Morgunblaðið - 23.11.1995, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
NY'7*T>
/fHl
DÁNFOSS
Enn ein nýjung í
sjálfvirkum ofnhitastillum
AÐSENDAR GREINAR
%[&ELLT 4
Allar aðgerðir
eru fljótvirkari,
tenging nemans
við lokann
er enn traustari
og nýting á
heita vatninu
nákvæmari.
Einnig er hægt ®
að læsa
nemanum á
einfaldan hátt.
NYR FULLKOMNARI
OFNHITASTILLIR
Á ÓBREYTTU VERÐI.
VATNSVtRKMN hf.
ÁSSMÚiLA 21, SEYKJAVfe:
Ennum
leiðakerfið
ARTHUR Morthens,
stjórnarformaður SVR,
skrifar grein í Morgun-
blaðið 17. nóvember
þar sem hann fjallar
m.a. um grein mína frá
15. s.m. Ekki er þó
hægt að kalla grein
Arthurs svargrein enda
víkur hann sér fimlega
undan því að svara al-
varlegustu gagnrýn-
inni í grein minni.
Arthur eyðir nefni-
lega stórum hluta
greinarinnar í að fjalla
um þá vinnu, sem ligg-
ur að baki tillögum að
breyttu leiðakerfi, sem
Kjartan
Magnússon
samþykktar voru í stjórn fyrirtækis-
ins. Það er hárrétt hjá honum að
starfshópur hjá SVR var stofnaður
til að fjalla um tillögur danska ráð-
gjafarfyrirtækisins og leita eftir
ábendingum vagnstjóra enda hélt
ég aldrei öðru fram. Starfshópurinn
hefur unnið mjög gott starf og
gagnrýni mín beinist ekki gegn
honum heldur gegn meirihluta
stjórnar SVR vegna þess að hún
vildi ekki fjalla um tillögur að nýju
leiðakerfi, sem bárust frá tveimur
vagnstjórum og nýtur stuðnings
verulegs hluta þeirra.
Hlutverk starfshópsins
Staðreyndin er sú að umræddur
starfshópur leit fyrst og fremst á
það sem hlutverk sitt að skoða til-
lögurnar frá Anders Nyvig og sníða
agnúa af þeim. Samkvæmt upplýs-
ingum frá starfshópnum var aðeins
rætt lauslega um tillögur vagnstjór-
anna þar en þær voru aldrei teknar
til alvarlegrar skoðunar þar, eins
og skilja má af grein Arthurs. Hins
vegar afhentu starfsmennirnir
Arthuri tillögurnar á fundi stjórnar
og starfsmanna og treystu því að
hann myndi taka þær til umfjöllun-
ar í stjóm. Það gerði hann ekki.
í stað þess að skýra frá því af
hverju hann gerði það ekki reynir
Arthur að beina athyglinni frá.aðal-
atriðum að aukaatriðum. Til dæmis
getur hann þess sérstaklega að full-
trúar Sjálfstæðis-
flokksins hafi ekki sótt
fund stjórnar með
starfsmönnum SVR
hinn 2. október þegar
starfsmennirnir af-
hentu Arthuri tillög-
urnar, fund sem undir-
ritaður var boðaður á
samdægurs og gat
ekki losað sig úr vinnu
með svo skömmum
fyrirvara. Það skiptir
hins vegar ekki máli í
þessu sambandi heldur
það að á umræddum
fundi fékk Arthur til-
lögurnar í hendur en
kaus að virða þær að
vettugi. Arthur tekur sérstaklega
fram í grein sinni að hann hafi
fylgst grannt með vinnu starfshóps-
ins. Honum hefði því verið í lófa
Tillögur starfsmanna
voru hvorki teknar til
alvarlegrar skoðunar í
starfshópnum né stjórn-
inni, segir Kjartan
Magnússon, og
fulltrúar R-listans hafa
enn ekki svarað
hvers vegna.
lagið að athuga hvaða meðferð til-
lögur vagnstjóranna fengu þar. Þá
hefði Arthur komist að því að hóp-
urinn tók þær tillögur ekki til alvar-
legrar skoðunar enda taldi hann það
ekki vera hlutverk sitt. Þá hefði
verið um tvennt að ræða fyrir full-
trúa R-listans: Sjá um að tillögurn-
ar yrðu teknar til alvarlegrar skoð-
unar í starfshópnum eða stjórninni.
Hvorugt var gert og fulltrúar R-list-
ans hafa enn ekki svarað hvers
vegna.
Höfundur cr í stjóm SVR.
Okkar rómaða jólahlaðborð er hlaðið
jólakrásum í hádeginu og á kvöldin
Missið ekki af jólahlaðborðinu - pantið tímanlega í síma 552 3030
Nauðsynleg upplyfting í jólaundirbúningnum
Er þörf á að end-
urskoða vinnu-
1 •• • •• n
loggjofina:
HELSTA markmið
vinnulöggjafar er að
tryggja vinnufrið í
landinu, lögin eiga að
tryggja það að af
árekstrum milli aðila
vinnumarkaðarins
hljótist sem minnst
tjón fyrir atvinnulífið í
landinu. Lögin um
stéttarfélög og vinnu-
deilur (lög nr.
80/1938) hafa verið
mikið til umræðu síð-
ustu misseri. Kröfur
hafa komið fram frá
vinnuveitendum um
endurskoðun þessarar
tæplega sextíu ára
gömlu löggjafar en verkalýðshreyf-
ingin hefur til þessa ekki ljáð máls
á breytingum. Þegar vinn^löggjöfin
var samþyk.kt á sínum tíma var það
vilji löggjafans að lögin yrðu tekin
til endurskoðunar.
I greinargerð með frumvarpi
vinnulöggjafarnefndar segir: „Eng-
um mun þó ljósara en nefndinni,
að ekki má við því búast að hér sé
um neina framtíðarlausn að ræða.
Annars staðar hefur fyrsta löggjöf
af þessu tagi yfirleitt þarfnast end-
urskoðunar, lagfæringar og viðbóta
eftir skamman tíma.“
Síðan eru liðin 57 ár og litlar
breytingar hafa átt sér stað. Fimmt-
án frumvörp til breytinga á vinnu-
löggjöfinni hafa verið flutt á Al-
þingi frá árinu 1939 og hafa verið
samþykktar þijár breytingar á lög-
unum. Tvær minniháttar, árin 1948
og 1958, og ein stærri, þegar lögum
um sáttastörf í vinnudeilum var
breytt 1978. Þijár þingsályktunar-
tillögur hafa verið fluttar á Alþingi
um endurskoðun vinnulöggjafar-
innar en þær urðu ekki útræddar.
Nokkur þingmannafrumvörp hafa
einnig verið flutt sama efnis, en
ekkert þeirra náði fram að ganga.
Vilmundur Gylfason flutti árið 1980
tillögur um starfsgreinafélög þar
sem hugmyndin var að gera vinnu-
staðinn að grunneiningu þegar
samið er um kaup og kjör. Alvarleg-
asta tilraunin til að breyta vinnu-
löggjöfinni var gerð árið 1975 í tíð
Gunnars Thoroddsens félagsmála-
ráðherra, en þá var samið nýtt
frumvarp um stéttarfélög og vinnu-
deilur. Það frumvarp var aldrei flutt
á Álþingi þó fullunnið væri m.a.
vegna mikillar andstöðu verkalýðs-
hreyfingarinnar. í frumvarpinu
voru margar breytingar fyrirhugað-
ar. Til dæmis að boðunartími vinnu-
stöðvana yrði lengdur um þijá sól-
arhringa, úr sjö í tíu, svo samnings-
aðilum og sáttasemjara yrði veitt
aukið svigrúm til að reyna að leysa
vinnudeilu áður en hún kæmi til
framkvæmda. Félagsmálaráðherra
yrði fengið frestunarvald á verkföll-
um og sáttasemjara yrði einnig
veitt vald til að fresta vinnustöðvun
um allt að fímm sólarhringa, ætli
hann að bera fram miðlunartillögu
eða telji líkur á að deila leysist á
þessum tíma.
Af framansögðu má sjá að ýmsar
hugmyndir hafa verið uppi um
breytingar á vinnulöggjöfinni og í
stjórnarsáttmála núverandi ríkis-
stjórnar eru uppi áform um að end-
urskoða vinnulöggjöfina. Sama
ákvæði var í „hvítbók" Davíðs Odd-
sonar og Jóns Baldvins Hannibals-
sonar og fara ekki miklar sögur af
þeim árangri. Því verður fróðlegt
að fylgjast með framgangi mála á
komandi þingum og hvort Páli Pét-
urssyni takist það sem fyrirrennur-
um hans hefur ekki tekist.
Ef menn vilja breyta vinnulög-
gjöfinni og færa nær sambærileg-
um lögum nágrannalandanna yrði
einkum að líta á eftirfarandi atriði:
Gylfi Dalmann
Aðalsteinsson
1) Breyta verkfalls-
ákvæðum, lengja boð-
unaffrest og veita
sáttasemjara heimild
til að fresta verkfalli.
Til dæmis um tvær vik-
ur sé einhver vonar-
glæta um lausn á
vinnudeilu í sjónmáli. í
Danmörku hefur sátta-
semjari heimild til þess
að fresta boðuðu verk-
falli tvisvar sinnum um
tvær vikur, eygi hann
einhveija lausn á
vinnudeilu.
2) Taka upp nýjar að-
ferðir við samþykkt
verkfallsboðunar. Taka
Geta aðilar vinnumark-
aðarins ekki, spyr Gylfi
Dalmann Aðalsteins-
son, tekið upp nýjar
starfsaðferðir við gerð
kjarasamninga.
upp leynilegar kosningar, þar
sem atkvæði væru skriflega
greidd og tryggt að meirihluta
félagsmanna í verkalýðsfélögum
þurfi til að samþykkja ákvörðun
um vinnustöðvun.
3) Reglur sem kveða á um lág-
markshlutfall þess fjölda manna
í atvinnugrein sem þarf til að
stöðva rekstur með lögmætu
verkfalli.
4) Takmarka rétt fámennra
hópa til að stöðva stórar þýðing-
armiklar atvinnugreinar.
Hætt er við að verkalýðshreyf-
ingin sé andvíg slíkum breytingum,
en eins og gefur að skilja hefur
verkalýðshreyfmgin staðið einhuga
um að veija sinn helgasta rétt, verk-
fallsréttinn. Verkalýðshreyfingin
hefur ekki séð neina ástæðu til
breytinga á vinnulöggjöfinni, frá
hennar bæjardyrum séð hefur hún
reynst vel. Lögin þjóni tilgangi sín-
um, bindi í lög höfuðþætti í starf-
semi verkalýðssamtakanna, rétt til
félagsstofnunar og réttarstöðu
gagnvart viðsemjendum ásamt
verkfallsrétti. Reynslan hefur sýnt
að tillögur um meiriháttar breyting-
ar á vinnulöggjöfinni, þar sem
verkalýðshreyfingin er ekki höfð
með í ráðum, eru dæmdar til að
mistakast. Það er því ekki óeðlilegt
ef breyta á vinnulöggjöfinni að
verkalýðshreyfingin sæki eitthvað í
staðinn fyrir slíkar breytingar.
Nefna mætti aukin áhrif starfs-
manna eða fulltrúa starfsmanna á
rekstur fyrirtækja er myndu ná til
ákveðinnar stærðar á fyrirtækjum.
I nágrannalöndum okkar eru víða
starfandi slík vinnuráð. Víða í Evr-
ópu er slíkum vinnuráðum skylt að
lögum að fjalla um einstök mál-
efni, svo sem íjárhagsáætlun og
uppbyggingu. fyrirtækis, vinnutil-
högun og nýja starfshætti, afkasta-
hvetjandi launakerfi og starfs-
mannamál. í Þýskalandi og Hol-
landi hafa fulltrúar starfsmanna í
vinnuráðum lagalegan rétt til að
seinka ýmsum mikilvægum ákvörð-
unum stjórnar fyrirtækja. Eins og
raunin er með verkalýðshreyfing-
una og verkfallsréttinn þá er hætt
við að vinnuveitendur yrðu lítt fúsir
til að framselja réttinn til að stjórna
fyrirtækjum. Þá er komið að kjarna
málsins, hvort nokkur þörf sé á að
breyta vinnulöggjöfinni. Spurningin
er hvort aðilar vinnumarkaðarins