Morgunblaðið - 26.05.1998, Síða 44

44 ÞRIÐJUDAGUR 26. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Rithöfundasam-
bandið stendur
ekki að baki álykt-
un stjórnarinnar
MORGUNBLAÐIÐ
birti 28. apríl (bls. 30)
ályktun stjómar Rit-
höfundasambands Is-
lands vegna máls-
höfðunar gegn Ingólfi
Margeirssyni. Fyrir-
sögn blaðsins er þessi:
„Alyktun Rithöfunda-
sambands íslands".
Ætla mætti af fyrir-
sögninni og einnig inn-
gangi blaðsins að meiri-
hluti félaga í Rit-
höfundasambandinu
stæði að baki þessari
ályktun. Lesendur
munu eðlilega skilja það
svo. Það er þó öðru nær
Sigurður Þór
Guðjónsson
að svo sé. Þess vegna leyfi ég mér á
eigin ábyrgð að greina frá bakgrunni
þessara atburða.
* í nýjasta fréttabréfi Rithöfunda-
sambandsins er þess getið að Ingólf-
ur Margeirsson hafí óskað eftir opin-
bemm stuðningi sambandsins við sig
vegna opinberrar ákæm á hendur
honum vegna æviminnmga Esra
Péturssonar geðlæknis „Sálumessa
syndara“. Esra er fyrst og fremst
ákærður fyrir að brjóta lög um
trúnað við einn af sjóklingum sínum,
en Ingólfur er ákærður sem útgef-
andi bókar er dreift hafi slíku efni og
þannig stuðlað að meintu broti á
réttindum sjúklmga. Ákæmvaldið
telur að Ingólfur sé samsekur.
Stjóm Rithöfundasambandsins
sem þá sat, en nú hefur vikið að
nokkra íyrir annarri, leitaði ekki
álits félagsmanna á beiðni Ingólfs
en kom málinu í hendur
lögmanns sambandsins,
er samdi þá ályktun
sem nú hefur birst í
fjölmiðlum. Henni var
komið á framfæri föstu-
daginn 24. apríl en þá
var máiið gegn Ingólfi
dómtekið í Héraðsdómi
Reykjavíkur. Þeirri
staðreynd hefur stjórn
Rithöfundasambands-
ins borið við sem
réttlætingu á hinni
hröðu afgreiðslu máls-
ins. Daginn þar á eftir
var haldinn aðalfundur
Rithöfundasambands-
ins þar sem kosinn var
nýr formaður eins og til stóð. A
fundinum kom fram mildl gagnrýni
á afgreiðsluna á beiðni Ingólfs.
Hann bað reyndar um stuðning Rit-
höfundasambandsins en ekki álykt-
un stjómar. Hefði hann fengið
stuðning á aðalfundi með meiri-
Ekki er hægt annað,
segir Sigurður Þór
Guðjónsson, en kalla
afgreiðslu stjórnar
Rithöfundasam-
bandsins klúður.
um
smekk!
lacoste þinn gó
ferm
GARÐURINN
-klæðirþigvel
KRINGLUNNI OG LAUGAVEGI
hlutasamþykkt gæti hann með
sanni sagt að hann hefði raunvera-
legan stuðning sambandsins í
dómsmálinu. En mikil óeining er í
sambandinu um málið, bæði um
réttmæti stuðnings við Ingólf yfir-
leitt en fyrst og fremst um það
hvemig stjómin fjallaði um beiðni
hans. Þessarar hliðar málsins er
ekki getið í Morgunblaðinu en voru
gerð nákvæm skil í fréttum Ríkisút-
varpsins kl. 19 laugardaginn 25.
apríl. Ákvörðun stjórnarinnar var
gagnrýnd og sumir lýstu jafnvel yf-
SLIME-LINE
dömubuxur frá
gardeur
Uáuntv
tískuverslun
v/Nesveg, Seltj., s. 5611680
DRAPUHLIÐ
n
*
Sérhæð á 1. hæð í fjórbýlishúsi, 131,9 fm. Um er að ræða
sérstaka íbúð sem er stórar stofur, stórt eldhús og tvö
svefnherb. Húsið er í fallegum stíl, garðsvalir í suður,
góð staðsetning í götu. Skuldlaus eign.
Stakféll
568-7633 if
Lögfræöirigur .
Þórtnldur Sandholt
Sölumaður
Gisli Sigurbjörnson
ir hryggð vegna ályktunarinnar.
Enginn af almennum félagsmönn-
um er til máls tóku varði stjórnina
en nokkrir stjórnarmenn skýrðu
gerðir hennar. Umræðurnar vora
aigjörlega málefnalegar og fóru
fram með kurteisi. Tillögu um það
að fundurinn stæði ekki að baki
ályktuninni var vísað frá með naum-
um meirihluta. Ástæðan var form-
leg vegna fyrirmæia um það hvern-
ig standa beri að tillögum á aðal-
fundi. Frávísunin var ekki hugsuð
sem stuðningur aðalfundarins við
ályktun stjórnarinnar. Loks var
ákveðið að efna til sérstaks félags-
fundar fljótlega um málið. En slíkan
fund hefði auðvitað átt að halda áð-
ur og félagar Rithöfundasambands-
ins síðan að afgreiða beiðni Ingólfs
Margeirssonar eftir opnar og frjáls-
ar umræður og atkvæðagreiðslu.
Ekki er hægt að kalla afgreiðslu
stjórnar Rithöfundasambandsins
annað en klúður. Og það kom í veg
fyrir að orðið yrði við beiðni Ingólfs
á þann hátt sem hann ætlaðist til.
Hann hefur ekki formlegan meiri-
hlutastuðning Rithöfundasam-
bandsins. Um raunverulegan vilja
meirihluta félagsmanna er ekki
vitað. Og það sem meira er: Úr
þessu er ekki hægt að biðja þá um
stuðning eða andstöðu við Ingólf
Margeirsson í dómsmálinu gegn
honum. Það er álíka röklaust og að
efna til skoðanakannana um kosn-
ingar eftir að úrslit þeirra liggja
fyrir! Vegna þess sem áður hefur
gerst yrði niðurstaða sem þannig
fengist allt önnur en orðið hefði eft-
ir frjálsar og opnar umræður áður
en nokkur ákvörðun var tekin. Hún
yrði hugsunarlega skökk og skæld.
Omarktæk. Ályktun stjórnarinnar
er því og verður eingöngu á hennar
eigin ábyrgð. Það verður fólk að
skilja. Eftir sem áður verður í sjálfu
sér að líta á ályktunina sem opin-
bera stuðningsyfirlýsingu við Ingólf
Margeirsson. Hún er beint svar við
beiðni hans um slíkan stuðning og
hefði annars ekki verið gerð. Það er
er því ekki hægt að skilja hana ein-
göngu sem almenn tilmæli til
stjórnvalda um það að standa vörð
um tjáningarfrelsið eins og einn
stjómarmaður Rithöfundasam-
bandsins hélt fram á aðalfundi. Og
reyndar liggur beint við að skilja 5.
lið ályktunarinnar þannig að ætlast
sé til að dómstólar hafi ekki lögsögu
yfir störfum rithöfunda. Ólíklegt er
að það hefði verið samþykkt af
meirihluta félaga. Ályktunin er sem
sagt stuðningur fyrri stjórnar Rit-
höfundasambandsins við Ingólf
Margeirsson að félögum sambands-
ins forspurðum. Siðferðilega er slík-
ur „stuðningur“ verri en enginn.
Hitt er svo annað mál, að þótt
dómsmálið sem slíkt snerti að
nokkru rit- og tjáningarfrelsi varð-
ar það miklu fremur grundvall-
arrétt sjúklinga og hver sé ábyrgð
einstaklinga er stuðla að brotum á
rétti þeirra þótt þeir einstaklingar
standi utan við heilbrigðisstéttir.
Og dómstólar eiga vitanlega að
skera úr um þetta en hvorki stjórn
Rithöfundasambands íslands né
óbreyttir félagar í þeim samtökum.
Htifundur er rithtifundur.
Mfellowes.
Pappírs- og skjalatætarar
bæði fyrir ræmu- og
bitaskurð
Otto B. Arnar ehf.
Ármúla 29, Reykjavík,
sími 588 4699, fax 588 4696
Umrædd könnun -
frá konu til kvenna
KONNUN á skoðun-
um og aðstæðum ís-
lenskra kvenna, sem hef-
ur nokkuð verið til um-
ræðu að undanfömu, er
tilefni þessara skrifa.
Umrædd könnun er á
vegum hóps kvenna sem
vinnur að útgáfu tíma-
ritsins „Sterkar saman",
en það kemur út í júní nú
í sumar. Viðfangsefni
tímaritsins varða íyrst
og fremst íslenskar kon-
ur, hagsmuni þeiira,
samtakamátt og stöðu í
samfélaginu. Könnuninni
er ætlað að undirbyggja
ýmis umfjöllunarefni
sem taka á íyiir í tímaritinu og má í
því sambandi nefna spumingar er
varða hlutverk saumaklúbba, stöðu
kvenna á vinnumarkaði og forsendur
kvenna á kynlífssviðinu.
Vönduð könnun
Könnunin er framkvæmd af fyrir-
tæki sem sérhæfir sig í rannsóknum
og könnunum og úrvinnslu slíkra
gagna. Þetta er vönduð póstkönnun
sem nær til 800 kvenna sem valdar
eru tilviljanakennt úr þjóðskrá.
Könnunin er fullkomlega örugg
hvað varðar einstaklingana í úrtak-
inu því ómögulegt er að rekja svörin
til þeirra, enda er einungis verið að
afla heimilda um íslenskar konur al-
mennt.
Forsendur kvenna
Könnunin er gerð á forsendum
kvenna og með henni fást upplýs-
ingar sem konur hafa áhuga á og
teija að gagni megi koma. Hér eru
konur að spyrja og svara spurning-
um er varða þær sjálfar og má ætla
að upplýsingamar nýtist þeim í lífi
og starfi.
Gagnlegar niðurstöður
Könnunin mun m.a. leiða í Ijós
hvemig íslenskum konum gengur
að njóta kynlífs, hvernig þær
ástunda það og hvaða þættir spila
þar inní. Með öraggar upplýsingar
við hendina má sjá hvort íslenskar
konur séu almennt ánægðar með
kynlíf sitt, hversu stór þáttur í lífi
þeirra kynlífið er og hvort einhver
hópur kvenna eigi við erfiðleika að
striða í kynlífi. Ábyggilegar niður-
stöður gætu leitt eitthvað nýtt í ljós,
beint umræðunni inn á nýjar braut-
ir og orðið til raunhæfrar fræðslu
og umræðu um kynlíf kvenna.
Nýjar upplýsingar
Könnun sem þessi hefur ekki ver-
ið gerð áður á Islandi og engar ný-
legar og raunhæfar
upplýsingar liggja íyrir
um þau málefni er hún
tekur til. Margar rang-
hugmyndir, órökstudd-
ar staðhæfingar og ein-
strengingslegar áhersl-
m- eru áberandi í opin-
berri umræðu og má
ætla að ábyggilegar
upplýsingar komi þar að
gagni.
Konur sem gerendur
Sú gagnlega umræða
um konur sem kynlífs-
fórnarlömb hefur verið
mjög ríkjandi undanfar-
in ár, en hún gefur eng-
an veginn rétta mynd af konum sem
kynveram. Auðvitað er og verður
nauðsynlegt að ræða nauðganir,
sifjaspell, klám, áreitni og markaðs-
færslu kvenlíkamans. Það er bara
fleira sem kemur til. Konur era ekki
bara þolendur heldur líka gerendur
Með öruggar upp-
lýsingar í hendi, segir
Asdís Olsen, má sjá,
hvort konur séu
almennt ánægðar með
kynlíf sitt.
og njótendur í kynlífi og nú er kom-
inn tími til að það sjónarhom sé líka
tekið inní umræðuna.
Könnunin verður endurtekin
Vegna þeirrar umræðu og óvissu
sem skapaðist um könnunina á sín-
um tíma þykir rétt að endurtaka
hana með nýju úrtaki. Þær konur
sem lögðu sig fram um að svara fyrri
könnuninni fá kærar þakkir fyrir og
loforð um ftítt eintak af tímaritinu.
Tilkynning þar að lútandi mun birt-
ast í fjölmiðlum þegar tímaritið kem-
ur út.
Látið afstöðu ykkar í ljós
Þær konur sem fá könnunina heim
í pósti í þessari viku era hvattar til
að nýta tjáningarfrelsi sitt og svara
þeim spurningum sem þær treysta
sér til. Öll viðbrögð við könnuninni
koma að gagni í úrvinnslunni. Einnig
er ástæða til að biðja konumar í úr-
takinu um að láta undangengna um-
ræðu um könnunina ekki hafa áhrif á
afstöðu sína.
Höfundur er kennari og fjölmidin-
fræðingur.
Ásdís Olsen
Magnús Óskarsson
Er sannleik-
urinn rógur?
Grundvallarspurningu þarf að
svara eftir borgarstjórnarkosning-
arnar í Reykjavík: Er það rógur
að segja satt? I orðabók Menning-
arsjóðs er orðið rógur skilgreint
sem álygar, ósönn illmæli. Kjarni
málsins er þessi: Voru það álygar
og ósönn illmæli sem sögð voru
um tvo frambjóðendur R-listans
eða var það sannleikur? Ef það var
satt getur það ekki verið rógur.
Dómar og úrskurðir stjórnvalda
hafa hingað til verið taldir traust
sönnunargögn. Umræða byggð á
slíkum gögnum verður ekki af-
greidd sem rógsherferð.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri gerir ráð fyrir þeim
möguleika að einn meðfram-
bjóðandi hennar verði ákærður
fyrir refsivert athæfi. Annars
hefði hún ekki samið við hann um
að víkja sæti ef svo færi. En málið
snýst um miklu meira en refsivert
athæfi. Það snýst um siðferði í
fjármálum og stjórnmálum. Það
getur ekki verið rógur að skoða
margítrekaða dóma og úrskurði
um stjórnmálamenn til að meta
siðferði þeirra.
Sannleikanum verður hver sár-
reiðastur, segir máltækið. Það
gengur ekki að reiður stjórn-
málamaður, þótt borgarstjóri sé,
ákveði hvað sé sannleikur og hvað
annað fólk megi ræða. Það geng-
ur ekki að taka menn af lífi í
Landsbankanum í almennri um-
ræðu einn daginn og banna næsta
dag umræðu um fjármálasiðferði
stjórnenda Reykjavíkurborgar.
Ef Ingibjörg Sólrún heldur að
sjálfstæðismenn einir líti svo á,
ætti hún að spyrja fjórðung kjó-
senda R-iistans hvers vegna þeir
strikuðu út meðframbjóðendur
hennar.
Höfundur er hæsturéttar-
lögmaður.