Morgunblaðið - 01.05.1997, Blaðsíða 38

68 veeiiAM.rfluoAciiJTMMn
38 FIMMTUDAGUR 1. MAÍ 1997
GIGAJfiMUOflOM
MORGUNBLAÐIÐ
Á milli himins og
iarðar í Eþíópíu
SR. HELGI Hró-
bjartsson kristniboði
er löngu orðinn þjóð-
sagnapersóna. Hann
hefur átt viðburðarík-
ari ævi en flestir aðrir
og fengist við margt
sem kemur venjuleg-
um íslendingi spánskt
fyrir sjónir. Hann hef-
ur dvalið langdvölum
í afskekktum héruð-
um Eþíópíu. Margir
myndu telja líf hans
ævintýri líkast. Er
greinárhöfundur var á
ferð í Eþíópíu fyrir
tveimur árum og
spurði samstarfsmann Helga hvar
hann væri var svarið: „Ég veit það
ekki, hann er einhvers staðar á
milli himins og jarðar.“ Þetta er
e.t.v. lýsandi fyrir Helga því að
hann fer oft ótroðnar slóðir. Þegar
aðrir kristniboðar hossast í bílum
sínum á vondum vegum vippar
hann sér yfir fjöll og firnindi í eins-
hreyfíls flugvél sem hann flýgur
sjálfur. Hann er alltaf á ferðinni
og eirir sjaldan lengi á sama stað.
Drifkrafturinn í lífí hans er þráin
eftir að vitna um sína kristnu trú.
Margir hafa orðið fyrir djúpstæð-
um áhrifum af boðun hans. Hann
er eftirsóttur predikari bæði í
Noregi og Færeyjum. íslendingum
gefst nú kostur á að hlýða á boð-
Líf sr. Helga Hróbjarts-
sonar kristniboða hefur
verið ævintýri líkast.
Kjartan Jónsson ræddi
við hann um störf hans
og viðburðaríka ævi.
un hans á hveiju kvöldi til 4. maí
í Kristniboðssalnum á Háaleitis-
braut 58-60 í Reykjavík.
Helgi er stór og spengilegur,
brúnn af Afríkusól, síungur. Hvar
sem hann fer kemst hann í sam-
band við fólk enda hefur hann
áhuga á fólki. Það er ótrúlegt að
svo unglegur maður verði sextug-
ur á þessu ári.
Börn Helga eru uppkomin og
búa í Noregi. Hjalti stundar nám
í hagfræði, Ingibjörg Margrét er
uppeldisfræðinemi og Hanna Mar-
ía starfar við Þjóðleikhúsið í Osló.
Eiginkona hans, Unni, var hjúkr-
unarkona. Hún er látin.
Uppvöxtur og skólaganga
„Ég fæddist árið 1937 í Reykja-
vík og ólst þar upp. Foreldrar
mínir voru Hróbjartur Árnason,
burstagerðarmaður, og Ingibjörg
Þorsteinsdóttir frá Langholti í
Flóa. Faðir minn var mikill áhuga-
maður um kristniboð. Hann dó
árið 1953.
Áhrif hans á okkur börnin voru
m.a. þau að tvö okkar hafa orðið
kristniboðar, Margrét, systir mín,
og ég, auk þess sem bróðir minn,
Jón Dalbú, er prestur. Ég hafði
áhuga á kristniboði frá því ég var
13 ára. Það var heimilisguðrækni
á heimilinu. Það hafði einnig mik-
il áhrif á okkur að faðir okkar gaf
sér tíma til að segja okkur sögur
á kvöldin. Hann las heilu bækum-
ar fyrir okkur sem framhaldssögur
inni í stofu. Þetta voru hátíðar-
stundir sem maður gleymir ekki.
Þá var ekkert sjónvarp.
Sr. Helgi
Hróbjartsson
Eftir grunnskóla-
nám í Reykjavík, lá
leiðin í Kennaraskóla
íslands. Ég gerði hlé
á námi í eitt ár og fór
á hinn fræga Moody
biblíuskóla í Chicago
í þeim tilgangi að búa
mig enn frekar undir
starf sem kristniboði.
Á þeim tíma var hann
talinn stærstur sinnar
tegundar í heiminum
og enginn skóli út-
skrifaði eins marga
kristniboða og hann.
Það var óskaplega
mikil upplifun að vera
á þessum skóla. Állir nemendur
voru látnir taka þátt í kristilegu
starfi um helgar. Ég var sendur
til fátækrahverfis. Áður en við
fengum að taka þátt í þessu starfi
urðum við að sækja námskeið í
5-6 vikur, 4-5 daga í viku. Þama
lærði ég hvernig koma á fram við
fólk á götunni. Þetta var mjög
gagnlegt og ég hef búið að því
alla tíð síðan, ekki síst í kristni-
boðsstarfi mínu í Eþíópíu. Við
héldum samkomur á götuhornum
í Chicago-borg fyrir verkamenn
og aðra. Segja má að við höfum
starfað líkt og Hjálpræðisherinn.
Á kvöldin voru haldnar samkom-
ur. í tengslum við þær var rekið
hjúkrunar- og hjálparstarf fyrir
fólk sem var illa statt í lífinu.
Eftir að ég útskrifaðist bæði
úr Kennaraskóla íslands og biblíu-
skóla fór ég til Eþíópíu sem
kristniboði."
- Hvers vegna gerðistu kristni-
boði?
„Eins og ég hef sagt fékk ég
að heyra mikið um kristniboð í
uppvextinum. Það hafði án efa
áhrif á mig. Þegar ég komst á
unglingsár gerði ég mér grein fyr-
ir því að hugurinn stefndi til
kristniboðsstarfa og ég leit á það
sem köllun frá Guði. Það skapað-
ist innri vissa með mér sem styrkt-
ist með árunum. Ég varð ekki fyr-
ir neinni uppljómun eða drama-
tískri upplifun. Ég menntaði mig
því fyrir kristniboðsstarf."
Morðþjóðflokkurinn
„Samband íslenskra kristni-
boðsfélaga hafði marga kristni-
boða í Eþíópíu á þessum tíma og
hafði ekki bolmagn til að senda
mig. Þess vegna hafði ég samband
við Norsk Luthersk Misjonssam-
band í Noregi og spurði hvort það
félag þyrfti á manni eins og mér
að halda. Það var tilbúið að senda
mig strax. Áður en ég fór út ferð-
aðist ég sem predikari í Noregi í
nokkra mánuði. Síðan fór ég í sex
mánaða enskunám til Englands
eins og venja er.
Því næst lá leiðin til Eþíópíu
árið 1967.
Ég hafði fylgst með Margréti,
systur minni, sem fór til Eþíópíu
1962. Hún sagði mér margt eftir
að hún kom heim sumarið 1967.
Ég flaug með fjögurra hreyfla
DC-7 flugvél. Á þeim tíma var
maður lengur á leiðinni en nú. Við
urðum að millilenda í Kairó og
gista þar. Það var mjög sérstakt
að fljúga yfir Eþíópíu.
Fyrst fór ég á málaskóla í níu
mánuði í Irgalem í Suður-Eþíópíu,
ekki í Addis Abeba eins og flestir.
Það var erfitt að læra amharísk-
una, ríkismálið, enda er ég enginn
málamaður. Vegna þess að ég var
í Irgalem kynntist ég starfínu
strax þar og var með í því um
helgar. Ég heimsótti fangelsið í
bænum á hveijum laugardags-
morgni og var einnig með í ungl-
ingastarfínu um helgar. Það var
engin kennsla á málaskólanum um
menningu fólksins, sem ég átti að
starfa á meðal, en ég kynntist
Eþíópum strax á mjög jákvæðan
hátt og einnig kristniboðsstarfínu.
Ég lærði mikið af þessu. Ég held
að ég hafí því verið betur búinn
undir starfíð en flestir sem fóru í
málanám í Addis Abeba. E.t.v.
kom það niður á málakunnáttunni
að ég var ekki lokaður af í skóla
eins og nemendurnir í Addis
Abeba.
Eftir að málaskólanum lauk tók
ég við starfi á kristniboðsstöðinni
Waddera í suðausturhluta Eþíópíu,
um 550 km frá Addis Ábeba.
Kristniboðsstarf hafði verið stund-
að þar í þijú ár. Þá var þar aðeins
einn 28 manna söfnuður en starf
var hafíð á þremur útstöðvum.
Grunnskóla og heilsugæslustöð
hafði verið komið á fót. Það var
því ýmiss konar starf byijað þegar
ég kom, en starfíð úti í héraði
ekki neitt að ráði. Fólkið, sem býr

EÞIOPIA'
• Addis Abeba
•ð
©
• ^Shashamene
\ M *Yirga Alem
\ Arba Minch
‘w Gidole*

>AfA L í,
Kebre Mengist
•Wadera
tf nrr?rtcoto Konso *Neghelle
- y mf fate .yavello
----■>
♦
/
♦
/
/
þarna, er af Gúdjí-þjóðflokknum
sem er hluti af Oromo-þjóðinni.
Þeir hafa verið kallaðir morðþjóð-
flokkurinn og eru þekktir fyrir
grimmilegar manndómsvígslur
sínar en til að mega kvænast verða
ungir menn að drepa mann eða
ljón. Það bitnaði á mönnum af
öðrum þjóðflokkum. Þjóðflokkur-
inn leggur mikla áherslu á að karl-
mennirnir séu hugaðir. Konurnar
vilja ekki giftast aumingjum sem
geta ekki varið þær og fjölskyldur
þeirra. Það hefur dregið mjög úr
þessum manndómsvígslum í
kringum Waddera fyrir áhrif
kristninnar. Það er ótrúlegt hve
margir Gúdjí-menn eru orðnir
kristnir.
Það var athyglisvert hve opnir
Gúdjímenn voru fyrir hinum
kristna boðskap. Við stofnuðum
nokkra söfnuði úti í héraði og
nokkur hundruð manns gengu í
kirkjuna. Starfið gekk svo vel í
Waddera að ákveðið var að byggja
SVONA byrja flestir skólar: Undir tré. Síðan er skólahús byggt.
Ég lagði áherslu á að stofna
lestrarskóla bæði á þessu svæði
og í Waddera til að auka lestrar-
kunnáttu á svæðinu, sem var mjög
lítil, svo að fólk gæti tileinkað sér
almenna menntun. Mjög fáir
kunnu að lesa í sveitunum.
Ég gat ekki gleymt þessum
þjóðflokkum eftir að ég fór frá
Negellí. Skömmu eftir að ég fór
þaðan hófst Ógaden-stríðið við
Sómali. Sómalir komu inn í landið
og hertóku stóran hluta Suðaust-
ur-Eþíópíu og starfið á mínu svæði
leið fyrir það. Sums staðar komst
mikill afturkippur í það.
Á meðan kommúnistar réðu
ríkjum var ekki hægt að stunda
kristniboðsstarf þarna. Það var
dapurlegt að þurfa að hætta störf-
um árið 1975 og ég fór heim með
miklum trega. Ekki var að hægt
að taka upp þráðinn aftur á þess-
um slóðum fyrr en árið 1991.“
Meira nám og nýr
starfs vettvangur
„Eftir að ég fór frá Eþíópíu
árið 1975 hélt ég til Noregs og
settist á skólabekk í einn vetur í
Norsk Lærerakademi í Bergen og
tók á einum vetri s.k. „mellomfag"
í uppeldisfræði sem telst vera eins
og hálfs árs nám.
Þegar ég kom heim til íslands
hóf ég fljótlega störf á meðal sjó-
manna fyrir þjóðkirkjuna, bæði á
íslandi og erlendis. Þetta var mjög
áhugavert starf sem lagðist því
miður niður þegar ég hætti.
Skömmu áður en ég hætti í sjó-
mannastarfinu hóf ég nám í guð-
fræðideild Háskóla íslands og lauk
námi vorið 1984. Síðan fór ég
strax út í prestsskap og þjónaði
Hríseyjarprestakalli í tvö ár. Mér
leið mjög vel í Hrísey.“
Afríka á ný
„En Afríka togaði í mig öll árin,
sem ég var á íslandi, og ég var
aldrei fullkomlega rólegur. Innst
inni var það kristniboðskallið.
Nú eru um 10 ár síðan ég fór
aftur til Afríku.
Fyrst fór ég til Senegal og starf-
aði á meðal múhameðstrúar-
manna. Ég eignaðist mjög marga
vini um allt, bæði kristna og múha-
meðstrúar, og kirkjan í Senegal
óx. Það er mikilvægast í starfi á
meðal múhameðstrúarmanna að
•Mega _________^ , * nV
\*-«,Moyale y ^
E N Ý A f ' 3?0km
tvær nýjar kristniboðsstöðvar fyrir
vestan og norðvestan Waddera, í
Kebre Mengist og Shjakiso, til að
taka við hluta þess starfs sem
hafði hafist út frá Waddera.
Að loknu þessu fyrsta tímabili
fór ég heim árið 1972 og var heima
í eitt ár.“
Á nýrri
kristniboðsstöð
„Ég sneri aftur til Eþíópíu árið
1973 og var þar þangað til bylting-
in var gerð 1975, er ég varð að
fara heim. Þessi ár starfaði ég í
Negellí, kristniboðsstöð sem er
nokkru fyrir sunnan Waddera. Þar
kynntist ég mörgum þjóðflokkum
sem ég vissi ekki að væru til. Þó
að svæðið í kringum Negellí væri
talið vera land Bórana-manna
komst ég að því að margir aðrir
þjóðflokkar bjuggu þar einnig, t.d.
Garrí, Gúdjí, Gabbra o.fl. Ég gat
ekki látið þessa þjóðflokka af-
skiptalausa og fór til þeirra.