Morgunblaðið - 01.05.1997, Blaðsíða 60

60 'FIMMTUDAGUR'l.' MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
1.MAÍ
Ávarp 1. maí nefndar verkalýðsfélaganna á Akureyri 1997
Betri kjör -
aukin velferð
í DAG 1. maí á hátíðis- og baráttu-
degi verkalýðshreyfingarinnar er
nauðsynlegt að líta yfír farinn veg.
Hveiju hefur barátta undanfarinna
ára skilað okkur? Miðar á leið,
stöndum við í stað eða höfum við
stigið skref til baka?
A þessu ári eru liðin 100 ár frá
stofnun Verkamannafélags Akur-
eyrar hins eldra. í 1. gr. laga félags-
ins segir: „Aðalmarkmið félagsins
er að reyna að koma í veg fyrir
skuldaverslun meðal verkamanna,
bæta kjör þeirra og venja þá við
að hjálpa hver öðrum af fremsta
megni án allrar sérdrægni og sundr-
ungar." Markmið sem enn er í fullu
gildi.
Það sem af er þessum áratug
höfum við búið við meira atvinnu-
leysi e_n þekkst hefur frá stríðslok-
um. íslenskir launamenn lögðu
grunninn að því að verðbólgudraug-
urinn var kveðinn í kútinn. Við tók-
um þátt í því að skapa að nýju
rekstrargrundvöll fýrir íslensk fyr-
irtæki. A sama tíma hafa skuldir
heimilanna aukist. Ríkisstjómin
EFTIR setningu nýrra laga um
stéttarfélög og vinnudeilur reyndi
nú í fyrsta sinn á löggjöfina með
beinum hætti í kjarasamningum.
Breytingamar á lögunum vom á
sínum tíma gerðar í algerri and-
stöðu við alla verkalýðshreyfíng-
una. Með þeim hlutaðist ríkisvaldið
til um innra skipulag fijálsrar
hreyfíngar launafólks með óþolandi
ofbeldi. Ljóst er að allt það sem
verkalýðshreyfíngin sagði um
breytingamar á lögunum hefur
reynst rétt. Samtök launafólks og
atvinnurekenda sitja nú uppi með
löggjöf sem tefur alla samninga-
gerð og njörvar öll samskipti þeirra
niður. Verkalýðshreyfíngin gerir
þá kröfu til stjómvalda að lögin
verði tekin til endurskoðunar nú
þegar.
Verkalýðshreyfíngin þarf að líta
í eigin barm og spyija hvort meiri
og víðtækari samstaða innan eigin
raða um markmið og leiðir hefði
ekki skilað betri árangri í kjarabar-
áttunni en raun ber vitni. Við verð-
um að læra af reynslunni og láta
hana verða okkur veganesti inn í
framtíðina. Verkalýðshreyfíngin
þarf að taka skipulag og baráttuað-
ferðir til gagngerrar endurskoðun-
ar með það að leiðarljósi að okkur
miði sem hraðast fram í sókn til
bættra lífskjara.
Þrátt fyrir nokkurn árangur
margra verkalýðsfélaga í kjara-
samningum sem markast af mikilli
hækkun lægstu launa og eflingu
kauptaxtakerfísins kraumar engu
að síður óánægja í þjóðfélaginu.
Ljóst er af afgreiðslu kjarasamn-
inga í mörgum stéttarfélögum að
atkvæðatölur bera vott um undir-
öldu og reiði fólks yfír stöðu sinni
eftir margra ára stöðnunartímabil
í kaupmætti og kjörum.
Fólki svíður sú misskipting sem
á undanfömum árum hefur verið
fest í sessi með stefnu stjórnvalda
í skatta- og velferðarmálum og
óbilgimi atvinnurekenda við samn-
ingaborðið.
Á meðan ýmsir þjóðfélagshópar
hafa allt sitt á þurru hafa aðrir án
fyrirhafnar sótt ígildi mánaðar-
launa verkamannins í kjarabætur.
Aðeins hluti þjóðarinnar þarf að
bera allar skattbyrðar landsmanna
á herðum sér. Ljóst er að þolin-
mæði hins almenna launamanns er
nú á þrotum. Hann hefur haldið
uppi velferðarþjóðfélaginu með
sköttum sínum, dugnaði og vinnu-
hefur hvað eftir annað gengið á
rétt okkar með skerðingum á
greiðslum frá Tryggingastofnun,
hækkun skatta, beinna og óbeinna,
skert ýmis félagsleg réttindi og
þannig mætti lengi telja. Sjúkir,
aldraðir og þeir sem lægst hafa
launin em þeir sem harðast hafa
verið leiknir.
Verkalýðsfélögin í Eyjafirði hafa
nýlega staðfest nýgerða kjarasamn-
inga. Með þeim em bundnar vonir
við aukinn kaupmátt og bættan
hag. Það er jafnvel talað um að
kaupmáttur geti aukist um á annan
tug prósenta. Spumingar okkar í
dag em. Gengur þetta eftir? Em
semi, en horfír upp á skattsvik lát-
in óáreitt. Verkalýðshreyfíngin
krefst þess að tekið verði á skatt-
svikurunum.
Stöðugt er sorfíð að öllum þeim
hópum sem höllum fæti standa
hvort sem það er atvinnulausir,
aldraðir eða öryrkjar.
Misréttið grefur um sig og eitrar
út frá sér. Nú er svo komið að
hægt er að segja með sanni að
tvær eða fleiri þjóðir byggi landið.
Fólk horfír á hagnaðartölur fyrir-
tækjanna og hefur skattsvik og
undanskot fyrir augunum. Hver
lagasetningin á fætur annarri eyk-
ur á misskiptingu og kjör þeirra
versna stöðugt sem höllum fæti
standa.
Greiðsluvandi heimilanna blasir
við. Meðan launamenn tóku á sig
ótæpilegar byrðar á þjóðarsáttar-
tímanum, hlóðust skuldirnar á
heimili landsins. Ráðamenn
þjóðarinnar hafa engar áhyggjur
af því.
þetta draumórar þeirra sem samn-
inginn undirrituðu? Fáum við hlut
af góðærinu sem svo mikið er talað
um? Eða er það bara ætlað öðrum?
Það er eðlilegt að slíkar spuming-
ar vakni. Blekið á samningnum
varla þomað þegar enn er gerð
atlaga að réttindum okkar. Nú em
það lífeyrissjóðirnir sem að er veg-
ið. Verkalýðshreyfingin hefur með
samningum um fijálsa samtrygg-
ingarsjóði byggt upp lífeyriskerfi
sem er með því besta sem þekkist
í heiminum. Bernskuár sjóðanna
eru að baki. Með sameiningu og
endurskipulagningu í rekstri hafa
þeir styrkt stöðu sína það mikið að
Peningafijálshyggja og gróða-
sjónarmið birtast okkur í sinum
verstu myndum í grimmri aðför að
velferðarþjónustunni og í tilraunum
til að svipta launamenn réttindum
t.d. með því að þröngva þeim til
verktöku. Þessi sjónarmið og stefna
birtist okkur einnig í tilraunum
atvinnurekenda, jafnt á almennum
vinnumarkaði sem opinberum, til
að umbylta launakerfum þannig
að vald forstjóra aukist samhliða
því sem áhrif stéttarfélaga og þar
með einstaklingsins, er veikt. Sam-
kvæmt kennisetningu peninga-
aflanna eru öll ráð ráðin með hlið-
sjón af hámarksgróða en manngild-
ið látið róa. Þetta er stefna misrétt-
is og atvinnuleysis.
• Verkalýðshreyfingin krefst rétt-
láts launakerfis sem tryggir
launafólki eðlilega hlutdeild í
þjóðartekjum.
• Verkalýðshreyfíngin krefst þess
að velferðarþjónustan verði bætt
og efld og aflögð verði þjónustu-
þeir eiga ekki eingöngu fyrir öllum
sínum skuldbindingum heldur eru
þeir með reglugerðarbreytingum að
auka og bæta réttindi sjóðfélaga
sinna. Nú vilja sjálfskipaðir fulltrú-
ar „frelsisins" bijóta niður grund-
völl lífeyrissjóðanna, samtrygging-
una. Þeir tala um séreignarsjóði.
Þeir tala um frelsi. Frelsi hverra?
Þeir tala um rétt til að velja. En í
raun eru þeir að stofna tilveru sjóð-
anna í hættu.
Lífeyrissjóðirnir eru einn af hom-
steinum þess velferðarkerfis sem
verkalýðshreyfíngin hefur barist
fyrir og komið í framkvæmd. Nán-
ast sá eini sem ekki hefur verið
skertur af sjálfskipuðum fulltrúum
„frelsisins". Látum ekki blekkja
okkur. Stöndum vörð um lífeyris-
sjóðina.
Til að tryggja að við njótum þess
kaupmáttar sem um hefur verið
samið verður að koma til öflugt
verðlagseftirlit. Við sjálf verðum
að standa vörð um verðhækkanir.
Félagar! Stöndum saman. Veij-
um réttindi okkar.
gjöld og álögur í velferðarkerf-
inu.
• Verkalýðshreyfíngin krefst þess
að skattbyrðum verði jafnað
réttlátar niður.
• Verkalýðshreyfingin krefst þess
að greiðslur almannatrygginga
verði endurskoðaðar til að bæta
kjör atvinnulausra, aldraðra og
öryrkja og að kjör þessara hópa
verði tryggð.
• Verkalýðsheyfíngin krefst þess
að í alvöru verði tekið á verk-
menntun, starfs- og símenntun
launafólks. Starfs- og símenntun
er lykillinn að bættri stöðu launa-
fólks.
• Verkalýðshreyfingin krefst þess
að hvergi verði hróflað við lífeyr-
isréttindum launafólks og vísar
á bug öllum kröfum fjármagns-
eigenda um að hluti þjóðarinnar
verði undanþeginn þeirri ábyrgð
að taka þátt í samtryggingu í
lífeyriskerfínu.
Lífeyrisréttindi eru einn mikil-
vægasti hluti kjara launafólks. Þau
eru bundin í kjarasamningum. Það
var því eins og hnefahögg í andlit
launafólks þegar ríkisstjórnin
hugðist með einu pennastriki svipta
launafólk möguleikum til að halda
uppi samtryggingarþáttum sjóð-
anna. í raun snýst þetta mál um
grundvöll lífeyriskerfísins sem
grunnur var lagður að í kjarasamn-
ingum árið 1969 þegar almennu
lífeyrissjóðirnir urðu til. Um opin-
beru sjóðina hefur einnig verið
samið í kjarasamningum. Engin
önnur ríkisstjórn hefur látið sér
detta í hug að hrófla við samnings-
bundnum lífeyrisréttindum lands-
manna fyrr en nú.
Launafólk er staðráðið í að
standa vörð um hagsmuni hins
veika, hins slasaða, maka og barn-
anna sem misst hafa föður sinn eða
móður. Verkalýðshreyfingin mun
standa fast á sameiginlegum hags-
munum okkar allra.
Verkalýðshreyfíngin beinir því
til þjóðarinnar allrar að hún vakni
af þeim doða sem nú ríkir gagn-
vart atvinnuleysinu. Þúsundir
manna hafa verið atvinnulausar
langtímum saman. Þetta ástand er
orðið viðvarandi þáttur í lífí þeirra.
Verkalýðshreyfingn hafnar
efnahagsstefnu sem leiðir yfír okk-
ur atvinnuleysi. Hver einasti maður
á rétt til vinnu. Við megum aldrei
hvika frá því. Það er okkar allra
að standa vörð um þann rétt.
Marg-
breytt
hátíða-
höld
VÍÐA verða hátíðahöld, fund-
ir og samkundur í tilefni af
frídegi verkalýðsins, 1. maí.
Fer hér á eftir upptalning á
þeim atburðum sem blaðinu
hefur borist vitneskja um.
Reykjavík
Fulltrúaráð verkalýðsfé-
laganna í Reykjavík, BSRB,
Iðnnemasamband íslands og
Kennarasamband íslands
gangast fyrir kröfugöngu frá
Hlemmi að Ingólfstorgi.
Verður safnast saman kl.
13.30 en lagt af stað kl. 14.
Leikur lúðrasveitin Svanur
fyrir göngunni. Á útifundi á
Ingólfstorgi verða aðalræðu-
menn þeir Grétar Þorsteins-
son forseti ASÍ og Ögmundur
Jónasson formaður BSRB og
Drífa Snædal formaður INSI
flytur ávarp. Milli atriða flyt-
ur Bubbi Morthens nokkur
lög og sönghópur úr kór Tré-
smiðafélags Reykjavíkur
syngur í lok fundar. Fundar-
stjóri verður Sigríður Ólafs-
dóttir varaformaður Dags-
brúnar.
Þá verður opið hús frá kl.
10 og fyrsta maí kaffi í sal
Félags heyrnarlausra að
Laugavegi 26 á vegum Sam-
taka herstöðvaandstæðinga.
Rauður fyrsti maí nefnist
fundur í Danshúsinu Glæsibæ
í sem hefst klukkan 20. Þar
flytja ávörp Erpur Eyvinds-
son menntaskólanemi, Krist-
ín Á. Guðmundsdóttir for-
maður Sjúkraliðafélags ís-
lands og Ólöf Ríkharðsdóttir
formaður Öryrkjabandalags
íslands. Einnig verður leikin
tónlist og Baldvin Halldórs-
son leikari og Ingibjörg Har-
aldsdóttir lesa upp.
MÍR hefur opið hús við
Vatnsstíg 10 frá kl. 14. Verð-
ur þar kaffí á boðstólum,
hlutavelta og kvikmyndasýn-
ing fyrir yngstu kynslóðina.
Einnig stendur þar sýningin
Halldór Laxness og Hvíta
Rússland.
Opið hús verður hjá sam-
tökunum Ungum sósíalistum
og aðstandendum vikublaðs-
ins Militant þar sem samtökin
verða kynnt. Klukkan 15.30
hefst þar dagskrá með yfír-
skriftinni: Er barátta fyrir
sósíalisma á dagskrá?
Hafnarfjörður
Safnast verður saman til
kröfugöngu við Ráðhúsið
klukkan 13.30 og haldið af
stað klukkan 14. Verður
gengið um Reykjavikurveg,
Hverfísgötu, Lækjargötu og
Strandgötu að planinu við
Ráðhúsið. Þar hefst útifundur
klukkan 14.30 og flytur Sig-
urður T. Sigurðsson formaður
Hlífar ávarp dagsins. Guð-
mundur Gunnarsson formað-
ur Rafiðnaðarsambandsins
flytur ræðu og Kolbeinn
Gunnarsson félagi í Hlíf flyt-
ur ávarp. Lúðrasveit Hafnar-
fjarðar leikur einnig á fudin-
um og að honum loknum
verður boðið upp á kaffiveit-
ingar í íþróttahúsinu við
Strandgötu.
1. maí ávarp 1997 Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykjavík, BSRB, KÍ og INSÍ
Launafólki verði tryggð eðli-
leg hlutdeild í þjóðartekjum
FRÁ baráttudegi verkalýðsins 1. maí 1982.