Morgunblaðið - 23.11.1995, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1995 33
verið skilgreind út frá þjóðhagslegu
sjónarmiði.
Hámarksafrakstur í þjónustugeir-
anum getur leitt til óskilvirkari þjón-
ustu sem hefur í för með sér ekki
aðeins óþægindi fyrir fyrirtæki og
einstaklinga heldur oft og tíðum
aukin útgjöld.
Þá stangast hámarksafrakstur í
rekstri víða á við mannleg sjónarmið
og getur jafnvel reynst algerlega
neikvæður á sumum sviðum mann-
lífsins, svo sem í þjónustu við sjúka.
Þetta þýðir, að við arðsemisút-
reikninga í þjónustugeiranum verður
að beita annars konar reiknings-
aðferðum en í atvinnulífinu almennt.
Það er auðvitað gert innan þess
geira hagfræðinnar sem kallast vel-
ferðarhagfræði og byggir á hug-
myndum Paretos um „kjörstöðu",
en í henni felst að skiptingu lífsgæð-
anna sé svo háttað að ekki sé unnt
að gera hlut neins betri án þess að
skerða hlut annars. Samkvæmt
þessum hugmyndum er t.d. verkleg
framkvæmd vegin og metin ekki
aðeins með skírskotun til fjárhags-
legrar arðsemi, heldur margvíslegra
annarra þátta, svo sem umhverfis-
áhrifa og félagslegra áhrifa.
Slíkir útreikningar eru tíðum
umdeildir, því margt sem taka verð-
ur með í reikninginn verður ekki
metið með ótvíræðum mælikvarða,
svo sem peningum. Samt sem áður
eru slíkir útreikningar stundaðir, t.d.
við arðsemismat vegaframkvæmda,
þar sem m.a. eru teknar með í dæm-
ið hugsaðar tölur um þjóðhagslegan
sparnað við það að komast á
skemmri tíma milli tveggja staða
o.s.frv. og er það á tíðum kúnstugur
reikningur.
En hví skyldu vegaframkvæmdir
njóta slíkra reikningskúnsta en ekki
mannfólkið?
Það eru næg verkefni fyrir at-
vinnulaust fólk. Allir myndu t.d.
fagna því, ef fjölgað væri í lögregl-
unni um 100-200 manns. Þá gæti
lögreglan farið að sinna raunveru-
legri löggæslu, eftiriiti og fyrir-
byggjandi starfi, farið um hverfin
og verið sýnileg í umferðinni og
komið þannig í veg fyrir slys og
glæpi með því að hafa augun opin
og vera í sambandi við hinn almenna
borgara í stað þess, sem nú er, að
lögreglan sinnir í raun aðeins útköll-
um, þ.e. bíður eftir að glæpir og
slys eigi sér stað.
Fyrst hagfræðingunum og verk-
fræðingunum hefur tekist að sann-
færa stjórnmálamenn um að Hval-
fjarðargöngin séu „arðbær“, ætti að
vera hægur vandi að sýna fram á
„arðsemi" raunverulegrar löggæslu
í stað þess hálfkáks sem við nú búum
við.
Krafan um hámarksafrakstur er
nauðsynleg þar sem hún á við. En
hún má ekki verða að kennisetningu
sem gerir okkur erfitt um vik að
átta okkur á því þegar aðrar kröfur
vega þyngra.
Með því að leggja af kröfuna um
hámarksafrakstur í margvíslegri
þjónustu á vegum ríkisins, má í
mörgum tilvikum ekki aðeins draga
úr atvinnuleysi heldur og stuðla að
aukinni arðsemi á öðrum sviðum
þjóðarbúsins.
Höfundur er rithöfundur.
Opnum í dag með iivjuni og glæsilegum vöi'iiin
Oiinunartilboð
Sendum í póstkröfu
5% staðgr.afsláttur

»hummel ©
SPORTBÚÐIN
Nóatún 17 (Laugavegsmegin)
Sími: 511 3555
Brassel tilpa
Vindhelt, vatnsfráhrindandi og hlý.
Fullorðinstærðir: verð 6.990
Barnastærðir: 5.490.
Buxur fullorðinsst. 4.990
Buxur Barnast. 3.990
Valthorens Jakki
Fóðraður m/ fleece-
peysu sem getur
notast sér
kr: 12.900
Kapnin
Skíðasamfcstingur
Litir: Navy og rautt
Barnast.: 6.990
Full.st.: 9.990
tw mf,
JBSBL
m.
\ R-
V. j H ||

Æ m
m ' | 1
.JL
gjp? ■ jjp m «r s.
g i spspi p'
I
i II
WLs-jmSL
Síríus fleece peysa
Vindhelt
Full.st. 7.900
; iólfihlaÍShorð
'SWS : <1^ heiittcibæ iólasveinsins!
i
i
Fimmtudaga, föstudaga, laugardaga og sunnudaga í desember
Hinn kunni
hlaðborðsmeistari
Jón Fr. Snorrason
og hans sveinar mata
jólahlaðborðið.
f/ívlii jolaglögg, glæsileg jólahlaöborö og
(lansleiknr fyrir aöoins kr. 2.900 á mann.
-/ý>s adýrðin fyllir loftið og jólastemmningin
í hámarki
(9l\ hús og götur eru upplýst og sannkölluð
gleði ríkir í jólalandinu.
Starfsmannafélög ath!9
Ókeypis akstur til og frá Hétel Örk fyrir hépa!
Árni Björnsson,
þjóðháttafræðingur
verður veislustjóri og
talar um jólahald að
fornu og nýju eins og
honum einum er lagið.
Hinnfrábæri leikari
Stefán Sturla
brégður sér í ýmis
jóiagervi og rifjar upp
jólastemmninguna með
áheyrendum.
Verð oðeíns kr. 2.200
fimmtudaga og sunnudaga
>§f HÓTEL ÖDK
Jólabænum í Hverageðri.
Sími 483 4700