Morgunblaðið - 04.09.1997, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hátt settir embættismenn úr varnarmálaráðuneytum Austur-Evrópuríkja á námskeiði hér á landi
Borgaraleg ábyrgð
á vamarmálum er
einkar skýr á Islandi
Embættismenn úr varn-
armálaráðimeytum ný-
frjálsra ríkja í A-Evrópu
sitja námskeið hér á
landi í tengslum við
Friðarsamstarf NATO.
Olafur Þ. Stephensen
ræddi við Alyson Bailes,
einn skipuleggjanda
námskeiðsins.
Á ANNAN tug hátt settra emb-
ættismanna úr varnarmála- og
utanríkisráðuneytum átta Austur-
Evrópuríkja sitja nú námskeið hér
á landi í tengsium við Friðarsam-
starf Atlantshafsbandalagsins
(NATO). Námskeiðið fjallar eink-
um um þátt borgaralegra embætt-
ismanna í mótun og framkvæmd
varnarstefnu og tengsl þeirra við
heraflann. Alyson J.K. Bailes, einn
af skipuleggjendum námskeiðsins,
segir að Island sé kjörinn staður
fyrir námskeið af þessu tagi, þar
sem hér sé borgaraleg ábyrgð á
varnarmálum einkar skýr.
Námskeiðið er haldið að frum-
kvæði Institute for East-West
Studies í Bandaríkjunum og styrkt
af NATO, ríkistjórn íslands og
ríkisstjórnum fleiri NATO-ríkja.
Varnarmálaskrifstofa utanríkis-
ráðuneytisins hefur átt stóran þátt
í skipulagningu þess hér á landi.
Umbreyting í
varnarmálum
nýfq'álsra ríkja
Alyson Bailes var
áður annar af fram-
kvæmdastjórum Inst-
itute for East-West
Studies, en hefur ný-
lega tekið við starfi
yfirmanns stjórnmála-
deildar Vestur-Evr-
ópusambandsins
(VES). Hún segir að
stofnunin, sem hún
stýrði áður, sé mjÖg
virk í stefnumótun og
hafi bækistöðvar bæði
austan og vestan hafs.
„Við höfum reynt að leggja okkar
af mörkum til þeirrar umbreyting-
ar í varnarmálum, sem á sér nú
stað í nýjum lýðræðisríkjum í
Austur Evrópu,“ segir Bailes.
„Þessi umbreyting felur í sér
tæknilega endurnýjun heraflans,
oft og tíðum undirbúning fyrir
NATO-aðild, að koma heraflanum
undir stjórn lýðræðislega kjörinna
stjórnmálamanna og að laga hann
að lagalegum og siðferðilegum
gildum."
Bailes segir að stofnunin hafi
staðið fyrir ýmiss konar ráðstefn-
um og námskeiðum um þetta efni
og hafi leitazt við að fylla upp í
„göt“ sem aðrar stofnanir hafí
skilið eftir. „NATO hefur til dæm-
is verið afar virkt á þessu sviði
undanfarin ár í gegnum Friðar-
samstarfíð og það eru ekki mörg
göt eftir. En við komum þó auga
á eitt og það er umfjöllun um
vanda borgaralegra embættis-
manna, sem starfa nú
í varnarmálaráðu-
neytum í Mið- og
Austur-Evrópu, en
þau voru áður nær
eingöngu skipulögð
sem hluti af heraflan-
um. Nú hafa þessir
starfsmenn fengið
störf sem aðstoð-
arráðherrar, yfírmenn
stefnumótunar eða
ráðgjafar og fengið
það verkefni að
hreinsa til í ráðu-
neytunum, nútíma-
væða þau, semja um
NATO-aðild og fínna
lausnir á alls konar vandamálum.
Mjög fáar námsstefnur hafa verið
haldnar sérstaklega um þann
vanda, sem þetta fólk stendur
frammi fyrir,“ segir Bailes.
Námskeiðið sækja embættis-
menn frá Eystrasaltsríkjunum
þremur og frá Ungverjalandi,
Tékklandi, Rúmeníu, Búlgaríu og
Úkraínu. Námskeiðið stendur í
þijá og hálfan dag. í gær, miðviku-
dag, íjölluðu íslenzkir fyrirlesarar
um varnar- og öryggismál íslands
og um stjórnun í opinbera geiran-
um. Næstu daga munu hátt í 20
fyrirlesarar frá ýmsum ríkjum
NATO auk Svíþjóðar og Sviss
fjalla um efni á borð við ábyrgar
varnir í lýðræðisríki, tengsl borg-
aralegra embættismanna við her-
aflann, eftirlit lýðræðislega kjör-
inna þjóðþinga með mót an varnar-
stefnu og útgjöldum .il varnar-
mála og um borgaralega þætti
starfsemi Atlantshafsbandalags-
ALYSON J.K.
Bailes
Morgunblaðið/Ásdís
AUSTUR-Evrópsku þátttakendurnir hlýða á fyrirlestur um
stjórnun í opinbera geiranum í ráðstefnusal ríkisins.
ins. Aðspurð hvers vegna ísland
hafi orðið fyrir valinu sem fundar-
staður segir Bailes: „Island hefur
ekki eigin her og er í þeim skiln-
ingi borgaralegt umhverfi. Ábyrgð
borgaralegra embættis- og stjórn-
málamanna á vörnum og öryggi
þjóðarinnar er því einkar skýr hér,
þar sem hópur borgara sem starfa
innan utanríkisráðuneytisins fer
með öll þau hlutverk, sem í flestum
öðrum ríkjum eru í höndum her-
manna. ísland er því mjög viðeig-
andi staður til að ræða um framlag
borgara til varnarmála. Svo höfum
við sagt í gríni að hér geti þátttak-
endurnir í námskeiðinu slakað á,
því að engir hermenn séu í kringum
þá til að hafa áhyggjur af.“
Bailes segist sömuleiðis hafa
haft persónulega ástæðu til að
velja Island sem fundarstað, því
að hún hafi komið hingað í leyfi
fímmtán sinnum og sé afar hrifín
af landinu. „Mér fannst að fleiri
ættu að fá að sjá þetta land og
þetta var aðferð til að fá marga
af mínum eigin vinum og tengilið-
um, sem eru hátt settir sérfræð-
ingar um varnarmál, til að koma
og tala á námskeiðinu," segir hún.
Bailes segist þeirrar skoðunar
að ísland hafi nú fleiri tækifæri
en áður til að leggja sitt af mörk-
um til öryggismála í Evrópu, því
að aukin áherzla sé á borgaralega
þætti öryggishugtaksins. „Skiln-
ingur okkar á öryggi hefur þróazt
mikið og öðrum ríkjum er nú að
lærast það, sem íslendingar hafa
alltaf vitað, til dæmis að fyrir-
komulag umhverfísmála, ástand
fiskstofna, félagslegur stöðugleiki
og heilsufar þjóðarinnar eru allt
þættir, sem skipta miklu máli fyr-
ir öryggi hennar. Hætta á hefð-
bundnum hernaðarátökum er nú
sem betur fer fremur lítil, en borg-
aralegar skærur, hrun samfélaga,
umhverfisvandamál og hryðjuverk
eru raunverulegar hættur. Á
mörgum þeirra hefur ísland tekið
á undanförnum árum með borg-
aralegum, lýðræðislegum aðferð-
,um og með prýðilegum árangri.
Dæmi um þetta er hvernig'íslend-
ingar hafa tekizt á við náttúru-
hamfarir, nú síðast jökulhlaupið á
Skeiðarársandi. Það er einkar at-
hyglisvert hvernig lítil þjóð með
takmarkaðar bjargir hefur skipu-
lagt sig og haldið ró sinni og skyn-
semi frammi fyrir vanda af þessu
tagi.“
Melaskóli og Vesturbæjarskóli
Skipulagsbreytingar
samþykktar
Bæjarstjóri Kópavogs um sorphirðumál
Hagræðing og
þrifnaður af tunn-
um í stað poka
BORGARRÁÐ hefur samþykkt
skipulagsbreytingar vegna fyrir-
hugaðra nýbygginga við Melaskóla
og Vesturbæjarskóla.
Skipulagstillögurnar hafa verið
til kynningar í fjórar vikur hjá borg-
arskipulagi og bárust engar at-
hugasemdir. Viðbyggingarnar eru
vegna fyrirhugaðrar einsetningar í
skólum borgarinnar og er gert ráð
fyrir, samkvæmt fimm ára áætlun,
að framkvæmdir við skólana hefjist
árið 1997 og að þeim ljúki árið
1998.
„VIÐ ákváðum eftir tilmæli frá
Vinnueftirlitinu og verkalýðsfélög-
unum að nota tunnur við sorphirðu
í Kópavogi enda er bæði léttara
að vinna með þeim og hreinlegra,“
sagði Sigurður Geirdal bæjarstjóri
Kópavogs í samtali við Morgun-
blaðið en í grein í blaðinu í gær
beinir Ari Skúlason framkvæmda-
stjóri ASÍ ýmsum spurningum til
bæjaryfirvalda varðandi sorphirðu.
Bæjarstjóri Kópavogs segir að
spurningum Ara Skúlasonar verði
svarað en hann upplýsti í gær að
tunnuvæðing í sorphirðu væri að
byrja í Kópavogi og taldi hann
hvergi stórvandamál á ferð við að
koma tunnum fyrir, þau væri flest
hægt að leysa.
Sorppokar að leggjast af
„Sorppokar eru að leggjast af víð-
ast hvar,“ segir Sigurður Geirdal
bæjarstjóri. „Verkalýðsfélög og
Vinnueftirlit hafa kvartað yfir
þeim og telja bæði hreinlegra og
léttara að vinna við tunnur en poka
og menn hafa verið að rífa sig á
grindunum og því hafa menn
áhuga á að koma pokunum út.
Aðalfyrirmyndin er frá Reykjavík
þar sem menn hafa öðlast vissa
reynslu.“
Sigurður sagði hugsanlegt að
hjá litlum hluta bæjarbúa yrði að
gera einhverjar breytingar til að
aðlagast tunnum. „Þetta var eins
þegar pokarnir voru teknir upp,
þá var ákveðin andstaða við þá en
nú eru augljósar framfarir á ferð-
inni og krafa tímans er að teknar
verði upp tunnur. Þetta kostar
dálítið að koma þessu á en af því
er bæði hagræðing og aukinn
þrifnaður og hefur verkið gengið
mjög vel hjá okkur.“
Arnarhjón hafa
valdið mikln tjóni
Bóndinn
óskar
skaðabóta
GUÐMUNDUR Agnar Guðjóns-
son, bóndi á Harastöðum í Dala-
sýslu, hefur farið fram á við um-
hverfísráðuneytið að fá skaðabæt-
ur vegna tjóns sem ernir hafa vald-
ið. Frá árinu 1969 hafa arnarhjón
haldið til við bæinn og að sögn
Guðmundar hafa þau valdið miklu
tjóni.
„Ernirnir hafa eyðilagt allt
fuglalíf hér og dúntekju. Þá leggst
öminn einnig á fénað,“ sagði Guð-
mundur Agnar. Frá 1969 hefur
eitt arnarpar haldið sig í nágrenni
Harastaða og hefur þeim fjölgað
nokkuð síðan. „Það hafa verið allt
upp í 5 til 6 fuglar á flækingi hér.“
Órninn er friðaður og því hefur
Guðmundur farið fram á að fá tjón-
ið bætt. „Við höfum orðið fyrir
tekjutapi upp á 450 þúsund á ári
vegna dúntekju, en æðarfuglinn
er algjörlega horfinn. Að auki för-
um við fram á að fá bætur vegna
aukavinnu á vorin þar sem við
verðum að halda lömbum inni
nokkmm dögum lengur eftir burð.
Helst vildi ég fá bætur aftur til
ársins 1969.“ Guðmundur sagðist
ekki hafa fengið nein svör frá ráðu-
neytinu.
• Smiðjuvegi 9 • Sími 564 1475 *