Morgunblaðið - 04.09.1997, Side 29

28 FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1997 29
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SÝNUM ÁBYRGÐ í
UMFERÐINNI
AUKNAR hættur fylgja haustumferðinni. Skólar eru að
byrja og um fjögur þúsund börn eru að hefja skóla-
göngu fyrsta sinni um þessar mundir. Akstursskilyrði breyt-
ast, hinar björtu sumarnætur eru að baki og myrkur hausts-
ins færist yfir. Allt á þetta að verða til þess að menn aki
varlegar og með gætni, einkum í námunda við skóla.
Þrátt fyrir varnaðarorð og aukið eftirlit lögreglu, stóð
lögreglan tvo ökumenn að því við Hofsstaðaskóla í Garðabæ
að aka á 130 til 140 km hraða á klukkustund. Löghlýðnum
borgurum verður hverft við slíkar fréttir og einkum og sér
í lagi, er þessar fréttir koma í kjölfar frétta, sem jafn greini-
lega lýsa hörmulegum afleiðingum ofsaaksturs og banaslys-
ið í París. Hraðamælingar við Hofsstaðaskóla stóðu í sólar-
hring og hvorki meira né minna en 88% allra ökumanna,
sem þar óku hjá, voru yfir leyfilegum hámarkshraða.
Aksturslag sem þetta er í senn óábyrgt og óafsakanlegt.
Dómsmálayfirvöld hafa að undanförnu verið að undirbúa
gildistöku nýrra ákvæða umferðarlaga, þar sem öll lögreglu-
stjóraembætti landsins verða tengd svokallaðri ökuferils-
skrá. Þar verður unnt að sjá, hve marga punkta menn hafa
sem ökumenn. í reglugerð, sem dómsmálaráðuneytið gaf út
í sumar er gert ráð fyrir að þessi nýju ákvæði taki gildi 15.
september. Vegna tæknilegra annmarka, tölvutenginga inn
á þessa skrá, gæti þó þurft að fresta gildistökunni um ein-
hvern tíma. Er það slæmt, því að haustið og upphaf skóla-
starfsemi er yfirleitt mjög viðkvæmur tlmi í umferðinni.
Hin nýju ákvæði umferðarlaga innihalda sérstakt punkta-
kerfi. Ökumaður, sem ekur á 140 km hraða, þar sem leyfi-
legt er að aka á 50 km hraða fær 4 punkta fyrir brotið og
48 þúsund króna sekt, auk þess sem hann er sviptur ökuleyfi
í hálft ár fyrir slíkt brot. Uppsöfnun punkta í 12 veldur einn-
ig ökuleyfissviptingu og nægja 7 punktar sé ökumaður með
bráðabirgðaskírteini. Punktur, sem ökumaður hefur fengið,
gildir í 3 ár frá broti.
Förum öll varlega í umferðinni. Árlega slasast hundruð
manna og margir deyja. Takmarkið hlýtur að vera að forð-
ast slys.
ÞJONUSTULUND
BÆJARFÉLAGA
INNLEIÐING nýrra sorpíláta í Kópavogi virðist vera hið
versta klúður. Við fyrstu sýn virtist það skref í átt til
nútímans að taka fyrr í sumar upp plasttunnur í stað svörtu
ruslapokanna, sem áður voru notaðir. Fljótlega eftir að nýju
tunnunum var dreift kom hins vegar í Ijós að þær eru of
stórar til að komast inn í ruslageymslur víða um bæinn.
Fram hefur komið f Morgunblaðinu að tunnurnar komist
ekki inn í sorpgeymslur tiltölulega nýrra húsa í bænum, sem
þó hafa verið samþykktar af byggingarnefnd. í gær skrifar
Ari Skúlason, íbúi í austurbæ Kópavogs, grein í Morgunblað-
ið og segir farir sínar í samskiptum við bæjarkerfið ekki
sléttar; hann hafi engin svör fengið við því hvað eigi að
gera við öskutunnurnar, sem standi nú á lóðinni hjá honum
og nágrönnum hans. Ari sér þann kost vænstan að fara fram
á svör bæjaryfirvalda á opinberum vettvangi. Fram kemur
í grein hans að bæjaryfirvöldum hafi verið bent á vandamál-
ið fyrirfram og jafnframt að allar upplýsingar um stærð
sorpgeymslnanna hafi verið til hjá bænum.
Einu svörin, sem hafa til þessa komið fram opinberlega,
eru í Morgunblaðinu 12. ágúst, en þar sagði Stefán Stefáns-
son hjá tæknideild Kópavogsbæjar að ekki hefðu borizt fleiri
kvartanir vegna sorptunnanna „en búast hefði mátt við“.
Nú kunna bæjaryfirvöld í Kópavogi að halda að hér sé
smámál á ferðinni, sem ekki sé ástæða til að gera veður út
af. í augum hundruða Kópavogsbúa lítur málið hins vegar
þannig út að tunnurnar standa úti á lóð hjá þeim og eru til
lítillar prýði. Margir sjá fram á að þurfa að leggja í umtals-
verðan kostnað við að láta smíða nýjar sorpgeymslur. Bæjar-
félagið virðist hafa sýnt fyrirhyggjuleysi.
Þetta mál er ekki einsdæmi. í stærri sveitarfélögum, ekki
sízt á höfuðborgarsvæðinu, verður æ algengara að borgar-
arnir reki sig á vegg þegar þeir reyna að fá einhver svör
frá „kerfinu". Mál, sem geta skipt hinn einstaka bæjar- eða
borgarbúa miklu og snerta jafnvel pyngju hans svo um
munar, fá ekki skjóta úrlausn og sá, sem ber ábyrgð á
ákvörðunum, er oft torfundinn. Eru bæjarfélög ekki fyrst
og fremst þjónustufyrirtæki, í eigu íbúanna? Er það viðun-
andi að fá þau svör frá embættismönnum að ekki hafi bor-
izt fleiri kvartanir en „búast hafi mátt við“?
Gerhard Stoltenberg, fyrrverandi fjármálaráðherra og varnarmálaráðherra Þýskalands
Morgunblaðið/Ásdís
GERHARD Stoltenberg (fyrir miðju) ræðir við Davíð Oddsson forsætisráðherra og Guðmund H. Garðars-
son, fyrrverandi alþingismann, í ráðherrabústaðnum við Tjarnargötu í gærkvöldi.
Mögnleikar Kohls á
sigri vanmetnir
Morgunblaðið/Ásdís
GERHARD Stoltenberg, fyrrverandi fjármála- og varnarmálaráð-
herra Þýskalands.
KOFI Annan, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, á milli þeirra Gunnars Pálssonar og Magnúsar
Hannessonar á fundi með hópi fulltrúa V-Evrópuríkja og annarra ríkja hjá Sameinuðu þjóðunum.
Kofi Annan framkvæmdastjóri SÞ kemur til landsins í dag
Vill endurskil-
greina starfsemi
Sameinuðu þjóðanna
GERHARD Stoltenberg, fyrr-
verandi utanríkis- og vam-
armálaráðherra Þýska-
lands, sagði í gær að nú
væru blikur á lofti í þýskum stjórnmál-
um, en ekki mætti vanmeta Helmut
Kohl kanslara og samsteypustjórn
hans þegar gengið yrði til kosninga
á næsta ári. Stoltenberg kom í gær
til íslands og heldur í dag fyrirlestur
um Ludwig Erhard, sem var efna-
hagsmálaráðherra Vestur-Þýskalands
frá 1949 til 1963 og síðar kanslari, í
Odda í Háskóla íslands.
Stoltenberg er nú þingmaður fyrir
flokk kristilegra demókrata (CDU),
sem nú situr í stjórn ásamt systur-
flokki sínum í Bæjaralandi, CSU, og
flokki frjálsra demókrata (FDP). I
september á næsta ári verður gengið
til þingkosninga í Þýskalandi og benda
nýlegar skoðanakannanir til þess að
núverandi stjórn muni glata meiri-
hluta sínum í hendur jafnaðarmönnum
(SDP) og græningjum.
Fljótandi fylgi
„Því er eins farið í Þýskalandi og
annars staðar að fjöldi þeirra kjós-
enda, sem ákveða sig ekki fyrr en
rétt fyrir kosningar, hefur aukist,"
sagði Stoltenberg í gær. „Það er að
segja að hið svokallaða „fljótandi
fylgi“ hefur aukist. Eins og stendur
sýna skoðanakannanir að stjórnar-
andstaðan hafi meirihluta, það er rétt.
Það stafar meðal annars af ófullnægj-
andi hagvexti undanfarin ár og aukn-
ingu atvinnuleysis. Einnig verður
samsteypustjórnin að gera umbætur
á félagslega kerfinu líkt og í öðrum
Evrópuríkjum, sem flestir viðurkenna
að séu nauðsynlegar í grundvallaratr-
iðum, en þegar niðurskurðurinn
stangast á við væntingar einstaklinga
verða umbæturnar ekki alltaf vinsæl-
ar.“
Ýmsir segja að nú sjáist merki um
að þýskt efnahagslíf taki kipp á næsta
ári og Stoltenberg tekur undir þær
raddir.
„Nú er runninn upp tími þar sem
öfl markaðarins hafa styrkst," sagði
hann. „Efnahagslífið hefur tekið við
sér og ég er ekki að tala um ósk-
hyggju. Utflutningur hefur aukist og
það er byijað að ýta undir fjárfesting-
ar í einkageiranum. Þess vegna telja
flestir óháðir sérfræðingar, jafnt hér
á landi sem annars staðar, að næsta
ár verði gott og það hafi í för með
sér að loksins batni ástandið á vinnu-
markaðnum.
Standist þessi spá mun það hjálpa
stjórninni. Þess utan hefur komið
fram í skoðanakönnunum efi hjá
mörgum um að SPD og Græningjar
séu góð blanda og þeir eigi auðveld-
ara með að greiða þeim atkvæði þeg-
ar kosið er heima í héraði, en á lands-
vísu. Það er því allt opið varðandi
kosningarnar og möguleikar stjórnar-
innar á því að bera sigur úr býtum
eru meiri, en margir telja um þessar
mundir."
Of mikið gert úr
ummælum Waigels
Theo Waigel fjármálaráðherra lýsti
yfir því fyrir nokkrum dögum að hann
vildi ekki gegna embættinu nema um
ár í viðbót og þá gæti hann hugsað
sér annan ráðherrastól. Þessi yfirlýs-
ing hefur valdið miklu írafári í Þýska-
landi og hafa ýmsir sagt að fjármála-
ráðherrann hafi veikt stöðu stjórnar-
innar. Waigel er leiðtogi CSU, systur-
flokks kristilegra demókrata, og hefur
verið sagt að hann hafi hug á að setj-
ast í sæti utanríkisráðherra. Það gæti
hins vegar valdið deilum innan stjórn-
arinnar því að ftjálsir demókratar
hafa setið að því embætti um áratuga
skeið. Stoltenberg sagði að of mikið
hefði verið gert úr ummælum Waig-
els og þeim áhrifum, sem þau hefðu
á stjórnarsamstarfið.
„Waigel sagði einnig fyrir tveimur
dögum að hann hefði ekki metið póli-
tísk áhrif ummæla sinna rétt,“ sagði
hann. „Við upplifum nú mjög sérstakt
form umræðu í stjórnmálum. Þegar
ráðherra, sem gegnt hefur embætti í
átta ár, hugsar með sér og jafnvel
segir að eftir eitt ár hefði hann hug
á að setjast í annað embætti ætti það
frá mannlegu sjónarmiði að vera full-
komlega skiljanlegt, en slík ummæli
leysa hins vegar úr læðingi alls kyns
vangaveltur. Þetta eru þær tvær hlið-
ar, sem eru á þessu máli, og því ætti
Gerhard Stoltenberg,
fyrrverandi fjármálaráð-
herra og varnarmálaráð-
herra Þýskalands, er
þeirrar hyggju að nú sé
hafin uppsveifla í þýsku
efnahagslífi. Stoltenberg
er staddur á íslandi og
ræddi Karl Blöndal við
hann um stöðu þýskra
stjórnmála og alþjóðleg
efnahagsmál.
nú að vera lokið. Þess utan hefur
hann aldrei lýst yfir því sjálfur að
hann vildi verða utanríkisráðherra, en
þetta mál allt er eftirlætisumræðuefni
þeirra, sem ekki taka ákvarðanirnar
sjálfír."
Stoltenberg settist í embætti fjár-
málaráðherra árið 1982 og á næstu
árum innleiddi hann gagngerar um-
bætur i skattamálum. Yfírleitt er sagt
að þær umbætur hafí heppnast vel.
Nú blasa slíkar umbætur hins vegar
við að nýju. Stoltenberg sagði að ein
ástæðan væri breyttar aðstæður.
Umbætur í skattamálum
„Umbæturnar í skattamálum, sem
við höfum þegar afgreitt á þingi, sigla
í kjölfar tveggja eða þriggja ára ræki-
legs undirbúnings," sagði hann. „Vera
má að fyrr hefði mátt hefjast handa,
en ástæðurnar eru af ýmsum toga.
Aðstæður eru breyttar innan Evrópu-
bandalagsins. Nú ríkir frelsi til að
vinna og setjast að þar sem menn
vilja innan ESB. Hver einasti borgari
Þýskalands getur í raun sest að í
Belgíu. Ég nefni Belgíu af sérstökum
ástæðum, en gæti eins nefnt Frakk-
land eða írland. En Belgía er gott
dæmi því að fólk sem hefur háar tekj-
ur og vinnur í Köln getur flutt 70
kílómetra til Belgíu og borgað sýnu
lægri skatta. Um helmingur atvinnu-
mannanna hjá knattspyrnuliðinu 1.
FC Köln býr í Belgíu.
Þessi opnun, sem nær einnig til
þess að menn ráða hvar þeir búa og
borga skatta, neyðir okkur nú í alvöru
til að lækka allt of hátt skatthlutfall
í landinu. Og ég tek fram að ég er
að tala um fólk, sem með löglegum
hætti flytur til útlanda, ekki þá, sem
svíkja undan skatti. Þeir eru annað
vandamál.
Þetta kostar okkur miklar skatt-
tekjur. Það er leitt að jafnaðarmenn,
sem vita þetta flestir, skuli hefta
framgang þessara umbóta í efri deild
þingsins þar sem þeir hafa meirihluta.
Kannski hefði gengið betur ef þetta
hefði verið gert fyrir fjórum árum,
en ég vil ekki gagnrýna Theo Waig-
el, eftirmann minn, og vitaskuld stóð
þannig á fyrir fjórum árum að fjár-
hagslega þurfti að leggja mikið af
mörkum til uppbyggingar í Austur-
Þýskalandi."
Auðvelt að gagnrýna
Helmut Kohl kanslari hefur oft
verið gagnrýndur undanfarna mán-
uði. í dagblaðinu Die Welt sagði fyrir
skömmu að hinir eilífu talnaleikir
stjórnarinnar drægju athyglina frá
grundvallarspurningum um afkomu,
skilningarvit Theos Waigels væru
hlekkjuð við talnagrindina og stað-
reyndin væri einfaldlega sú að það
vantaði forustu.
„Það er auðvelt að skrifa með þess-
um hætti,“ sagði Stoltenberg. „Fjár-
málaráðherra og öll stjórnin er ávallt
milli steins og sleggju. Það þarf að
minnka fjárlagahallann stórlega og
um leið á að lækka skattanna svo um
munar. Það er alltaf erfítt verkefni
að fá fram rétta blöndu í stefnumál-
um, hvernig sameinar maður þessar
kröfur, sem virðast í beinni mótsögn.
Þar eiga fréttaskýrendurnir oft auð-
veldara en þeir, sem þurfa að fást við
vandann.
En það er klók og djörf ákvörðun
að lækka skatta með þessum hætti
og það er auðvitað áhugi á því að ná
ijárlagahallanum niður, ekki bara
vegna skilyrða Maastricht-sáttmál-
ans.“
Stoltenberg gaf fyrr á þessu ári
út bókina „Krossgötur" (Wende-
punkte) þar sem hann fjallar um sögu
Vestur-Þýskalands frá árinu 1947 til
1990. í formála bókarinnar skrifar
hann: „Vandamál okkar um þessar
mundir eiga þrátt fyrir allar þær tíma-
mótabreytingar, sem átt hafa sér stað
undanfarið, dýpri rætur í hegðun,
ákvörðunum og vannýttum tækifær-
um, undanfarinna áratuga en virðast
kann við fyrstu sýn.“ Stoltenberg er
sagnfræðingur og hann þekkir einnig
margt af því, sem hann skrifar um í
bókinni af eigin raun því að hann var
þingmaður frá 1957 til 1971 og aftur
frá árinu 1983, gegndi embætti for-
sætisráðherra í Slésvík-Holtsetalandi
frá 1971 til 1982 auk þess sem hann
var ráðherra vísinda og rannsóknar-
mála í stjórn Ludwigs Erhards kansl-
ara frá 1965 til 1969, fjármálaráð-
herra frá 1982 þegar Kohl komst til
valda til 1989 og varnarmálaráðherra
frá 1989 til 1992.
„Ákvörðunin um að koma á blöndu
af félagshyggju og markaðsbúskap
var söguleg stefnumörkun, sem náði
út fyrir landamæri Þýskalands," sagði
Stoltenberg þegar hann var beðinn
um að skýra þessi orð í formála sín-
um. „Hér var grundvaliaratriði per-
sónulegrar ábyrgðar, einkaframtaks-
ins og reglum bundin samkeppni sam-
einuð ábyrgð á þeim, sem standa fé-
lagslega veikt, og það var knúið fram.
Síðar gerðist það í Þýskalandi að
meiri áhersla var lögð á hlutverk ríkis-
ins. Það hófst með því að Willy Brandt
komst til valda 1969. Þáttur ríkisins
var aukinn til muna, skattar og ríkis-
útgjöld jukust umtalsvert eftir að
valdatíma Erhards lauk 1969. Opin-
beri geirinn stækkaði. Svo urðum við
vör við það í Þýskalandi og öðrum
ríkjum Evrópu, þar á meðal norrænu
velferðarríkjunum, íslandi, Svíþjóð,
Danmörku, að þetta hafði ýmsa galla
í för með sér. Efnahagslífið veiktist,
það skall á kreppa í fjármálum, fjár-
festingar voru ekki nægjanlegar og
síðan fór atvinnuleysi að aukast. Því
er það nú svo í öllum evrópskum ríkj-
um, einnig í ríkjum þar sem jafnaðar-
menn eru við völd, til dæmis Bret-
landi og Svíþjóð, að verið er að gera
leiðréttingu. Beinir skattar eru lækk-
aðir og dregið úr sköttum fyrirtækja.
Reynt er að koma jafnvægi á útgjöld
til félagsmála og gera það áhugavert
fyrir einkaaðilja að fjárfesta. Á því
sviði er að fínna ýmsa þætti, sem
tengjast grundvallarhugmyndum
Ludwigs Erhards. Þar er ýmislegt,
sem á við nú, þótt annað hafí vissu-
lega breyst. Það er ekki hægt að taka
gömlu uppskriftirnar, en það er hægt
að taka meginþætti og þróa áfram.“
Stoltenberg sagði að árið 1955
hefðu umhverfismál til dæmis ekki
verið ofarlega á baugi, en nú skiptu
þau miklu máli. Einnig væri lýðræði
sýnu útbreiddara nú en fyrir 40 árum,
en grundvallaratriðin væru í fullu
gildi. Þetta væri ástæðan fyrir því að
fyrirlestur hans, sem hefst klukkan
15:30 í dag í Odda í Háskóla íslands,
ijallaði um það, sem Erhard hefði
komið til leiðar.
Stoltenberg talaði meðal annars um
hinna svokölluðu hnattvæðingu, sem
nú væri að eiga sér stað, þar sem
heimurinn er stöðugt að skreppa sam-
an vegna aukins frelsis í viðskiptum
og framfara í samskiptatækni.
Ný staða í heimsmálum
„Nú þegar hefur sú stefna verið
ákveðin að opna markaði til mikilla
muna,“ sagði hann. „í Þýskalandi og
Evrópu var árið 1991 gengið frá við-
skiptasamningunum, sem kenndir eru
við Uruguay. Þessi umfangsmikla
opnun markaða og stofnun Heimsvið-
skiptastofnunarinnar, sem meira að
segja írland er aðilji að, hefur breytt
leikreglunum og það er tilgangslaust
að kvarta undan því að um 140 ríki
hafí gert þennan samning. Hitt atrið-
ið er vitaskuld hin hraða framþróun
tækninnar hvort sem það á við um
samskipti eða fjármálamarkaði. Eng-
inn stjórnmálamaður getur snúið
henni við.
Því þurfa menn að stilla sig inn á
það, hvort sem það er í Þýskalandi
eða annars staðar, og ekki hefur nóg
verið gert. Menn geta sagt hvað sem
þeir vilja, en staðreyndin er sú fyrir
Þjóðverja að í næstu löndum, Póllandi
og Tékklandi, er kostnaður af vinnu-
afli aðeins 15% til 20% af því, sem
gerist í Þýskalandi. Vitaskuld er ekki
hægt að segja að laun í Þýskalandi
verði lækkuð sem því nemur, það
væri hlægilegt. En við getum heldur
ekki haldið áfram að segja að stytta
verði vinnutímann og auka félagsleg
réttindi. Þá köstum við framtíðinni á
glæ. Við verðum að minnsta kosti að
taka afleiðingunum af breyttum að-
stæðum í grannríkjunum. Það er byij-
að að gerast, en ekki nógu hratt.
Þetta er einnig spurning um andlega
afstöðu.
En það er einnig munur milli ríkja.
Islendingar eru til dæmis aðiljar að
Heimsviðskiptastofnuninni, en knúðu
þó fram sérstaka reglugerð um fisk-
veiðar og það á fullan rétt á sér. Ég
er þeirrar hyggju að það sé lögmætt
markmið íslendinga að fiskveiðarnar
séu ekki hluti af hinum opna heims-
markaði vegna sérstöðu ykkar, en að
öðru leyti verðið þið auðvitað að lúta
þessu ferli."
KOFI Annan er sjöundi
framkvæmdastjóri Sam-
einuðu þjóðanna. Hann
tók við starfinu 1. janúar
árið 1997 eftir að spurningar höfðu
vaknað um hlutverk og tilgang
stofnunarinnar, bæði í kjölfar loka
kalda stríðsins og vegna árekstra
Bandaríkjastjórnar við Boutros
Boutros-Ghali, þáverandi fram-
kvæmdastjóra.
Kofi Annan er fæddur I Kumasi
í Ghana 8. apríl árið 1938. Hann
stundaði nám við University of
Science and Technology í Ghana og
lauk hagfræðinámi frá Macaester
College í St. Paul í Minnesota í
Bandaríkjunum. Einnig lagði hann
stund á hagfræði við Institut uni-
versitaire des hautes études inter-
nationales í Genf og stjórnun við
Massachusetts Institute of Techno-
logy.
Hann gekk til liðs við Sameinuðu
þjóðirnar árið 1962 sem stjórnunar-
og fjárlagafulltrúi við Alþjóða heil-
brigðisstofnunina og var starfandi
varaframkvæmdastjóri friðargæslu-
framkvæmda Sameinuðu þjóðanna
er hann var kjörinn til embættis
framkvæmdastjóra hinn 17. desem-
ber 1996.
Hann er fyrsti framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna sem valinn er
úr röðum alþjóðlegra stjórnarerind-
reka stofnunarinnar en áður en hann
tók við starfinu hafði hann m.a.
starfað á vegum samtakanna í Addis
Ababa, Kaíró, Genf og í aðalstöðv-
unum í New York.
Þriggja áratuga starf l\já
Sameinuðu þjóðunum
Er Annan tók við embætti fram-
kvæmdastjóra hafði hann rúmlega
þriggja áratuga störf að baki innan
samtakanna og bjó yfir mikilli
reynslu og þekkingu á störfum
þeirra. Meðal þeirra verkefna sem
hann hafði sinnt voru viðkvæm póli-
tísk verkefni svo sem samningavið-
ræður um heimsendingu alþjóðlegs
starfsliðs frá írak í kjölfar innrásar-
innar í Kúveit árið 1990.
Einnig hafði hann eftirlit með því
er ijölþjóða framkvæmdaher Atl-
antshafsbandalagsins tók við af frið-
argæslusveitum Sameinuðu þjóð-
anna í lýðveldum fyrrum Júgóslavíu
árið 1995. Þá hafði hann unnið að
samningu leiðbeininga fyrir samtök-
in um það hvernig bregðast eigi við
hinum ýmsu málum sem upp koma
eftir lok kalda stríðsins.
Á undanförnum árum hefur Ann-
an starfað sem aðalframkvæmda-
stjóri friðargæsluverkefna og síðar
sem varaframkvæmdastjóri friðar-
gæsluframkvæmda Sameinuðu
þjóðanna. í því starfi lagði hann
áherslu á að styrkja mátt samtak-
anna til að takast á við hefðbundin
friðargæsluverkefni og að hrinda í
framkvæmd fjölþjóðaverkefnum í
þágu friðar.
Leggur áherslu á
skýrt hlutverk SÞ
Kofi Annan hefur lengi verið
áhugasamur um að koma á umbót-
um innan Sameinuðu þjóðanna og
að færa starfsemi þeirra til nútíma-
legra horfs. Sem nýskipaður fram-
kvæmdastjóri hefur hann gert það
að forgangsverkefni sínu að ráða
bót á fjárhagsvanda samtakanna.
Einnig leggur hann áherslu á að
auka viðbragðsgetu samtakanna
þannig að þau geti brugðist skjótt
við þegar þörf er fyrir friðargæslu-
sveitir og hefur hvatt aðildarríkin
til að skuldbinda sig til að hafa her-
sveitir og búnað til reiðu þannig að
stytta megi viðbragðstíma þegar
vandamál koma upp.
Hann hefur einnig lagt áherslu á
að ná almennu samkomulagi meðal
aðildarríkjanna um það hvaða hlut-
verki Sameinuðu þjóðirnar eigi að
gegna enda hefur hann kynnst því
í starfí sínu fyrir stofnunina hvemig
aðgerðir samtakanna geta misst
marks ríki áhugaleysi eða óeining á
meðal aðildarríkjanna.
Þá hefur hann látið í ljós áhuga
á að hefja viðræður við aðildarríkin
um betri nýtingu friðargæslusveit-
anna, fyrirbyggjandi ríkiserind-
rekstur og friðaruppbyggingu að
loknum átökum.
Meðal sérstakra áhugamála Kofis
Annans eru félagsleg þróun og rétt-
læti og er hann tók við embætti
framkvæmdastjóra sagði hann m.a.
að heimurinn væri að bytja að gera
sér grein fyrir því að átök ættu sér
margs konar rætur, að friður byggð-
ist á efnahagslegum og félagslegum
stöðugleika og að skortur á umburð-
arlyndi, ranglæti og undirokun virti
engin landamæri.
Hann er sagður vel að sér, heið-
arlegur og aðlaðandi. Jón Hákon
Magnússon, sem gekk með honum
í háskóla í Minnesota í upphafi sjö-
unda áratugarins, sagði í samtali
við Morgunblaðið, er Annan varð
framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, að hann væri „góður drengur"
sem ætti eftir að standa sig vel.
Essie Quainoo-Annan, systir Ann-
ans, sagði við sama tækifæri að þó
hann talaði lágt og liti út fýrir að
vera mildur væri hann það ekki.
Hann hækkaði aldrei róminn en
væri fastur fyrir í rökræðum enda
sætti hann sig ekki við málamiðlan-
ir þegar grundvallaratriði væru ann-
ars vegar.
Rifust um óstundvísi
Kofí Annan er kvæntur Nane \
Annan Lagergrens sem hann kynnt-
ist er bæði störfuðu fyrir Sameinuðu
þjóðimar í Genf, og eiga þau þijú
börn. Nane er sænskur lögfræðingur
en hefur nýlega snúið sér alfarið
að myndlist.
Hún er bróðurdóttir hins fræga
Raouls Wallenbergs sem hvarf í
Búdapest undir lok síðari heims-
styijaldar. Hún hitti Raoul aldrei en
ólst upp við minningu hans. í við-
tali við sænska tímaritið Mánads
Journalen fyrr á þessu ári, sagði hún
að þegar Kofi stóð í samningavið-
ræðum í írak hefði sér hvað eftir
annað orðið hugsað til fjölskyldu
sinnar er Raoul var í Búdapest.
í sama viðtali sagðist hún vilja
halda einkalífi sínu út af fyrir sig.
Kofi Annan hefur hins vegar látið
hafa eftir sér að í upphafi hafi sænsk
stundvísi hennar stangast á við _
afríska óstundvísi hans.