Morgunblaðið - 23.11.1995, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Uppþot af lirifningn
Morgunblaðið/Ásdís
KERI-LYNN Wilson segir að tónlistarsamfélagið sé augljóslega mjög sterkt hér á landi.
Á tónleikum Sinfóníu-
hljómsveitar íslands í
Háskólabíói í kvöld mun
Keri-Lynn Wilson,
kanadísk kona af ís-
lenskum ættum, haida
um tónsprotann. Orri
Páli Ormarsson hitti .
hana að máli og komst
meðal annars að því að
konur eiga ekki lengur
á brattann að sækja á
þessu sviði.
KERI-LYNN Wilson heitir
ung kanadísk kona, há-
vaxin, hárprúð og heill-
andi. Hún er hljómsveit-
arstjóri og í kvöld mun hún, með
dyggri aðstoð Sinfóníuhijómsveitar
íslands, leiða gesti í Háskólabíói á
vit verka eftir þtjá af meisturum
tónbókmenntanna, Ravel, Haydn
og Beethoven. Einleikari á tónleik-
unum verður bandaríski píanóleik-
arinn Frederick Moyer.
„Það er stórkostlegt að vera kom-
in til íslands en landið hefur alltaf
heillað mig,“ segir Wilson sem er
af íslensku bergi brotin en hefur
ekki í annan tíma sótt okkur eyjar-
skeggja heim. „Ég gerði mér hins
vegar enga grein fyrir því að svona
fámenn þjóð ætti jafn góða hljóm-
sveit og Sinfóníuhijómsveit íslands.
Tónlistarsamfélagið er augljóslega
mjög sterkt hér á landi.“
Segir hljómsveitarstjórinn enn-
fremur að hljómsveitin sé mjög ein-
beitt og áhugasöm. „Tónlistarfólkið
er reiðubúið að bréyta, bæta og
hjálpa til enda er það augljóslega
staðráðið í að gera sitt besta hvetju
sinni. Það er mjög gott að vinna
með Sinfóníuhljómsveit íslands."
Wilson drakk í sig tónlistina með
móðurmjólkinni. Faðir hennar er
kunnur hljómsveitarstjóri vestra og
föðurbróðir hennar, Eric Wilson,
eftirsóttur sellóleikari. Lék hann
meðal annars einleik með Sinfóníu-
hljómsveit íslands á tónleikum fyrir
nokkrum árum. „Föðuramma mín
og afi eru tónlistarfólk, systkini
mín öll og flest frændsystkini. Fjöl-
skyldunnar er meira að segja getið
í kanadísku uppflettiriti um tónlist."
Fjölhæfur tónlistarmaður
Wilson er fjölhæfur tónlistarmað-
ur. í æsku lærði hún á píanó, fiðlu
og flautu og lék um tíma í sinfóníu-
hljómsveit föður síns í Kanada. Síð-
an lá leiðin í hinn nafntogaða tón-
listarskóla Juilliard í New York, þar
sem hún nam flautuleik.
Wilson viðurkennir að hafa rennt
hýru auga til tónsprotans frá blautu
barnsbeini og um líkt leyti og hún
var að ljúka meistaraprófi í flautu-
leik frá Juilliard afréð hún að láta
slag standa. „Ég ætlaði alltaf að
hasla mér völl sem einleikari áður
en ég sneri mér að hljómsveitar-
stjórn. Kvöld eitt, á göngu í Mið-
garði, ákvað ég hins vegar að
þreyta inntökupróf í hljómsveitar-
stjórn við Juilliard. Ég lagði mig
alla fram og uppskar laun erfíðis-
ins; var önnur tveggja, úr hópi
mörg hundruð umsækjenda, sem
komst að.“
Wilson hóf sprotann fyrst á loft
með Þjóðarhljómsveit Kanada árið
1990 en meistaraprófí í hljómsveit-
arstjórn lauk hún frá Juilliard í
fyrra. Vann hún þar til fjölda verð-
launa. Wilson er nú aðstoðarhljóm-
sveitarstjóri sinfóníuhljómsveitar-
innar í Dallas í Bandaríkjunum,
jafnframt því að koma fram sem
gestastjómandi víða um heim. „Ég
var mjög lánsöm að fá þegar í stað
tækifæri til að spreyta mig í heimi
atvinnúmennskunnar. “
Það er ekki á hveijum degi sem
kona stjórnar Sinfóníuhljómsveit
íslands enda eru ekki margar starf-
andi í faginu. „Ég er ein fárra í
Bandaríkjunum. Engu að síður tel
ég.að konur eigi ekki lengur á bratt-
ann að sækja á þessu sviði. Sarah
Caldwell braut ísinn á 8. áratugn-
um. Það sækjast hins vegar fáar
konur eftir því að verða hljómsveit-
arstjórar og þess vegna eiga þær
ekki marga fulltrúa í fremstu röð.“
Frábrugðin
Wilson segir að fjölmiðlar hafí
tekið sér opnum örmum. „Þeir eru
ætíð reiðubúnir að fjalla um mig.
Kannski vegna þess að ég er óvenju-
legur hljómsveitarstjóri en það hef-
ur verið gegnumgangandi viðfangs-
efni fjölmiðla á þessum áratug að
hafa upp á einhverju sem stingur
í stúf. Til lengri tíma litið getur
orðspor hins vegar aldrei byggst á
öðru en hæfni listamannsins.“
Wilson hefur verið óþreytandi við
að kynna tónlist meðal ungmenna.
„Mér er í mun að vekja áhuga barna
og ekki síður unglinga á tónlist.
Viðhorf og gildi einstaklingsins eru
í stöðugri mótun á unglingsárunum
og þar sem ég er sjálf ung tel ég
mig vera í ákjósanlegri stöðu til að
leggja málstaðnum lið.“
Wilson hefur fallið Sinfóníu-
hljómsveit íslands vel í geð,- að því
er fram kemur í máli Guðnýjar
Guðmundsdóttur konsertmeistara.
„Það er alltaf virkilega ánægjulegt
að fá góða hljómsveitarstjóra til
landsins. Tónlistarmenn finna strax
hvort þekkingin er til staðar og
Wilson hefur þegar öðlast mikla
reynslu. Þá er bakgrunnur hennar
mjög fjölbreyttur en það er mjög
mikilvægt að hljómsveitarstjórar
séu vígir á mörg hljóðfæri. Við
hlökkum því mikið til tónleikanna.“
Frederick Moyer píanóleikari
lagði stund á nám í Curtis tónlistar-
skólanum í Fíladelfíu og Indiana
háskólanum í Bloomington. Frá því
hann þreytti frumraun sína í
Carnegie Hall í New York árið 1982
hefur hann leikið með helstu hljóm-
sveitum heims og komið fram á
ýmsum listahátíðum. Moyer hefur,
líkt og Wilson, lagt sig í líma til
að kynna tónlist og efnir í þeim
tilgangi oft til tónleika á vinnustöð-
um, barnaheimilum og skólum.
Keisari einleikskonsertanna
Tónleikarnir í kvöld hefjast á Le
tombeau de Couperin eftir Maurice
Ravel. Verkið er samið árið 1917 í
minningu sex vina tónskáldsins sem
féllu á vesturvígstöðvunum í heims-
styijöldinni fyrri. Þegar hér er kom-
ið sögu hafði heilsu Ravels hrakað
mikið auk þess sem hann átti um
sárt að binda vegna fráfalls móður
sinnar. Engu að síður ber verkið
ýmis merki léttrar tónlistar.
Keisarakonsertinn er fimmti og
síðasti píanókonsertinn sem Ludwig
van Beethoven samdi. Þegar hann
lauk við konsertinn árið 1809 var
heyrn hans orðin svo slæm að hann
gat ekki frumflutt hann, eins og
hann hafði gert við hina fjóra. Um
tilurð nafnsins Keisarakonsert segir
sagan að franskur liðsforingi sem
viðstaddur var frumflutninginn hafi
orðið svo uppnuminn af verkinu að
hann hafi látið þau orð falla að
fæddur væri „keisari einleikskon-
sertanna“.
Josef Haydn kom fyrst fram á
tónleikum í Lundúnum 11. mars
1792. Kynnti hann þá nýja sinfón-
íu, númer 96. Var henni tekið með
kostum og kynjum. „Tónlistin hafði
svo rafmögnuð áhrif á alla við-
stadda að þegar verkið náði há-
marki lá við uppþoti af hrifningu,"
segir í dómi tónlistargagnrýnanda.
í bréfi til vinkonu sinnar lýsir Ha-
ydn ánægju sinni: „Sinfónían mín
olli gífurlegri hrifningu, það þurfti
að endurtaka adagio-þáttinn en það
hefur aldrei áður komið fyrir hér í
borg.“
Bautasteinar
MYNPLIST
Listhúsió Úmbra
GRAFÍK
Iréne Jensen. Opið þriðjudaga til
laugardaga frá 13-18. Sunnudaga
14-18. Lokað mánudaga til 6.
desember. Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ ER mjög til umhugsun-
ar hve erlendir öðlast fljótt til-
finningu fyrir ýmsum sérkenn-
um og tímahvörfum í íslenzku
þjóðfélagi, sem heimamenn
sjálfir láta sig minna varða,
jafnvel yfirsést með öllu. Þann-
ig leggur grafík listakonan Ir-
ene Jensen út af persónulegum
hugleiðingum um sögu og
menningu íslands _ á sýningu
sinni í listhúsinu Umbru, sem
hlotið hefur nafnið „Bauta-
steinar íslands, fýrr og nú“.
Listakonan er sænsk, en hef-
ur verið búsett á Islandi frá
1988. Hún nam upphaflega í
Grunnskóla listrænnar mennt-
unar í Stokkhólmi, árin
1976-77, en í grafíkdeild MHÍ
1990-94. Þótt sýningin sé ekki
stór mun þetta vera veigamesta
framkvæmd hennar á vettvangin-
um til þessa, jafnframt hefur hún
tekið þátt í nokkrum samsýning-
um.
um að vera unnar af stakri alúð
og samviskusemi.
Það er sterkur heildarblær
yfir sýningunni, enda vinnslu-
ferlið svo til hið sama í öllum
myndunum, gulbrún litbrigðin
einnig, en samt eru þær frá-
brugðnar í útfærslu frá einni
til annarrar. Ein mynd sker sig
úr, sem er „Síðasti Islendingur-
inn“, og er af kantarakápu Jóns
biskups Arasonar frá 1550,
bæði fyrir gott heildarsamræmi
og teikningar heilagra manna
sem prýða messuklæðið. Teikn-
ingarnar eru með eins konar
fortíðarblæ, og línan mun sam-
ræmdari en í öðrum myndum,
en- teikningin virðist satt að
segja vera veika hlið listakon-
unnar, línan víða slitin og
ósannfærandi. Hins vegar er
grafíska tæknin í lagi, þótt blæ-
brigðin mættu vera fágaðari
og fullmikið fari fyrir hinu
skreytikennda.
Gott samræmi er einnig í
myndunum „Upphaf“ (1), sem
ber nafn með rentu og „Eyjabú-
ar“ (2). Það má bera hrós á
listakonuna fyrir val á mynd-
efnum, ásamt þvi að frágangur
allur er til fyrirmyndar, sýningar-
skrá einföld og snotur.
Bragi Ásgeirsson
VERK eftir Iréne. „Síðasti íslend-
ingurinn“. Æting og blönduð tækni.
Myndirnar, sem eru allar út-
færðar í koparætingu og blandaðri
tækni, hafa yfír sér sterkan
skreytisvip, og bera um leið vott
LOFTHRÆDDI örninn á Barnaspítala Hringsins,
Lofthræddi öminn
í heimsókn á Barna-
spítala Hringsins
NÝLEGA fór Björn Ingi Hilm-
arsson leikari I heimsókn á
Barnaspítala Hringsins á vegum
Þjóðleikhússins og flutti einleik-
inn Lofthræddi örninn hann
Örvar.
„Það hefur verið fastur liður
hjá Þjóðleikhúsinu, þegar því
hefur verið við komið, að leikar-
ar í barnaleikritum heimsækja
börn á sjúkrahúsum og reyna
að stytta þeim stundirnar með
einhverju móti. Bæði börnin og
aðstandendur þeirra kunna vel
að meta slíka tilbreytingu og
það er leikhúsinu og leikurum
hrein ánægja að fá tækifæri til
þess að létta börnunum sjúkra-
húsvistina á þennan hátt,“ segir
í frétt frá Þjóðleikhúsinu.