Morgunblaðið - 26.05.1998, Qupperneq 42

£2 ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Bætt líðan
gigtar sj úklinga
TILEFNI þess að ég
sest niður og skrifa
nokkrar línur til stuðn-
ings gigtarsjúklingum
er sá mikli árangur sem
ég hef náð með því að
stunda svokallaða
sjálfshjálp, sem ég
kynntist í grein í riti
Gigtarfélags Islands, og
- neíhist „Gigtin“ og birt-
ist í 1. tölubl. 1993. Þeir
sem höfðu bætt heil-
brigði sitt sögðust hafa
meiri stjóm á einkenn-
um sínum á meðan þeir
sem ekki höfðu bætt
heilbrigði sitt, sögðu að
ekkert væri hægt að
gera við gigtinni og þess vegna óþ-
arfí að reyna. Sjálfshjálp mín felst í
því að ég, eftir mikla leit, var svo
heppin að kynnast bekkjunum í Æf-
ingabekkir - Hreyfingar sjö bekkja
æfingakerfi sem svo er kallað.
Til að ná til sem flestra, sem
haldnir eru langvarandi sjúkdómum
í stoðkerfi líkamans, ákvað ég að
sskrifa grein og koma henni á fram-
færi þar sem almenningur gæti haft
not af.
Lítill skilningur Trygginga-
stofnunar
Til nokkurra ára hef ég verið með
svokallaða slit- og vefjagigt (vöðva-
gigt). Fyrst eftir að sjúkdómurinn
greindist hafði ég svo skerta hreyfi-
getu að ég vart gat hreyft höfuð og
handleggi, kvölin var svo sterk í
handleggjunum frá öxl og niður á
olnboga að læknar fundu ekki hvað
að gekk í fyrstu.
AUar leiðir voru reyndar - mest
hef ég verið hjá sjúkraþjálfurum
sótt sund, reynt leikfimi, bæði
vatnsleikfimi og venjulega leikfimi
en þurft að hætta vegna verkja
þangað til ég kynntist æfingabekkj-
unum. í mars 1990 fór ég fyrst í sjö
bekkja æfingakerfið og var þar í
þrjá mánuði. Þar uppgötvaði ég
hversu mjög allir bekkimir til sam-
ans hjálpa mér að liðkast og ná
hreyfigetunni.
Um þetta leyti hafði ég samband
við sjúkraþjálfara, sem ég hafði ver-
ið hjá en starfar hjá
Gigtarfélagi Islands og
sagði henni frá þessum
árangri mínum í sjö
bekkja æfingakerfinu
og bað hana að athuga
hvort tryggingamar
myndu greiða fyrir mig,
eins og um sjúkraþjálf-
un væri að ræða. Allt
færi þetta fram í gegn-
um lækni minn eins og
gert er, þegar um
sjúkraþjálfun er að
ræða.
Sjúkraþjálfarinn at-
hugaði þetta fyrir mig,
henni var ljós þessi
mikli árangur sem
náðst hafði en gaf mér síðan að lok-
um það svar að um slíkar greiðslur
væri ekki að ræða. Hversu ótrúlegt
sem það kann að hljóma, greiða
tryggingar allan kostnað af með-
ferðum hjá sjúkraþjálfara en ekki
vegna sjálfshjálpar sem þessarar.
Ekki er ólíklegt að með stefnubreyt-
ingu í þessum efnum mætti spara
umtalsverðar fjárhæðir.
Tryggingastofnun
greiðir allan kostnað
við meðferð hjá
sjúkraþjálfara, segir
Björg Gunnarsdóttir.
En ekki vegna sjálfs-
hjálpar.
Frá mars 1994 og þar til í nóvem-
ber, í heil 48 skipti leitaði ég til
sjúkraþjálfara og var afar ánægð
með árangur minn, enda hæft fólk í
hverju rúmi hjá Sjúkraþjálfun Gigt-
arfélags íslands. Var ég staðráðin í
að nú skyldi ég halda ótrauð áfrarn í
sjálfshjálp minni. Ég keypti mér
hvert þriggja mánaða kortið í bekk-
ina á eftir öðru og þvílík líðan, mér
fannst ég næstum geta flogið en
fjárhagsaðstoð fékk ég enga.
í þessu sambandi er rétt að
glugga í skýrslu sjúkraþjálfara um
líðan mína í mars 1994; „Verkir í
Björk
Gunnarsdóttir
öxlum, verkir í herðum og í hálsi,
baki á erfitt með að standa upp af
stól ef um einhverja setu er að
ræða..
Einstakar aðferðir
I eitt og hálft ár hef ég stundað
sjö bekkja æfmgakerfið og í allan
þann tíma hef ég ekki fengið neina
meðferð eða þjálfun hjá
sjúkraþjálfara. Með þessu hef ég
stundað fulla vinnu og er meðvituð
um gigt mína, hún hefur ekkert
breyst.
Tilgangur minn með þessum
skrifum er að láta fólk, sem eins er
ástott um, vito af þessu.
I leit minni að öllu því, sem gæti
gert þessa grein mína sem besto úr
garði, leitoði ég álits nokkurra
kvenna sem hafa stundað sjö bekkja
æfingakerfið og ber öllum saman
um þau miklu áhrif sem bekkimir
hafa haft til batnaðar. Allar þessar
konur voru með langvarandi sjúk-
dóma, ein var með psoriasisgigt og
var hún illa haldin í fjögur ár þangað
til hún kynntist æfingabekkjaleik-
fiminni, önnur var Parkinsons-
sjúklingur og enn önnur lúpus-
sjúklingur.
Allir þessir einstoklingar áttu það
sameiginlegt að árangur var líkast-
ur kraftoverki. Að sjálfsögðu voru
einnig margar þama sem enga sjúk-
dóma höfðu og höfðu það eitt að
markmiði að fá sem bestar æfingar
út úr leikfiminni.
Það sem gerir æfingamar í bekkj-
unum svo áhrifamiklar er að þeir
bjóða upp á þægilega leið til að
styrkja og liðka líkamann án þess að
ofreyna vöðva og fá harðsperrur.
Þetto er vegna einstaks samblands
af líkamshreyfingum og síendur-
teknum æfingum, þar sem vöðvamir
em spenntir, án þess að lengd
þeirra breytist, og geto bekkimir
sjö styrkt og liðkað mismunandi
hluta líkamans. Auknar bfrgðir súr-
efnis og bætt blóðstreymi hjálpa til
að losa um vöðvabólgu, bakverk svo
og aðra álagssjúkdóma.
„Gerum sjúklinginn að sér-
fræðingi" er hugmynd bandarískrar
hjúkmnarkonu, Kate Lorig að
nafni. Þeim fjölgar stöðugt, sem fá
langvinna sjúkdóma, og heilbrigðis-
kerfið er ekki í stakk búið að takast
á við öll þau vandamál sem langvar-
andi sjúkdómi fylgir. Því er það
gmndvallarregla að sjúklingar geti
hjálpað hver öðmm og stytt þá
leiðina í sjálfleit til betra lífs.
Höfundur er fulltrúi.
Uppsagnir
hjúkrunarfræðinga
á heilsugæslu-
stöðvum
STJÓRN fagdeildar
heilsugæsluhjúkrunar-
fræðinga innan Félags
íslenskra hjúkrunar-
fræðinga lýsir áhyggj-
um sínum vegna upp-
sagna hjúkrunar-
fræðinga á
heilsugæslustöðvum
sem og á öðram heil-
brigðisstofnunum á
stór-Reykjavíkur-
svæðinu. Uppsagnir á
heilsugæslustöðvum
munu ganga í gildi 1.
júlí nk., nema í Hafn-
arfirði, þar sem upp-
sagnarfrestur var
framlengdur um þrjá
mánuði. Astandið sem skapast við
uppsagnirnar mun bitna mjög á
skjólstæðingum heilsugæslu-
stöðva, ekki hvað síst í ungbarna-
vernd og heimahjúkrun.
Yfirvofandi, segir Þór-
dís Kristinsdóttir, er
atgervisflótti hjúkrun-
arfræðinga frá heil-
brigðisstofnunum.
Ástæða uppsagnanna er gríðar-
leg óánægja með launakjör.
Hjúkrunarfræðingar vinna við
hlið annarra stétta með sambæri-
lega menntun, t.d. sjúkraþjálfa,
líffræðinga o.fl., en bera mun
minna úr bítum í launum. Munar
þar mörgum tugum prósenta
þrátt fyrir það að hjúkrunar-
fræðingar beri síst minni ábyrgð
og vinni mjög sjálfstætt.
Hjúkrunarfræðingar eru löngu
búnir að fá sig fullsadda af
óréttlæti í þeirra garð hvað varð-
ar launakjör. Það hefur margsýnt
sig að kurteisi og hógværð sem
hefur einkennt þessa stétt hefur
aðeins skilað sér í lé-
legum launum. Los er
komið á hjúkrunar-
fræðinga í heilsugæslu
sem annars staðar og
þeir farnir að huga að
öðrum leiðum en
hjúkrun til að lifa af.
Um hlunnindi og
aukagreiðslur hefur
vart verið að ræða
nema úti á landi þar
sem mjög erfitt hefur
verið að fá hjúkrunar-
fræðinga til starfa. Er
ekki að undra að
hjúkrunarfræðingar
séu oft á tíðum tregir
til að gefa upp laun sín
í hinni almennu umræðu um
launakjör. Það er ekki vegna þess
að þeir hafi eitthvað að fela, þvert
á móti vegna þess að þeim finnst
þessi lágu laun bera vott um lítils-
virðingu í þeirra garð og gagnvart
menntun þeirra og starfi.
Það er löngu tímabært að komið
verði til móts við kröfur hjúkrun-
arfræðinga svo viðunandi sé. Yfir-
vofandi er atgervisflótti hjúkran-
arfræðinga frá heilbrigðisstofnun-
um og verður við svo búið ekki
unað. Skorar því stjórn fagdeildar
heilsugæsluhjúkrunarfræðinga
innan Félags íslenskra hjúkmn-
arfræðinga á stjórnvöld og stofn-
anir að snúa þessari þróun við.
Stjórnvöld og stofnanir verða að
taka af ábyrgð á málum og forða
því að stór hluti hjúkrunar-
fræðinga á heilsugæslustöðvum
og á öðrum heilbrigðisstofnunum
á stór-Reykjavíkursvæðinu,
hjúkrunarfræðingar með dýra
menntun og verðmæta reynslu að
baki, hverfi frá störfum sínum
vegna óánægju með launakjör.
Höfundur er formaður stjómar fag-
deildar heilsugæsluhjúkrunar-
fræðinga innan Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga,
Þórdfs
Kristinsdóttir
Á Fótboltavef Morgunblaðsins
finnur þú
alla réttu
takkana
Titlar og afrek
Leikmenn og
frammistaða þeirra
Saga félaganna
Liðsstjórinn,
gagnvirkur Netleikur
Dagbók, yfirlit yfir leiki
www.mbl.is/boltinn
Fótboltavefur mbl
Þar sem þú getur fylgst með boltanum í sumar.