Morgunblaðið - 16.03.1996, Qupperneq 24

24 LAUGARDAGUR 16. MARZ 1996 1 1 MORGUNBLAÐIÐ

. !
VINALAGNING Á V EITINGAHÚSUM
Álagning íslenskra veitin-
gahúsa á vínið með matnum
er mismunandi. Steingrímur
Sigurgeirsson segir hana
stundum það óheyrilega háa
að hún geti ekki kallast
annað en okur.
ik§p1 nn

AFENGI er ekki ódýrt á íslandi og
raunar líklega hvergi dýrara í hinum
vestræna heimi. Ástæða þess er að
sjálfsögðu þær gífurlegu opinberu álögur sem
stjómvöld hafa ákveðið að innheimta af þessari
neysluvöru.
I ljósi þess hvað flaska af víni kostar í
smásölu á Islandi liggur í augum uppi að varla
er á bætandi. Þrátt fyrir það er ekki óalgengt
að flaska af borðvíni á veitingahúsi hækki um
200%-300% frá grunnverði áður en hún er
boðin viðskiptavinum til kaups.
Þetta skýtur ekki síst skökku við í ljósi þeirrar
hörðu verðsamkeppni er ríkir milli veitingahúsa
hvað mat varðar. Oft á tíðum virðist sem mark-
miðið sé að ná inn þeim krónum sem tapast með
hóflegu verði á mat með því að rukka viðskipta-
vininn margfalt fyrir vínið.
Hvaá er
Þegar upp er staðið tapa allir á þessari vit-
leysu. Vínsala á veitingahúsum er minni fyrir
vikið þar sem að gestir sem eru að kaupa
máltíð sem kostar kannski 1.500 krónur eru
ekki reiðubúnir að fá sér einfalt vín með sem
kostar hátt í þrjú þúsund krónur. I staðinn fá
þeir sér vatn, eða hugsanlega bjór. Erlendir
Hvað er verið að
margfalda F
Vissulega tíðkast það á veitingahúsum um
allan heim að tvöfalda eða jafnvel þrefalda vín-
verðið. I því sambandi verður hins vegar að
hafa hugfast hvaða grunnupphæð er verið að
margfalda. Þar sem að grunnverð borðvíns á
íslandi er margfalt hærra en á meginlandi
Evrópu eða Bandaríkjunum er krónu-
töluálagningin gífurlega mikið hærri en ann-
ars staðar tíðkast. Það er eitt að þrefalda verð
á 400 króna flösku og selja hana á 1.200
krónur. Hér á íslandi myndi sama flaska hins
vegar líklega kosta um 1.000 krónur og því
væri veitingahúsaverðið orðið að 3.000
krónum með sömu álagningaraðferð.
BOkDA MI I) SIGOKDI A . MAf.NUSS Y N I , RIIIIÓIUNDI
t
ER EKKI örugglega grískur
matur hér í kvöld?“ spyr ég og
hefði vitaskuld getað sagt mér
það sjálfur. Við erum staddir á
„grísku kvöldi" í Kaffileikhúsinu þar
sem boðið er upp á dagskrá, byggða
á lögum, ljóðum og æviágripi Mikis
Þeodorakis og ekki við hæfi annað en
að borða grískan mat, svokallað
moussaka, sem gert er úr allskonar
grænmeti, ávöxtum og osti. Sigurður
upplýsir mig um að þetta sé einnig í
fyrsta skipti sem hann borðar á
þessu gríska kvöldi í Kaffileikhúsinu,
þótt sjálfur taki hann þátt í dag-
skránni. „En ég hef auðvitað oft
bragðað moussaka," segir hann,
enda dvalið langdvölum í Grikklandi.
Salurinn er troðfullur af fólki og
við komum okkur fyrir á borði úti
undir vegg, með kúfaða matardiska
af moussaka og sitt glasið hvor af
Sigurður A. Magnússon er mikill hugsjónamaður og gæddur
ríkri frásagnargáfu. Sveinn Guðjónsson átti við hann
kvöldverðarspjall á grísku kvöldi 1 Kaffíleikhúsinu.
hvítu Riojavíni, Banda Dorada, ár-
gerð 1994. Auk þess erum við með
staup af ouzo, sem Sigurður segir að
sé þjóðardrykkur Grikkja. „Þeir fá
sér eitt til tvö glös af þessu fyrir mat
til að örva matarlystina, en þetta er
stórhættulegt ef drukkið er mikið af
því. Það hefur komið fyrir, þegar ég
hef verið með íslenska hópa í
Grikklandi, að menn hafa farið á
fyllerí af ouzo og það kann ekki góðri
lukku að stýra, enda hafa Grikkirnir
horft á þær aðfarir í forundran og
sagt: Þetta fólk er brjálað. Og
timburmennimir hafa verið þvílíkir,
að yfirleitt gera menn þetta ekki
nema einu sinni.“
Sigurður A. Magnússon er líklega
sá Islendingur, sem einna best
þekkir til í Grikklandi. Hann segir að
það hafi eiginlega verið fyrir tilviljun
að hann tók slíku ástfóstri við landið
sem/aun ber vitni.
„Ég var í guðfræðinámi í Kaup-
mannahöfn og sá auglýsingu um eins
konar pflagrímsferð í fótspor Páls
postula í tilefni af því að 1900 ár voru
liðin frá því hann kom til Evrópu, en
þetta var árið 1951. Ég átti rétt fyrir
farinu suður eftir og ákvað að láta
slag standa. Svo var ég þama á þessu
skipi og við fórum á alla þessa staði
sem Páll hafði verið á. Ég
var þama í eins konar
æskulýðsdeild og þar
var stór hópur ung-
menna frá Grikklandi
og einhverra hluta
vegna hélt leiðtogi
" ,ans, sem var
prestur, að ég hefði
orðið skotinn í
einni stelpunni í hópnum, sem var
mesti misskilningur. En hann spurði
mig-hvort ég vildi ekki bara vera
áfram í Grikklandi: „Ég skal koma
þér í klaustur,“ sagði hann, sem hann
og gerði og þar var ég veturinn 1951
og ‘52. Þá byrjaði ég að læra grísku
og stúderaði jafnframt sögu Grikk-
lands.
Þarna fékk ég þá hugmynd að
skrifa bók um Grikkland, sem kom út
1953, Grískir reisudagar. Það varð til
þess að ég var sæmdur gullkrossi
grísku Fönix-orðunnar árið 1955.
Svo var ég blaðamaður á Mogganum
í nokkur ár, en 1960 var mér boðið til
ársdvalar í Grikklandi af þarlendum
stjórnvöldum. Þá komst ég betur inn
í grískuna og fór að þýða úr grísku.
Og nokkru síðar byrjaði ég að fara
með hópa til Grikklands sem leið-
sögumaður og hef stundað það ná-
nast óslitið allar götur síðan. Nema á
árum herforingjastjómarinnar 1967
til 1972. Þá fór ég í mótmælaverk-
fall,“ segir Sigurður og honum hitnar
greinilega örlítið í hamsi enda póli-
tískur hugsjónamaður og yfirlýstur
andstæðingur hvers konar fasisma.
Svo mildast andlitsdrættirnir og
hann bætir við: „Síðan tók ég upp
þráðinn aftur og hef verið nánast ár-
lega með hópa þama niður frá. Þetta
er því orðið langt ástarævintýri milli
mín og Grikklands.“
Hvað er það við Grikkland sem
heiliar þig mest?
„í fyrstu var það loftslagið, þetta
mikla sólskin og birtan í landinu.
Grikkland er nakið land, eins og Is-
land, og af því skapast mjög
sérkennileg birta. Annað sem heil-
laði mig var fólkið í landinu. Grikkir
eru einstaklega opnir, kurteisir en
samt mjög opinskáir og taka manni
strax opnum örmum. _ Mér fannst
þeir ekki ósvipaðir íslendingum,
Líkir íslendingum
LINSUBAUNIR, BASILICUM,
OREGANÓ, TÓMATAR,
EGGALDIN GRÆNMETI,
GULRÆTUR, GRÆNAR
BAUNIR + FL.
LAUKUR, ÓLÍFUOLÍA,
PIPAR, SALT
PARMESANOSTUR
HLJÓMLISTARFÓLKIÐ Sif
Ragnhildarddttir söngkona,
Þórður Árnason gítarlcikari
og Jóhann Kristinsson
píanóleikari.
eins og við voram fyrir stríð. Þeir vil-
ja vita allt um menn og vilja helst fá
ævisöguna í hnotskum. Þeir eru
óseðjandi forvitnir um allt sem
snertir mannleg samskipti, hvort
sem það er heimspólitíkin eða per-
sónulegir hagir manna. Maður fór
upp í fjöllin og hitti þar ólæsa
almúgamenn sem vissu allt um það
sem var að gerast í heiminum.
Mér finnst Grikkir líkari okkur
íslendingum en nokkur önnur þjóð.
En þeir eru léttari. Við þurfum tvo
tvöfalda vodka til að verða eins og
Grikkir. Svo era þeir með óseðjandi
áhuga á pólitík, eins og við. Það
gengur aflt út á pólitík og eilífa
flokkadrætti, enda er stundum sagt
að hvar sem þrír Grikkir komi saman
þá myndist fjórir stjórnmálaflokkar.
Svo era þeir miklir söngmenn eins
og við Islendingar. Fyrstu árin sem
ég var þarna var sungið í áætlunar-
rútunum um Gríkkland þvert og
endilangt og þannig var þetta í rút-
unum hjá okkur fram yfir stríð. Eitt
sinn ferðaðist ég í rútu um Grikkland
í tólf tíma og það var sungið allan
tímann, og allir sungu með og kunnu
öll lög og texta. Nú er þetta, og
margt annað skemmtilegt í fari
Grikkja, að hverfa, nema þá kannski
helst til sveita. Grikkir era orðnir svo
vestrænir, eins og íslendingar og
margar aðrar þjóðir, en með því
hverfa yfirleitt þessi skemmtilegu
sérkenni.“
Eúdur matur
Hvernig finnst þér músakan ? spyr
Sigurður og er búinn af sínum diski-
Ég verð að játa að mér finnst mat-
urinn bragðast afskaplega vel. „Það
er ótrúlegt að ekki skuli vera neitt
kjöt í þessu, eins og virðist af
bragðinu,“ segi ég og hef svo aftur
hlutverkaskipti við hann og varpa
fram spumingu: Þú ert náttúrulega
öllum hnútum kunnugur í gríska eld-
húsinu. Ertu mikill matmaður?
„Mér þykir mjög gott að borða, en
ég er matgrannur. Sjálfur er ég ekki
mikill fagmaður í eldhúsi yfirleitt, en
fylgist þó vel með því sem ég læt ofan
í mig, og hef dálítið kynnt mér gríska
eldhúsið. Þegar vel tekst til er
grískur matur mjög góður, eins og til
dæmis músakan okkar í kvöld.“
Sigurður upplýsir mig um að Gunnar
Sigvaldason, matreiðslumeistari á