
og fór ferðir í gamla daga sem
okkur krökkunum þótti hreinar
+ Karl Harrý Sveinsson fædd-
ist í Hafnarfirði 14. apríl
1945. Hann lést á heimili sínu
í Hafnarfirði 27. febrúar síðast-
liðinn og fór útför hans fram
frá Hafnarfjarðarkirkju 3.
mars.
NÚ ER kær vinur minn, Karl Harrý
Sveinsson, látinn. Fréttin um skyndi-
legt fráfall hans kom eins og reiðar-
slag og ætlaði ég ekki að trúa eigin
eyrum þegar mér var sögð hún.
Við Harrý höfðum talað saman
fyrir ekki löngu og þá sagði hann
mér að niðurstöður rannsóknar, sem
hann undirgekkst vegna sjúkdóms
sem hafði hijáð hann um nokkurt
skeið, hefðu ekki verið góðar. Þrátt
fyrir það var hann léttur í Iund eins
og hann var ævinlega og man ég
hann ekki öðruvísi.
hildur. 2) Matthías,
fæddur 6. ágúst
1931, kvæntur Sigr-
únu Þorgilsdóttur.
Þeirra böm em
Ami Matthías, Hall-
dóra og Þorgils Ótt-
ar. 3) Einar Þorgils-
son, fæddur 25. júní
1935, látinn 25. júli
1993, var kvæntur
Emu I. Sveinbjöms-
dóttur. Þeirra böm
em Ami Svein-
björa, Ólafur
Tryggvi, Einar
Þorgils, Svava og
Kristján Geir. Fyrir hjónaband
átti Einar son með Kristbjörgu
Kjeld, Jens Guðjón. Svava starf-
aði við verslun, en lengst af var
hún framkvæmdastjóri Mæðra-
styrksnefndar Reykjavíkur.
Svava var ein af stofnendum
Sjálfstæðiskvennafélagsins Vor-
boða í Hafnarfirði og varafor-
maður félagsins um árabil.
Útför Svövu fer fram frá
Þjóðkirkjuni i Hafnarfirði í dag,
31. mars, og hefst athöfnin kl.
15.
ævintýraferðir. Þótti henni síðar
gaman að því að bera saman bæk-
ur sínar við okkur þegar við höfð-
um komist á svipaðar slóðir og hún
hafði farið um. Af ferðum ömmu
þykir mér þó alltaf mest til koma
um hestaferðir hennar og afa míns
með Magnúsi í Stóra-Asi inn á
hálendið upp úr 1940. Um þessar
ferðir vissi ég ekki mikið fyrr en
ég fór að segja henni frá mínum
eigin ferðum á hestum um svipað-
ar og sömu slóðir. Vorum við sam-
mála um aðekki væri um betri leið
að ræða til að njóta landsins en
að ferðast um það á hestbaki.
í byijun næsta mánaðar eru 49
ár liðin frá því að afí dó og amma
því búin að vera ekkja í hartnær
hálfa öld. Þetta hefur eflaust verið
erfitt hlutskipti en minningarnar
frá tæplega tuttugu ára hjónabandi
voru alla tíð varðveittar af mikilli
ástúð og enginn tilviljun að við
erum nú fímm afkomendur sem
berum nafn afa. Ég er því viss um
að amma fer ekki ófús í sína ferð
yfír móðuna miklu og að það verð-
ur tekið á móti henni af mikilli elsku
á áfangastað. Því viljum við Stein-
unn, systkini mín og fjölskyldur
þeirra um leið og við kveðjum
ömmu hinsta sinn biðja hana að
bera kveðju okkar áfram til afa.
Arni M. Mathiesen.
í dag felldu blómin mín blöðin sín,
og húmið kom óvænt inn til mín.
Eg hélt þó að enn væri sumar og sólskin.
Þessi orð Tómasar Guðmunds-
Lífíð hafði oft farið hijúfum hönd-
um um Harrý og hafði hann lent í
mörgum raunum og lífsháska en
sigrast á öllu. Hann sagði oft sjálfur
að hann hlyti að hafa að minnsta
kosti níu líf og var ég kominn á þá
skoðun. Það var því fjarri manni að
halda að dauði hans væri eins nálæg-
ur og raun ber vitni.
Ég kynntist Haný fyrir nokkrum
árum þegar við unnum saman fyrir
ferðaskrifstofuna Addís þar sem við
höfðum meðal annars þann starfa
að ferðast með útlendinga á fjallabíl-
um um landið á öllum tíma árs í alls-
kyns veðrum. Harrý átti góðan fjalla-
bíl sem hann hafði útbúið vel, hugs-
aði um að natni og þekkti eins vel
og fínguma á sér. Við fórum margar
ferðir saman þar sem fleiri bflar voru
með í for eða þá aðeins við tveir
saman annaðhvort á tveimur bílum
MIIMIMIIMGAR
sonar skálds koma mér í hug er
ég kveð ömmu mína Svövu hinstu
kveðju. Þrátt fyrir háan aldur og
oft erfíð veikindi vék ekki að mér
sú hugsun er ég síðast heimsótti
hana að svo stutt væri eftir af
okkar samveru.
Fyrstu kynni okkar ömmu voru
nóttina sem ég fæddist, er hún tók
mig upp í rúm til sín og vafði mig
örmum til morguns.
Seinna svaf ég oft hjá henni, hún
hafði gaman af því að leyfa okkur
krökkunum að sofa og voru stund-
um fleiri en einn í einu. Þá spilaði
amma við okkur þar sem henni
fannst nauðsynlegt að fólk kynni
að taka í spil á mannamótum. Hún
var sjálf hörku bridsspilari og
fannst mér gaman að fylgjst með
henni spila því hún var góð og eitt
sinn spurði ég hana hvers vegna
hún tæki ekki þátt í keppni og þá
svaraði hún því til, að það væri
eyðilegging á ánægju spílamennsk-
unnar.
Amma hafði alltaf skoðanir á
hlutunum, stundum mjög ákveðn-
ar, en bar líka virðingu fyrir skoð-
unum annarra. Það var gaman að
tala við hana um hin ýmsu mál.
Hún setti sig vel inn í það sem
var að gerast í þjóðfélaginu. Þekkti
tímana tvenna og gat þar af leið-
andi sagt frá svo mörgu. Amma
Svava var falleg kona, vel klædd.
Yfir henni var reisn, þannig að
eftir henni var tekið hvar sem hún
fór. Hún var heimskona, ferðaðist
víða um veröldina og seinni árin
fór hún á hveiju ári til Mallorca.
Þegar hún varð áttræð ákvað hún
að fara til Lúxemborgar því á öll-
um ferðalögunum hafði hún aldrei
farið þangað. Við fórum saman í
þessa ferð, keyrðum hvert sem
vera vildi, við fórum til Belgíu
daginn sem hún átti afmæli, skoð-
uðum allt sem okkur datt í hug
að skoða í Lúxemborg og skrupp-
um svo yfír til Þýskalands. í þess-
ari ferð hefðum við eins getað
verið jafnöldrur. Því ekki var
neinnar þreytu eða ellimerkja að
gæta hjá ömmu, hvað þá að hún
væri hrædd í bílnum.
Hún var ung í anda og hafði
aðlögunarhæfni. Þá eitt sinn þegar
við nokkrar kunningjakonur ákváð-
um að fara að stunda kvenna-
tímana í sundlauginni kom amma
með og féll inn í hópinn. Einu sinni
skruppum við nokkrir vinnufélagar
saman austur í Hveragerði að
kaupa rósir, þá var amma á Nátt-
úrulækningahælinu, þar sem hún
dvaldi stundum. Var ákveðið að ná
í hana í kaffí í Eden. Á stundum
sem þessum sló amma á létta
strengi.
Amma hafði gaman af hand-
verki. Hún saumaði mikið út á
meðan hún hafði sjón og hendur
í lagi, þá málaði hún sérstaklega
fallega á postulín sem hún gaf
mikið af til afkomenda sinna, sem
njóta listar hennar um ókomna
tíð.
Amma bar tilfinningar sínar
ekki á torg, bar harm sinn í hljóði,
eða á hans bíl. Þetta voru langar og
krefjandi ferðir um óbyggðir Islands
að sumarlagi þar sem við vorum með
stóran hóp útlendinga með okkur.
Það reyndi mikið á okkur og þarna
komu glögglega í ljós þeir mannkost-
ir sem Harrý hafði til að bera. Hann
var einlægur, hjartahlýr, einstaklega
samvinnuþýður, samviskusamur,
greiðvikinn, heiðarlegur og alltaf
stutt í kímnina og brosið. Óspar var
hann á að gera grín að sjálfum sér
og var fljótur að sjá spaugilegu hlið-
ina á öllum m'álum.
Hann hafði ferðast mikið um land-
ið í gegnum tiðina og dvalið langdvöl-
um á hálendinu. Þar var hann meðal
annars að flytja rannsóknarmenn ,á
Qallabíl og einnig snjóbíl sem hann
átti, en verið var að gera rannsóknir
vegna byggingar raforkuvera við
Þjórsá. Hann þekkti því landið sitt
mjög vel og hafði til þess sterkar
taugar. Það kom berlega í ljós í ferð-
um okkar þar sem hann hafði mikla
löngun til að fræða þess erlendu gesti
sem ítarlegast um landið — hann var
því mun meira en fær bflstjóri. Hann
náði einnig vel til fólksins á sinn ein-
SVAVA EINARS-
DÓTTIR MA THIESEN
KARL HARRY
SVEINSSON
veikindi sín talaði hún lítið um
fyrr en kvalirnar voru orðnar
óbærilegar. Hreinskiptni, heiðar-
leiki og trygglyndi voru henni í
blóð borin, það var hennar, þá fékk
hún hvatningu í þá veru frá heim-
ili foreldra sinna. Amma missti afa
ung, en tryggðin við þá ást sem
þau gáfu hvort öðru var alla tíð
ljóslifandi fyrir henni. Nú 49 árum
eftir aðskilnað þeirra fallast þau í
faðma.
Ég vil fyrir hönd okkar systkin-
anna og fjölskyldna okkar þakka
ömmu Svövu samveruna á lífsins
leið.
Og nú kom haustið! Á kné ég kraup.
Að köldum veggnum ég höfði draup
og kyssti blómin, sem bliknuð lágu.
(T.G.)
Blessuð sé minning ömmu
minnar, Svövu Einarsdóttur Mathi-
esen.
Valgerður Sigurðardóttir.
Hann er kaldblár himinninn hér
fyrir utan. Að frátöldum nokkrum
íshvítum skýjabólstrum er hann
alblár. Vorið er loks komið eftir
rigningasaman vetur. Undanfarið
hefur það minnt á vorin heima á
íslandi, þegar freisting sólar sneri
hug frá bók og stökkti manni út
á græn engin. En í dag er ekki
leikur í hjarta. Hugurinn flýgur
heim yfir álfu og haf til að vera
meðal ættmenna og vina. Ætt-
móðir okkar hefur skilið við. Hún
er horfin í annan heim og stund
komin til hinstu kveðju. Ferðin er
ekki löng. En hún er sár.
í Endalausum heimi segir
Laurie Anderson að þegar faðir
hennar féll frá hafi henni liðið sem
heilt bókasafn hafi brunnið til
grunna. Líkt er nú. Það er margt
sem amma lét ósagt og geymdi
með sjálfri sér. Fjölmargt við fáum
aldrei vitað. Víðförult líf gaf henni
innsýn í ókunna heima sem nú eru
horfnir í tímans ryk. Hún sá Beir-
út í allri sinni dýrð og sprangaði
sanda Egyptalands. Miðjarðarhaf-
ið sleikti tær hennar og hún kitl-
aði bragðlaukana í Kaupmanna-
höfn.
En í lífi ömmu naut ekki alltaf
sólar. Ung sá hún eftir eigimanni,
og síðar barnabarni, syni, tengda-
syni og öllum systkinum sínum.
Þrátt fyrir erfíða tíma stóð hún
óbuguð sem klettur í hafi, tindurinn
sveipaður æ hvítari hnoðrum.
Mér er óhægt að gera líf og
persónu ömmu skil í fáum orðum.
Þó er efst í huga hvöt hennar til
að viðhalda eigin sjálfstæði alla tíð,
fram á síðustu stund. Kannski er
þar að fínna helsta lærdóm lífs
hennar. Að hamingja einstaklings-
ins byggi á sjálfstæði hans og frelsi
til athafna.
Á strjálum fundum okkar síð-
astliðinn áratug fann ég ávallt
hljótt þakklæti fyrir það sem hún
fékk notið í lífinu. í gegnum tíðina
og undir lokin naut hún aðstoðar
og umönnunar margra, skyldra og
læga og gamansam hátt og var fljót-
ur að vinna traust þess.
Ég var vanur að fara þessar há-
lendisferðir einn að sumri til en ferð-
imar með Harrý voru mér dýrmætar
þar sem ég eignaðist í honum góðan
vin sem ég hafði gott samband við
og fann ég hvernig hann vildi alltaf
veg minn sem mestan og sýndi mér
einlæga vináttu sem var gagnkvæm.
Tæplega tuttugu ára aldrusmunur
var á okkur en það var síður en svo
vináttu okkar einhver flötur um fót
heldur þvert á móti.
Harrý var mikill áhugamaður um
torfærubfla og ferðalög og átti þetta
tvennt hug hans allan ásamt starfínu
í Frímúrarareglunni sem honum var
mjög hugleikið. Hann ræddi mikið
um þessi áhugamál og hafði margvís-
legar skoðanir á því hvemig betur
mætti gera, breyta, bæta og var
hann oft með hugmyndir að áhuga-
verðum nýjungum í handraðanum.
Það var fátt sem hann vissi ekki um
bíla og tæki og kom það sér vel á
ferðalögum upp til fjalla þar sem
aðstæður voru sjaldnast ákjósanleg-
ar til viðgerða. Hann var lærður út-
óskyldra. Óeigingirni þessa fólks
og fórnfýsi er þakkarverð.
Fyrir hönd systkina minna, ást-
vina okkar og móður vil ég minn-
ast sérstæðrar konu með ljóði
Snorra Hjartarsonar Langt af fjöll-
um:
Langt af pllum hríslast lækimir
og laða þig margir til fylgdar
En vegurinn er einn, vegurinn
velur þig, hvert spor þitt er stigið
Og frá upphafi allra vega
fór enginn þá leið nema þú.
Ólafur Tr. Mathiesen,
San Francisco.
í dag kveðjum við elsku
langömmu okkar. Þótt samveru-
stund okkar í þessum heimi hafí
ekki verið löng mun minningin lifa.
Ég minnist heimsókna okkar til
þín, þegar þú lofaðir mér að klippa
út myndir úr dönsku blöðunum á
stofugólfinu á meðan þú spjallaðir
við pabba og mömmu. Þær minn-
ingar mun ég varðveita. Litla syst-
ir mín er of ung til að muna en
ég mun segja henni frá því svo hún
geti líka minnst þín.
Um leið og við viljum þaka þér
fyrir samfylgdina biðjum við góðan
guð að varðveita þig og geyma.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Ema og Erla Rut.
Til langömmu
Legg ég nú bæði líf og önd,
ijúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
Klara og Einar Karl.
Ég hygg að engum sem til
þekkti hafi komið andlátsfregn
Svövu E. Mathiesen að óvörum,
svo löng og erfið voru veikindi
hennar. Engu að síður verða frétt-
ir um dauðsfall vina til þess að
minningar frá langri samleið koma
fram í hugann. Eg tel mig muna
það vel þó ég væri þá barn að aldri
þegar Svava kom fyrst á heimili
foreldra minna í Stóra-Ási. Hún
var nýlega heitbundin Árna Mathi-
esen sem þá var lyfjafræðingur
við Hafnarfjarðarapótek. Hann
hafði verið mörg sumur hér í Ási
hjá afa mínum og ömmu allt frá
sjö ára aldri og tekið órofa tryggð
varpsvirki og var því einnig vel heima
á sviði rafeindatækninnar.
Það sem mér er efst í huga þegar
ég hugsa til baka er glettni hans,
hlýtt brosið, hógværðin og einlægnin.
Það er ákveðið tómarúm sem hef-
ur myndast í tilveruna við fráfall
Harrýs, sem manni fínnst svo ótíma-
bært og nokkuð sem maður átti ekki
von á, nú þegar er hækkandi sól,
bjartir dagar og nætur framundan,
farið að huga að ferðum sumarsins
og til þeirra hlakkað.
Harrý hefur nú verið kallaður til
að fara í þá ferð sem við öll verðum
einhvern tímann að leggja upp í en
vonumst flest að dragist sem lengst.
Þar fer einlægur og traustur vinur
og vil ég gera síðustu orðin sem
hhnn talaði til mín fyrir stuttu inn á
símsvarann minn að mínum en þau
voru: „Guð blessi þig, elsku vinur!“
Ég vil votta öllum ástvinum Harr-
ýs mína dýpstu samúð og bið Guð
að styrkja þau í sorg þeirra.
Góðs drengs verður sárt saknað
en minningin um hann mun ylja þeim
sem eftir lifa.
Þorsteinn Erlingsson.