Morgunblaðið - 22.09.1998, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJURDAGUR 22. SEPTEMBER 1998 25
Að vera
manneskja
eða skítseiði
LEIKLIST
Þjóðlcikliúsið
BRÓÐIR MINN LJÓNSHJARTA
Leikgerð eftir Evu Sköld upp úr
skáldsögu Astrid Lindgren. ís-
lensk þýðing: Þorleifur Hauks-
son. Söngtextar: Þórarinn Eld-
járn. Leikstjóri: Viðar Eggerts-
son. Leikarar: Anna Kristín Arn-
grímsdóttir, Bárður Smárason,
Erlingur Gíslason, Elva Ósk
Ólafsdóttir, Grímur Helgi Gísla-
son, Hafsteinn Pétursson, Hilmir
Snær Guðnason, Hjalti Rögn-
valdsson, Magnús Ragnarsson,
Ólafur Darri Ólafsson, Randver
Þorláksson, Sigríður Þorvalds-
dóttir, Stefán Jónsson og Valdi-
mar Örn Flygenring. Leikmynd
og búningar: Ehn Edda Árnadótt-
ir. Lýsing: Páll Ragnarsson. Tón-
list: Jóhann G. Jóhannsson.
Stóra sviðið laugardaginn
19. september.
SAGAN AF bræðrunum Ljóns-
hjarta eftir sænska barnabóka-
snillinginn Astrid Lindgren hefur
frá útkomu sinni snemma á átt-
unda áratugnum heillað bæði full-
orðna lesendur og börn. En
kannski ekki á sömu forsendum.
Börnin heillast af litríkri ævin-
týraveröld sögunnar og af hug-
rekki og góðu innræti bræðranna
tveggja. Fullorðnir lesendur upp-
lifa líklega sterkar söguna sem
táknræna frásögn af því hvernig
dauðsjúkt barn gerir tilveru sína
bærilega með ímyndunaraflinu og
voninni um betra líf að loknu
þessu. En hvernig svo sem menn
skynja söguna þá fer boðskapur-
inn varla fram hjá nokkrum: Mað-
ur verður að berjast fyrir því að
réttlætið og hið góða sigri, annars
er maður ekki manneskja heldur
skítseiði.
Sú leikgerð sem Þjóðleikhúsið
sýnir nú á stóra sviðinu er eftir
Evu Sköld í þýðingu Þorleifs
Haukssonar, sem einnig þýddi sög-
una á sínum tíma. Leikgerðin er
tní sögunni og kemur aðalatriðum
hennar og inntaki vel til skila. Þýð-
ing Þorleifs er þjál og eðlileg og
söngtextar Þórarins Eldjáms eru
einnig vel gerðir.
Bróðir minn Ljónshjarta er
óvenjuleg saga að því leyti að þar
er öðrum þræði fjallað um efni
sem barnasögur taka sjaldnast til
umfjöllunar (að minnsta kosti á
okkar barnvænu tímum). Frásögn
af veikindum, fátækt, dauða,
stríði, kúgun og ofbeldi prýðir
sjaldnast síður barnabóka í dag,
þótt slíkt sé daglegt brauð í
óraunverulegum heimi teikni-
mynda og tölvuleikja. Og það
verður ekki litið fram hjá því að
þessi sýning sem hér er til um-
fjöllunar hentar ekki allra yngsta
áhorfendahópnum, þótt hún sé
titluð „barnasýning", til þess er
hún að mörgu leyti of drungaleg
og efnið yfírþyrmandi fyrir ung
barnshjörtu.
Með hlutverk bræðranna
tveggja fara fjórir leikarar. Eldri
bróðurinn, Jónatan, leika þeir
Hilmir Snær Guðnason og Atli
Rafn Sigurðarson. Yngi-i bróður-
inn, Snúð, skiptast þeir á að leika
þeir Grímur Helgi Gíslason og
Sveinn Orri Bragason. A frumsýn-
ingunni á laugardag voru það þeir
Hilmir Snær og Grímur Helgi sem
fóru með hlutverkin. Ég mun síðar
fjalla um sýningu með þeim Atla
Rafni og Sveini Orra í hlutverkun-
um. Hilmir Snær fór að vonum
fagmannlega með hlutverk
Jónatans. Hann náði fullkomlega
Nýjar bækur
• NIÐJATAL Krossaættnr í
Eyjafirði er kennt við bæinn Krossa
í Árskógshreppi í Eyjafírði.
Höfundurinn, Björn Pétursson,
rekur sögu ættarinnar frá Þóru
Jónsdóttur frá Krossum (1780-1862)
og Gunnlaugi Þorvaldssyni frá
Ingvörum í Svarfaðardal
(1772-1831). Þau voru lengst af
búendur á Hellu, sem er næsti bær
við Krossa. Niðjar þeirra Þóru og
Gunnlaugs sitja enn jörðina Krossa.
Þóra var dóttir Jóns Jónssonar
„eldri“ frá Krossum. í bókinni
Sterkir stofnar eftir Björn R.
Arnason segir „að hik nokkurt hafi
verið á Jóni gamla á Krossum að
gifta Gunnlaugi Þóru dóttur sína en
svipfar og karlmennskubragur
Gunnlaugs hafi ráðið úrslitum.
Skorti þau hjón hvorugt elju og
forsjá til bjargráðs og fengs, enda
búnaðist þeim vel“.
Margar sögur eru til af
Krossaættarniðjum, enda er þar að
finna fjölmarga þjóðþekkta
einstaklinga, segir í kynningu ft-á
forlaginu.
Ennfremur segir
að margir djarfir
og dugmiklir
sjósóknarar hafi
verið og séu enn af
Krossaætt.
í bókinni, sem er
1.200 bls. í tveimur
bindum, er að finna
á fimmta þúsund
ljósmynda af
einstaklingum auk
gamalla mynda af heimilum eldri
niðja og yfirlitsmynda úr sveitum,
sjávarþoi'pum og kaupstpöðum sem
við sögu koma.
Útgefandi er Mál og mynd, sem
sájafnframt um myndasöfnun.
Niðjatal Krossaættarinnar er í
tveimur bindum, prentað í
Prentsmiðjunni Viðey. Bókband:
Félagsbókbandið-Bókfell. Verð
13.920 kr.
Próftónleikar
DILJA Sigursveinsdóttir sópran-
söngkona og
Kristinn Örn
Kristinsson pí-
anóleikari halda
einsöngstónleika
þriðjudagskvöldið
22. september kl.
20.30. Tónleikarn-
ir era lokaáfangi
burtfararprófs
Diljá Diljár frá Söng-
Sigursveinsdóttir skólanum í
Reykjavík og verða haldnir í Tón-
leikasal skólans, Smára, Veghúsa-
stíg 7.
A efnisskránni eru íslensk sönglög
eftir Pál Isólfsson og Jón Þórarins-
son, erlendir ljóðasöngvar, þar á
meðal lagaflokkurinn „Cjnq mé-
lodies populaires Grecqúes“ eftir
Maurice Ravel og söngíög eftir W.A.
Mozart og Gustav Mahler og einnig
syngur Diljá „leikkonu-aríu“ Adele
úr Leðurblöðunni eftir Johann
Strauss.
LISTIR
Fjall flytur heim
að koma til skila góðmennsku og
kærleika þeim sem Jónatan býr yf-
ir og var samleikur þeirra Gríms
Helga í alla staði góður. Grímur
Helgi stóð sig prýðilega, var ör-
uggur í hlutverkinu og fataðist
hvergi. Kannski hefði mátt undir-
strika betur með förðun veikindi
hans í byrjun því Grímur Helgi
geislar af heilbrigði.
Af öðrum leikurum má nefna
Önnu Kristínu Arngrímsdóttur
sem lék uppreisnarforingjann
Soffíu af öryggi. Þeir Valdimar
Örn Flygenring og Ólafur Darri
Ólafsson (nýr liðsmaður Þjóðleik-
hússins) voru skemmtilegir í hlut-
verkum vitgrannra liðsmanna
harðstjórans Þengils. Hjalti
Rögnvaldsson fór vel með hlut-
verk svikarans Jossa og Erlingur
Gíslason var afalegur Matthías.
Stefán Jónsson var eftirtektar-
verður í hlutverki skyttunnar Hú-
berts.
Það er Elín Edda Árnadóttir
sem hannar leikmynd og búninga
sýningarinnar og er þetta fyrsta
verkefnið sem hún vinnur fyrir
stóra svið Þjóðleikhússins. Élín
Edda nýtir hringsviðið á hugvits-
samlegan máta og skapar ágæta
tilfinningu fyrir ólíkum vettvangi
atburða. Heldur finnast mér bún-
ingar hennar þó drungalegir, sér-
staklega á fólkinu í Kirsuberjadal,
þar voru flestir hálffátæklega til
fara. Undantekning frá þessu var
þó fallegur og litríkur klæðnaður
Soffíu dúfnadrottningar. Sérstaka
kátínu vöktu skemmtileg hests-
gervi - og ekki var síst hlegið þeg-
ar taglið datt af öðrum hestanna.
Lýsingu annast Páll Ragnarsson
og er hún vel útfærð. Sum atrið-
anna fara fram í hálfgerðu myrkri
og undirstrikar það, ásamt áhrifa-
ríkum leikhjóðum, þá drungalegu
stemmningu sem leikstjórinn, Við-
ar Eggertsson, virðist hafa kosið
að hafa á yfirbragði sýningarinn-
ar.
í heild er uppfærsla Þjóðleik-
hússins á Bróðir minn ljónshjarta
vel heppnuð og boðskapur hennar
er þarfur og höfðar til allra tíma.
Óhætt er að mæla með henni fyrir
alla sem komnir eru af yngsta
skeiði. Hins vegar er hætt við að
börn yngri en sjö ára gætu orðið
nokkuð hrædd bæði við atburða-
rásina svo og umgjörð sýningar-
innar.
Soffía Auður Birgisdóttir
TOIVLIST
Fclla- og Hólakirkja
KAMMERTÓNLEIKAR
Tríd Reykjavíkur lék Tríó op. 1
nr.l eftir Beethoven og Dumky
trídið op. 90 eftir Dvorák.
Sunnudag kl. 17.
EINS og Esjan og Keilirinn
þessi bjargfóstu kennileiti höfuð-
borgarinnar hefur Tríó Reykja-
víkur nú flutt frá Hafnarfirði, þar
sem það hefur leikið árum saman,
og inn fyrir borgarmörkin, með
nýrri tónleikaröð tríósins í ágæt-
um og vel hljómandi sal Fella- og
Hólakirkju. Og víst er Tríó
Reykjavíkur eins og Esjan og
Keilirinn, stórt fjall og svipmikið í
margvíslegum skilningi. Það er
einn elsti starfandi kammerhópur
okkar í dag, skipaður framúrskar-
andi tónlistarmönnum, Guðnýju
Guðmundsdóttur fiðluleikara,
Gunnari Kvaran sellóleikara og pí-
anóleikaranum Peter Máté. Það
má þakka Tríói Reykjavíkur stað-
festuna og fordæmið, því æ fleiri
kammerhópar hafa komist á legg
síðustu misserin, komist af upp-
hafsreit og náð þroska. Tríó
Reykjavíkur hefur verið forystu-
sveit í þessari þróun kammertón-
listar fyrir strengi, og uppskeran
er eins og til var sáð. A tónleikum
á sunnudaginn sýndi tríóið að það
verðskuldar forystusætið; það er
stórt fjall og svipmikið í íslensku
músíklífí.
Á efnisskrá fyrstu tónleika
Tríós Reykjavíkur í nýrri tón-
leikaröð þess í Fella- og Hóla-
kirkju voru tvö verk; Tríó nr.l
ópus 1 eftir Beethoven og „Dum-
ky“ tríóið eftir Dvorak, sem þigg-
ur nafn sitt af slavnesku tónlistar-
stílbrigði sem kallast dumka, þar
sem teflt er saman andstæðum í
hægum og ákaflega ljóðrænum
köflum gegnt hröðum og tilþrifa-
miklum. Þegar vinsæl og marg-
spiluð tónverk eru til í ótal útgáf-
um í flutningi allra mestu snillinga
heimsins, - þá sýnist það einfaldur
kostur að velja sér þessa heimsins
bestu flytjendur í plötubúðinni og
hlusta heima í notalegheitum eins
oft og maður kýs. Er hægt að fara
fram á eitthvað betra? Jú, - það er
hægt. Það má aldrei gleymast að
engin tónlistarupplifun getur
komið í staðinn fyrir stemmning-
una sem verður til milli flytjanda
og hlustanda augliti til auglitis
þegar tónlistarmaðurinn gefur
sköpun tónskáldsins enn eitt líf í
lifandi andrá. Leikur Tríós
Reykjavíkur á sunnudaginn var
fyrir hlustandann upplifun á mús-
íkölsku augnabliki. Hann var
sannur performans. Margra ára
æfing hefur skilað sér í óhemju
fallegu samspili, þar sem hver
þriðjungur tríósins gjörþekkir hið
músíkalska viðbragð hinna
tveggja. Rytmísk nákvæmni, mikil
og músíkölsk dýnamík og sterk
tilfinning fyrir stíl og formi, hend-
ingum og stefjum eru einkenni á
leik tríósins.
Beethoven tríóið, eitt af æsku-
verkum tónskáldsins, og íýrsta
verk hans sem var gefið út, var af-
skaplega fallega spilað. Þar var pí-
anóið í leiðandi hlutverki; oftar en
ekki því að kynna stef og hug-
myndir sem svo var varpað yfir til
hinna hljóðfæranna. Mjúkur áslátt-
ur Peters Mátés og hófstillt pedal-
notkun settu svip á leik hans, og
inngangur hans í adagioþættinum
var hrífandi. Heildarsvipurinn á
flutningi þessa verks var sérstak-
lega fallegur og ígrundaður af
músíkölskum skilningi. Sömu sögu
var að segja um Dumky tríóið eftir
Dvorak, - öld yngra en tríó Beet-
hovens. Þar var allt á sama veg, í
fágaðri túlkun tríósins. Þetta
skemmtilega verk Dvoraks er
byggt á andstæðum í hraða, blæ og
styrk. Þar er hver ljúfa laglínan af
annarri; - þjóðleg stef og önnur
stef; syngjandi lýrík sem brotin er
upp með hröðum og fjörmiklum
dönsum. Þessar andstæður voru
snarpar í flutningi tríósins; sellóið
og fiðlan nutu sín bæði vel í ein-
leiksstrófum með þungu, breiðu og
yfirmáta hlýju legato og hröðu
sprettimir vora leiknir af miklum
krafti og spilagleði. Þessi sunnu-
dagsstund með Tríói Reykjavíkur í
Fella- og Hólakirkju var dægileg
og indælt upphaf tónleika tríósins í
heimahöfn.
Bergþóra Jónsdóttir
INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT INDESIT
O
z
O
Z
Q
z
o
z
£
</>
Ui
O
z
o
z
Q
z
£
m
ui
O
Z
O
Z
«2 GFP 4435
Q
z

Tegund Lítrar (br.) Stærð Verð Stgr.
GFP4141 146 lítrar 85x60x60 31.263,- 29.700,-
GFP 4220 220 lítrar 88x89x65 37.579,- 35.700,-
GFP 4290 294 lítrar 88x109x65 41.789,- 39.700,-
GFP 4370 370 lítrar 88x132x65 47.053,- 44.700,-
GFP 4435 443 lítrar 88x164x65 52.316,- 49.700,-
vn
U1
Q
z
Eigum einnig ymsar
I stærðir frystiskápa
Q
z
Frystikistur
Tilboðsverð sem eru komin til að vera.
BRÆÐURNIR
ORMSSON
Lóqmúla 8 • Sími 5 3 3 2 8 00